رویکرد چین در سوءاستفاده از بسترهای آنلاین برای نشر تبلیغات

پکن از جمع کثیری از افراد تأثیرگذار در شبکه‌های اجتماعی و نتایج موتورهای جستجوگر برای تقویت و انتشار اطلاعات نادرست در مورد چین، به‌ویژه دربارۀ وضعیت اویغورها و دیگر اقلیت‌های مسلمان در منطقۀ شین‌جیانگ سوءاستفاده می‌کند.

روز ۱۵ تیر مؤسسۀ بروکینگز گزارش داد که چین از بسترهای آنلاین -- از جمله گوگل، بینگ، یوتیوب، فیس بوک، و توییتر -- به‌منظور انتشار روایت‌هایی با هدف تضعیف نهادهای دموکراتیک و گسترش تبلیغات برای مخاطبان در سراسر جهان استفاده می‌کند.

بروکینگز با استناد به گزارشی که در اردیبهشت‌ماه با همکاری اتحاد صندوق مارشال برای تأمین دموکراسی منتشر شد، گفت: «پکن در رابطه با طیف گسترده‌ای از موضوعات مهم ژئوپلیتیک، از نتایج موتورهای جستجو به‌منظور انتشار محتوای رسانه‌های مورد حمایت حکومت، که تبلیغات حزب کمونیست چین را تقویت می‌کنند، استفاده کرده است.»‌

کاربران اینترنت که برای کسب اطلاعات در مورد شین‌جیانگ به موتورهای جستجو مراجعه می‌کنند «احتمالاً به‌طور شگفت‌انگیزی با مقالاتی در مورد این موضوعات که توسط رسانه‌های دولتی چین منتشر شده است، مواجه می‌شوند.»‌

پکن متهم است که بیش از یک میلیون اویغور و دیگر مردم عمدتاً مسلمان و ترک‌زبان را در این منطقه واقع در دورترین نقطۀ غربی در غالب یک سرکوب چندین ساله بازداشت کرده است؛ سرکوبی که ایالات متحده، دولت‌های دیگر، و کنشگران حقوق بشر آن را «نسل‌کشی» می‌دانند.

پرونده‌های تازه‌ای که اردیبهشت‌ماه دربارۀ بازداشتگاه‌ها در شین‌جیانگ منتشر شد، شواهد بیشتری را از نقض حقوق، از جمله روش‌های خشونت‌آمیز برای نگهداری دسته‌جمعی، شکنجه، تجاوز سازمان‌یافته، عقیم‌سازی اجباری، و استفاده از نیروی کار اجباری ارائه می‌دهد.

ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجۀ ایالات متحده روز ۳ خرداد گفت که بنا بر شواهد، این موارد اذیت و آزار احتمالاً از سوی بالاترین سطوح حکومت در پکن به تأیید رسیده‌اند.

وی با اشاره به جمهوری خلق چین گفت: «تصور این که یک تلاش سیستماتیک برای سرکوب، بازداشت، اجرای کارزار نسل‌کشی و جنایات علیه بشریت از حمایت -- تأیید -- بالاترین سطوح دولت جمهوری خلق چین برخوردار نباشد، بسیار دشوار است.»

رژیم چین وقوع هرگونه اذیت و آزار را انکار می‌کند و در توصیف این اردوگاه‌ها می‌گوید که آنها «مراکز آموزش حرفه‌ای» هستند که مهارت‌های جلوگیری از جذب‌شدن افراد به افراط‌گرایی اسلامی را آموزش می‌دهند.

بنا بر گزارش مؤسسۀ بروکینگز، جاسازی رسانه‌های دولتی چین در نتایج موتورهای جستجو نقش مهمی را در تلاش پکن برای شکل‌دادن به دیدگاه و برداشت‌های خارجی از وضعیت شین‌جیانگ بر عهده دارد.

طی مدت چهار ماه، یعنی از آبان‌ماه ۱۳۹۹ تا بهمن ۱۳۹۹، مؤسسه‌های بروکینگز و اتحاد برای تأمین دموکراسی نتایج موتورهای جستجو را در رابطه با عبارات مرتبط با شین‌جیانگ ردیابی کردند.

این ردیابی نشان داد که «۲۱/۵ درصد از نتایج برتر در گوگل‌نیوز و بینگ‌نیوز به رسانه‌های دولتی چینی مربوط هستند و یک چهارم نتایج برتر در یوتیوب نیز متعلق به حساب‌های مورد حمایت حکومت است.»

«برای جستجوهای انجام‌شده در وب‌سایت، ۶٫۵ درصد از نتایج برتر متعلق به رسانه‌های دولتی است.»‌

این بدان معناست که کاربرانی که به دنبال کسب اطلاعات دربارۀ وضعیت شین‌جیانگ باشند، به احتمال زیاد با تبلیغات منتشر‌شده توسط رسانه‌های حکومتی چین مواجه می‌شوند.

افراد تأثیرگذار در شبکه‌های اجتماعی

پکن همچنین در تلاش است که از طریق طیفی از افراد تأثیرگذار در شبکه‌های اجتماعی، دیدگاه خارجی‌ها در مورد چین را شکل دهد.

در یکی از این کانال‌های یوتیوب، یک پدر و پسر بریتانیایی به نام‌های لی و اولی بارت تصویری شاد و هیجان‌انگیز از زندگی در چین را ترسیم می‌کنند. آنها همچنین ضمن پاسخ دادن به انتقادها از آن رژیم خودکامه، از سیاست‌های پکن در قبال شین‌جیانگ، هنگ‌کنگ، و تایوان دفاع می‌کنند.

در یکی از این ویدیوها که بیش از ۲۷۷ هزار بار مشاهده شد، لی بارت می‌گوید، عباراتی مانند «کار اجباری» و «نسل‌کشی» در ارتباط با شین‌جیانگ تلاشی برای متوسل شدن به احساسات مردم است.

او گفت: «همۀ آن چیزی که غرب امیدوار است انجام دهد این است که منطقۀ شین‌جیانگ را بی‌ثبات کند تا از ظهور چین جلوگیری شود.»

سایروس جنسن، از دیگر چهره‌های یوتیوب، یک شهروند آمریکایی-آلمانی ساکن چین است که محتوای مشابهی را منتشر می‌کند.

او در یکی از این ویدئوها که بیش از ۴۴۰ هزار بار مشاهده شده است، می‌گوید: «هیچکس در غرب نمی‌تواند تصور کند که چین تا این حد موفق بوده است، و این دلیل بزرگی برای آن است که چرا رسانه‌های غربی همواره چین را مورد حمله می‌دهند.»

بری وی از کانال «بست چاینا اینفو در یوتیوب» می‌گوید: «آنها می‌گویند یک نسل‌کشی. یک نسل‌کشی. هیچ مدرکی برای نسل‌کشی وجود ندارد. هیچ مدرکی دال بر جنایت وجود ندارد. نادرستی همۀ این‌ها بارها ثابت شده است.»

ویدئوهایی که در آنها مردان سفیدپوست به زبان انگلیسی صحبت می‌کنند، تلاش می‌کنند به روایت‌هایی که در جریان هستند، اعتبار ببخشند.

روز ۲۲ آذر، نیویورک تایمز گذشته گزارش داد:‌ «اما در سوی دیگر دوربین، اغلب گروه بزرگی متشکل از سازمان‌دهندگان دولتی، رسانه‌های خبری تحت کنترل حکومت، و دیگر مبلغان رسمی ایستاده‌اند. همۀ این‌ها بخشی از تلاش‌های گستردۀ دولت چین برای انتشار پیام‌هایی در حمایت از حکومت پکن در سراسر کرۀ زمین هستند.»‌

یوتیوبرها می‌گویند که آنها دربارۀ این که چه چیزی در ویدیوها باشد تصمیم می‌گیرند و هدف آنها مقابله با برداشت‌های منفی فزاینده در غرب نسبت به چین است.

اما حتی اگر آنها خودشان را به‌عنوان ابزارهای تبلیغاتی نبینند، کادر دیپلمات‌های موسوم به «گرگ جنگجو» در حکومت چین از آنها به این منظور استفاده می‌کند. دیپلمات‌های چینی، کارکنان سفارتخانه، و دیگر مقامات این ویدئوها را در کنفرانس‌های خبری نشان داده‌اند و آنها را در حساب‌های شبکه‌های اجتماعی خود بازنشر کرده‌اند.

به گزارش نیویورک تایمز، مقامات چینی از یوتیوب و توییتر به‌عنوان «بلندگوهای تبلیغاتی در سراسر جهان» استفاده می‌کنند. گفتنی است که هر دوی این بسترها در داخل چین مسدود شده‌اند تا از انتشار کنترل‌نشدۀ اطلاعات پیشگیری کنند.

اریک لیو، از مدیران سابق محتوای شبکه‌های اجتماعی چین، می‌گوید: «چین ابرسوءاستفاده‌کنندۀ تازه‌ای است که وارد شبکه‌های اجتماعی جهان شده است. هدف پیروزی نیست، بلکه ایجاد هرج و مرج و سوءظن است تا به این ترتیب هیچ‌گونه حقیقت واقعی وجود نداشته باشد.»

تلاش برای مقابله با تبلیغات

مؤسسۀ سیاست‌گذاری راهبردی استرالیا روز ۱۹ آذر سال گذشته اعلام کرد که استفادۀ حزب کمونیست چین از تأثیرگذاران خارجی چالش فزاینده‌ای برای بسترهای شبکه‌های اجتماعی در جهان و نیز در برابر تلاش‌های آنها برای شناسایی و برچسب‌گذاری حساب‌های وابسته به حکومت‌ها است.

به‌گفتۀ این مؤسسه، محتوای تولیدشده توسط این چهره‌های خارجی تأثیرگذار در شبکه‌های اجتماعی دربارۀ شین‌جیانگ «به‌عنوان بخشی از یک تلاش تبلیغاتی گسترده‌تر جهانی توسط حکومت چین به‌منظور مقابله با گزارش‌های انتقادی دربارۀ نقض حقوق بشر در منطقه، غالباً از طریق تقویت بسترهای شبکه‌های اجتماعی مستقر در ایالات متحده استفاده می‌شود.»

مؤسسۀ سیاست‌گذاری راهبردی استرالیا می‌گوید که در بازۀ زمانی دی‌ماه ۱۳۹۸ تا مرداد ۱۳۹۹، مجموعاً ۱۵۶ حساب کاربری تحت کنترل حکومت چین در بسترهای شبکه‌های اجتماعی مستقر در ایالات متحده دست‌کم ۵۴۶ مطلب را در فیس‌بوک و توییتر منتشر کردند و مقاله‌هایی از تارنماهای «سی‌جی‌تی‌ان»، گلوبال تایمز، شین‌هووا، و چاینا‌ دیلی را که مطالب ۱۳ حساب چهره‌های تأثیرگذار در شبکه‌های اجتماعی مربوط به شین‌جیانگ بود، بازنشر کردند.

مؤسسۀ سیاست‌گذاری راهبردی استرالیا افزود: «ویدئوهایی که در آن چهره‌های خارجی تأثیرگذاران شبکه‌های اجتماعی نشان داده می‌شوند، اغلب محتوایی هستند که نهادهای حکومتی چین آنها را با بسته‌بندی مجدد ارائه و در اینترنت تقویت می‌کنند.»

این ایده که تبلیغات ارائه‌شده توسط خارجی‌ها می‌تواند به‌طور ویژه نیرومند باشد، راهبرد دیرینۀ رژیم چین است.

ژو لینگ، سردبیر وقت روزنامۀ چاینا دیلی، در جریان یک سخنرانی در سال ۱۳۹۵ گفت: «برای ما همیشه موضوع قرض کردن دهانی که حرفی بزند اهمیت فراوانی داشته است و ما همیشه از دوستان بین‌المللی برای انجام تبلیغات خارجی استفاده کرده‌ایم.»

به‌گفتۀ او، برای مؤثرتر بودن تبلیغات چین باید «آنچه که می‌خواهیم بگوییم» با آنچه که مخاطبان خارجی «می‌خواهند بشنوند» درهم آمیزد.

شرکت‌های شبکه‌های اجتماعی اقدامات خود علیه تلاش‌های پکن در این زمینه را آغاز کرده‌اند.

گروه تحلیل تهدیدهای گوگل از حذف ده‌ها هزار کانال یوتیوب که تبلیغات چین را منتشر می‌کردند، خبر داده است.

این شرکت در چهارچوب بخشی از تحقیقات مداوم خود در رابطه با عملیات نفوذ هماهنگ‌شدۀ مرتبط با چین، ۴۳۶۱ کانال یوتیوب را در دی‌ماه گذشته، ۶۱۰۳ کانال یوتیوب را در بهمن‌ماه، و ۷۳۰۴ کانال یوتیوب را در اسفند‌ماه حذف کرد.

گوگول در ماه‌های فروردین و اردیبهشت مجموع ۵۶۱۶ کانال یوتیوب را که اقدام به پخش اطلاعات نادرست در مورد موضوعات مختلف می‌کردند، حذف کرد.

توییتر در آذرماه گذشته، حدود ۳۵۰۰ حساب کاربری را که اقدام به پخش تبلیغات طرفدار حکومت می‌کردند، مسدود کرد. اکثر این حساب‌ها بخشی از شبکه‌ای بودند که روایت‌های حکومت چین در رابطه با سرکوب مسلمانان در شین‌جیانگ را تقویت می‌کرد.

تقریباً در همان زمان بود که فیسبوک بیش از ۵۰۰ حساب کاربری را که به بازنشر مطالب رسانه‌های حکومتی چین به نقل از یک دانشمند جعلی پرداخته بودند، حذف کرد.