نقش حیاتی مسقط به عنوان میانجی در جنگ یمن

مسقط -- عمان، که از مدت‌ ها پیش دورادور و بی سر و صدا مشغول میانجی ‌گری در جنگ کشور همسایه ‌اش یمن بوده، اخیراً نقش علنی ‌تری در تلاش ‌های بین ‌المللی برای خاتمه این جنگ شش ‌ساله ایفا کرده است.

شورای امنیت سازمان ملل متحد روز یکشنبه (۲۹ فروردین) با صدور بیانیه ‌ای از تلاش‌ های عمان برای میانجی ‌گری بین عوامل کلیدی در یمن استقبال کرد.

بعضی از مقام ‌ها به المشارق گفتند به منظور رسیدن به یک راهکار مناسب برای بحران یمن در آینده نزدیک، نشست‌ هایی در مسقط در حال برگزاری است؛ بعضی از این نشست ‌ها رسمی است و به اطلاع عموم می ‌رسد و برخی دیگر پشت پرده انجام می‌ شود.

پادشاهی عمان با صدور بیانیه عمومی نادری در اوایل فروردین ‌ماه، گفت با هدف رسیدن به یک توافق جامع به همکاری نزدیک با عربستان سعودی و سازمان ملل متحد و فرستادگان ویژه آمریکا در امور یمن و همچنین طرف‌ های یمنی ذیربط ادامه خواهد داد.

تمرکز عمان همواره بر تسهیل مذاکرات بین طرف‌ های درگیر بوده و این مهم را با تبادل پیام و فراهم کردن فضا و شرایط برگزاری نشست ‌ها به انجام رسانده است، این مطلب را مرکز مطالعات راهبردی صنعا در اردیبهشت ‌ماه ۱۳۹۹ با ارائه گزارشی اعلام کرد.

این گزارش اعلام کرد: «عمان طی سال‌ های گذشته نقش فعالی در تبادل پیام و تسهیل مذاکرات پشت پرده بین طرف‌ های مختلف جنگ، از جمله عوامل داخل یمن و مقام ‌های خارجی، داشته است.»

در این گزارش آمده است که پادشاهی عمان یک مرز زمینی با یمن دارد و شبکه‌ ای از روابط بین ‌قبیله ‌ای، تجاری و اجتماعی و اقتصادی بین دو کشور وجود دارد.

این گزارش اعلام کرد: «عمان تنها کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس است که هیچ گاه در ائتلاف نظامی به رهبری عربستان سعودی شرکت نکرده است و بسیاری از مردم یمن این کشور را میانجی بی‌ طرف و معتمدی می ‌دانند.»

در این گزارش گفته شده است که این بی طرفی عمان را در جایگاه مناسبی برای سوق دادن طرف‌ های درگیر به غلبه بر سال‌ ها بی ‌اعتمادی انباشته قرار می ‌دهد؛ در ادامه گزارش همچنین آمده است که مسقط پس از حملات سال ۱۳۹۸ به تأسیسات نفتی عربستان سعودی در وساطت مذاکرات پشت پرده نقش مفیدی ایفا کرده است.

سابقه میانجی‌ گری

صالح العلوی، کارشناس مذاکرات بین ‌المللی، گفت عمان از زمان سلطان قابوس بن سعید، پادشاه فقید این کشور، با تمام ابزارها و سازوکارهای میانجی ‌گری آشنایی کامل داشته است و سلطان هیثم بن طارق و دولت او نیز همین راه را در پیش گرفته‌ اند.

او گفت: «قابل قبول نیست که جنگ با این نتایج صفر همچنان ادامه دارد.»

«هیچ یک از طرف‌ ها به پیروزی نرسیده ‌اند و حتی همان پیروزی ‌هایی که بعضی ‌ها در موردش حرف می‌ زنند، اگر با وضعیت بشری یمن بسنجیم، بی ‌ارزش می ‌شود.»

وی افزود: «ما با ایالات متحده به عنوان یک هم‌ پیمان راهبردی همکاری می‌ کنیم تا بتوانیم بحران را حل کنیم و تیم لندرکینگ، فرستاده ویژه آمریکا، هم به پیشنهادهای سازنده زیادی گوش داده که مسقط روی آنها کار می ‌کند تا اتفاق نظر همگان را جلب کند.»

لندرکینگ دیدگاه دولت جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا را نیز بیان کرده که بر تسریع برقراری صلح در یمن و توقف جنگ متمرکز است.

او گفت: «دیدگاه ایالات متحده و عمان کمابیش از این منظر هماهنگ است و لذا در آینده نزدیک انتظار برون ‌رفت داریم.»

محمد المعمری، تحلیلگر راهبردی و کارشناس مسائل نظامی، گفت: «دولت از جزئیات حرفی نمی ‌زند تا از بروز موانعی که ممکن است جلوی تکمیل مذاکرات را بگیرد یا بعضی از طرف ‌ها را به ترک میز مذاکره و عقب ‌نشینی وادارد پیشگیری شود.»

او گفت: «راهکار یمن تماماً در دست خود یمنی ‌ها نیست چرا که طرف‌ های منطقه ‌ای تأثیر زیادی دارند و بنا بر این، مسقط در صدد نزدیک کردن دیدگاه ‌ها به یکدیگر است.»

معمری افزود: «کشورهای منطقه به درجه ‌ای از اطمینان فراتر از شک معقول رسیده ‌اند که جنگ بحران ‌ها را حل نمی ‌کند و تضمین ‌کننده ثبات نیست و اینک در این منطقه پرتلاطم به ندای عقل و خرد روی آورده ‌اند.»

یکی از منابع نزدیک به مذاکرات، که به دلیل حساسیت موضوع خواستار عدم افشای نامش بود، گفت: «حوثی ‌ها در مذاکرات سر سازش ندارند و فکر می ‌کنند موقعیتشان در میدان بهتر از سال‌ های گذشته است.»

این منبع افزود: «اما با دید مثبت [تشویق] به پذیرش راهکارهای سازشگرانه ‌ای می ‌شوند که از طریق آن هر یک از طرف‌ ها به خاطر یمن گذشت می ‌کند.»