بیروت -- خانه پدری ملاک بظاظا ایوب، مادر جوانی که جانش را در انفجار ویرانگر بندر بیروت از دست داد، آکنده از اندوهی عمیق است.
اگرچه خنده های محمد ۴ ساله و لین ۲ ساله، فرزندان این مادر جوان، در خانه طنین انداز می شود، اما اشک های ریما بظاظا، مادر داغدار او، هرگز متوقف نشده است. ریما از زمان مرگ دختر ۲۹ ساله اش از این کودکان نگهداری کرده است.
روز چهارشنبه (۱۴ مرداد)، نخستین سالگرد آن انفجار است. اما زخم های خانواده های قربانیان هنوز التیام نیافته و معترضان همچنان خواستار یافتن پاسخ برای پرسش هایشان و اجرای عدالت درباره مقصران این حادثه هستند.
آنها می خواهند بدانند که چه کسی این نیترات آمونیوم را که پس از آتش گرفتن سبب به وجود آمدن آن انفجار مهیب شد، انبار کرده بود؛ انفجاری که ۲۰۶ کشته و بیش از ۶ هزار زخمی برجای گذاشت و بخش های بزرگی از پایتخت لبنان را ویران کرد.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، خویشاوندان برخی از قربانیان در نظر دارند روز چهارشنبه برای گرامیداشت یاد عزیزانشان راهپیمایی هایی را برگزار کنند. آنها همچنین می خواهند مصونیت پارلمانی برخی از مظنونان اصلی لغو شود.
طارق البیطار، قاضی اصلی این پرونده، خواستار آن است که مجلس لبنان مصونیت سه تن از وزیران سابق را لغو کند تا او بتواند به تحقیقات ادامه دهد، اما قانونگذاران درخواست کرده اند قبل از آن که آنها درباره لغو مصونیت این افراد تصمیم بگیرند، شواهد و مدارک بیشتری به آنها ارائه شود.
به گفته یک منبع قضایی، البیطار هفته گذشته درخواست مجلس را رد کرد.
بهمن ماه گذشته، فردی که قبل از البیطار قاضی اصلی این پرونده بود، از سمت خود برکنار شد.
قاضی فادی صوان، با اعلام جرم علیه حسن دیاب، نخست وزیر موقت، و سه تن از وزیران پیشین به دلیل «غفلت منجر به مرگ صدها نفر» خشم سیاستمداران را برانگیخت.
عفو بین الملل روز دوشنبه مقامات لبنان را به ممانعت «بی شرمانه» از انجام تحقیقات و در نتیجه مسدود کردن راه پرداخت غرامت و بیمه به قربانیان متهم کرد.
لین معلوف، معاون منطقه ای رئیس عفو بین الملل، گفت: «با توجه به مقیاس این فاجعه، مشاهده این که مقامات لبنانی حاضرند برای محافظت از خود در برابر تحقیقات تا چه پیش بروند، بسیار حیرت انگیز است.»
از دست دادن یک دختر
این انفجار زمانی روی داد که ملاک بظاظه ایوب و خانواده اش در رستوران لوریس در جمیزه، غذا می خوردند. علی عبدو ایوب، شوهر ملاک، جانش را از دست داد و ملاک نیز دو روز بعد بر اثر شدت جراحات وارده درگذشت.
مادر ایوب در خانه اش در منطقه عایشه بکار بیروت، صفحه تلفنش را باز می کند، اشک ریزان به دنبال عکس های او می گردد و خاطرات عروسی دخترش را به یاد می آورد.
او گفت: «شادی از میان ما رفته است؛ چرا که ملاک طبیعتی شاد و سرزنده داشت.»
«من نمی توانستم باور کنم که بدون او و شوهرش به خانه باز خواهم گشت و دو روز بعد پیکر بیجان او را در بیمارستان الأرز پیدا خواهم کرد.»
او گفت: «علی، شوهر ملاک، در دم جان سپرد و پای دختر دیگرم حنان به شدت آسیب دید، به طوری که تا همین امروز هم به مداوای پایش ادامه می دهد.»
وی گفت: «درد من هر سپیده دم از ندیدن او بیشتر می شود. او سرشار از زندگی بود و به زندگی و به همسر خود عشق می ورزید. آنها زوجی فوق العاده و شایسته یک زندگی طولانی بودند.»
او خواستار یافتن «حقیقت درباره این پرسش هاست که چه کسی [نیترات آمونیوم] را انبار و منفجر کرد و سبب قتل مردم شد.»
او گفت: «من می خواهم کسانی که برای تحقیقات احضار شده اند، تعلل نکنند و به ما دروغ نگویند، بلکه در محضر دادگاه حاضر شوند. ما خواستار اجرای عدالت برای قربانیان مان هستیم و می خواهیم شاهد محاکمه عاملان آن باشیم.»
عدالت حکمفرما خواهد شد
ولیم نون، که جو برادرش را در این انفجار از دست داده، گفت، این مثل که «زمان رنج جدایی را آسان می کند، به ویژه در لبنان بزرگترین دروغ است.»
جو نون ۲۷ ساله یکی از ده قهرمان تیپ آتشنشانی بیروت بود که برای خاموش کردن شعله های آتشی که دقایقی قبل از انفجار در بندر به راه افتاده بود، به آنجا شتافتند.
برادر او گفت که بقایای به جا مانده از پیکر جو دو بار و به فاصله ۵۰ روز به خاک سپرده شد. او تشریح کرد که چگونه این انفجار و پیامدهای آن زمان دردناکی را برای خانواده اش رقم زده است.
او با لحنی بسیار شدید مقصران و افرادی را که قدرت در دست دارند، خطاب قرار داد.
وی گفت: «آنها هر روز مرتکب جنایات شنیع می شوند، از زیر بار مسئولیت می گریزند، و سناریوهای دروغین خلق می کنند.» به گفته او، برخی از آنها ادعای سیاستزده بودن این تحقیقات را مطرح می کنند تا از حاضر شدن در برابر دستگاه قضایی شانه خالی کنند.
نون گفت که با این حال، خانواده های قربانیان از عزم و اراده لازم برای دستیابی به حقیقت برخوردارند و البیطار که مسئول انجام این تحقیقات است، «فردی سرسخت و کاربلد است.»
وی گفت که اطمینان دارد یک کیفرخواست جامع صادر خواهد شد.
او گفت: «روشن است که مسئولیت این امر بر عهده چه کسی است.» وی افزود که «رژیم سوریه مسئول آوردن نیترات آمونیوم است و حزب الله نیز تسهیل کننده آن بوده است.»
وی افزود که سرویس های امنیتی، مدیران بندر، وزیران، سران دولت، و همه کسانی که از انبار شدن نیترات آمونیوم در بندر خبر داشتند و درباره آن سکوت کردند نیز مقصرند.
نون که به کووید-۱۹ مبتلا شده، به دستگاه تنفس مصنوعی وصل است. او فکر می کند زمانی که در تظاهراتی در برابر خانه محمد فهمی، وزیر کشور، شرکت کرده بود، به این بیماری مبتلا شد.
اما او به مبارزه برای برادرش ادامه خواهد داد: «من پاره تنم و همه چیزم را از دست دادم و هدف من در زندگی یافتن دلیل آن چیزی است که برای جو اتفاق افتاد.»
«رنج ما بیشتر می شود»
ابراهیم حطیط، که به عنوان سخنگوی خانواده های قربانیان انفجار بندر بیروت عمل کرده، با اندوه فراوان درباره برادر خود صحبت می کند. او با مهر و محبت فراوان از برادرش که ثروت نام داشت و از اعضای دفاع غیرنظامی بود، یاد می کند.
او گفت: «برادرم به دلیل شخصیت دوست داشتنی، فروتن، سخاوتمند، با انگیزه، بی باک، و شجاع خود با دیگران متمایز بود. همه کسانی که او را می شناختند، دوستش داشتند و او را می ستودند. نام مستعار او در بندر بیروت قهرمان بود.»
ثروت در سن ۴۵ سالگی زمانی که برای خاموش کردن آتش بندر بیروت تلاش می کرد، جان باخت.
حطیط گفت: «رنج ما هر روز و به هر مناسبت و هر میهمانی، به ویژه در جشن زادروزها، بیشتر می شود. به این ترتیب، گفت و گوهای ما به یک جلسه سوگواری تبدیل می شود. ما به همراه هم به یاد می آوریم و گریه می کنیم؛ چرا که درد و اندوه مشترکی داریم.»
او گفت: «ما در لبنان خودمان زندگی می کنیم؛ جایی که در آن دروغ نیست و ما کوچکترین جزئیات زندگی روزانه مان را با هم در میان می گذاریم. فرقه گرایی و سیاستزدگی میان ما از بین رفته است و این مصیبت سبب شده است که همه ما با یک درد مشترک به هم بپیوندیم.»
وی گفت که این درد روز ۱۳ مرداد «طاقت فرساتر» خواهد بود.
او افزود: «هدف ما اجرای عدالت و احقاق حق قربانیان و مشخص شدن مسئول کشتن آنهاست.» حطیط یادآور شد که او و خانواده ها این پرونده را به دقت دنبال می کنند و «تا پایان کار ادامه آن را پیگیری خواهند کرد.»
مارون کرم، کنشگر از جنبش «منتشرین»، گفت که ۱۳ مرداد «روز بسیار مهمی برای تأیید استمرار جنبش اعتراضی ما» خواهد بود.
او گفت که این جنبش به مطالبه عدالت برای قربانیان انفجار بندر ادامه خواهد داد؛ انفجاری که «عوامل سیاسی و امنیتی بار مسئولیت آن را بر عهده دارند.»
«ما می خواهیم مصونیت لغو شود و قاضی البیطار به کار شجاعانه خود برای آشکار کردن تمام حقیقت در خدمت عدالت ادامه دهد.»