بیروت -- در نتیجه فقر شدید و فقدان فرصت های شغلی، در ماه رمضان امسال حال و هوای نامطلوبی بر پناهندگان سوری در لبنان حاکم شده است. هم زمان، این کشور با بدترین بحران اقتصادی خود از زمان جنگ داخلی تاکنون دست و پنجه نرم می کند.
کاهش شدید ارزش پوند لبنان هم زمان با افزایش نجومی نرخ فقر و بیکاری قدرت خرید را به شدت کاهش داده است.
بیش از نیمی از مردم زیر خط فقر زندگی می کنند و بسیاری از لبنانی ها خواستار برکناری کل طبقه سیاسی لبنان هستند. آنها اعضای این طبقه را -- که عموماً ناکارآمد و فاسد شناخته می شوند -- مسئول بحران کنونی می دانند.
حزب الله از طریق سلطه خود بر روند تصمیم گیری دولت، تلاش های لبنان برای کسب حمایت بین المللی ضروری را پیچیده کرده و به تأخیر انداخته است؛ حمایتی که می تواند به خروج آن کشور از بحران اقتصادی کمک کند.
شمع الحدید، پناهنده سوری ساکن اردوگاه سعد نایل در دره بقاع، محتویات یخچال خود را به خبرنگار المشارق نشان داد و گفت: «در گذشته این یخچال اصلاً جای خالی نداشت؛ چرا که پر از گوشت، مرغ، و سبزیجات برای وعده های افطار رمضان بود.»
اما آن چه امروز در آن داریم، ظرفی پر از سبزیجات شکم پر است و ما ناچاریم از آن به عنوان دو وعده افطار استفاده کنیم.»
الحدید که از حمص آواره شده، مدت هشت سال است که به همراه همسرش، دو دختر نوجوانش، و مادرشوهرش در اردوگاه سعد نایل زندگی می کند.
او می گوید که در گذشته «پس از یک روز طولانی روزه داری، من لذیذترین خوراکی ها را تهیه می کردم: انواع سالاد، فتوش، انواع کباب، مرغ، آب میوه، و خرما.»
الحدید گفت که امسال اما، «سفره افطار ما محدود به سالاد، سوپ، سیب زمینی، و گاه سبزیجات شکم پر است. شیرینی ها هم از جمع خوراکی ها ناپدید شده است.»
خالد العلی ۵۰ ساله، همسر الحدید، نیز گفت: «اوضاع مالی ما به دلیل شرایط لبنان بسیار بغرنج شده است. من به دلیل مشکلات سلامتی نمی توانم کار کنم؛ چرا که چهار بار تحت عمل کاتتریزاسیون قلبی قرار گرفته ام و پس از یک حادثه رانندگی فلج شده ام.»
او گفت که بحران مالی لبنان به شدت بر شرایط زندگی آنها تأثیر گذاشته است.
العلی گفت: «من ۴۰۰ هزار پوندی را که از کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد دریافت می کنیم، برای خریدن حداقل مقدار موادغذایی هزینه می کنم. ما بیش از یک سال است که در این وضعیت بوده ایم.»
کمبود کمک ها
عوفه علی الخضر، که ۴۳ ساله است و در چادری در نزدیکی خانواده العلی زندگی می کند، گفت: «چالش های این ماه رمضان کمرشکن است.»
الخضر، که مادر هشت فرزند است، می گوید که رمضان امسال آنها چیزی جز لوبیا و برنج و گاهی هم سالاد ندارند.
پسر بزرگ او که ۲۰ ساله است و نیز شوهر او هر دو بیکار هستند.
او می گوید: «وعده های غذایی افطار گرسنگی کودکان من را برطرف نمی کند... اما وقتی هیچ فرصت شغلی وجود ندارد و قیمت مواد غذایی سرسام آور است، چگونه می توانیم پول تهیه کنیم؟»
او گفت: «من در گذشته با ۱۵ هزار پوند لبنان می توانستم یک کیلو گوشت، نان، و مواد لازم برای تهیه فتوش و تبوله را تهیه کنم. اما حالا این مبلغ حتی برای خریدن یک کیلو گوجه فرنگی و یک کیلو سیب زمینی هم کافی نیست.»
الخضر گفت: «امسال حتی از انجمن هایی که در گذشته به ما سهمیه های غذایی و وعده های افطاری می دادند، خبری نیست.»
خانم لیزا ابوخالد، سخنگوی کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد، گفت که در حال حاضر از هر ده خانواده سوری، نه خانوار در فقر شدید زندگی می کنند. وی افزود که در سال ۱۳۹۹ درصد خانواده هایی که زیر خط فقر زندگی می کردند، از ۵۵ درصد به ۸۹ درصد افزایش یافت.
او گفت، امروزه در نتیجه تورم شدید، همه گیری ویروس کرونا، و انفجار بندر بیروت در مرداد ماه گذشته، افراد در لبنان ماهانه با مبلغی کمتر از ۳۰۸۷۲۸ پوند زندگی می کنند. همه این عوامل جوامع آسیب پذیر، از جمله پناهندگان سوری، را در آستانه نابودی قرار داده است.
ابوخالد گفت که کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد به همراه شرکای خود و پس از رایزنی با مقامات لبنان، از فروردین ۱۳۹۹ کمک نقدی ماهانه به هر خانواده را از ۲۶۰ هزار لیره به ۴۰۰ هزار لیره افزایش داده است. همچنین برنامه جهانی غذا کمک های خوراکی خود را از ۴۰ هزار لیره به ۱۰۰ هزار لیره به ازای هر نفر رسانده است.
او گفت: «کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد تنها می تواند به ۲۵ درصد از پناهندگان سوری کمک های نقدی ماهانه بپردازد. همچنین فقط می تواند به ۶۲ درصد آنها از طریق برنامه جهانی غذا کمک های غذایی یا نقدی ارائه دهد.»
نابودی کرامت
شرایط در اردوگاه های غیررسمی در مجدل عنجر به شدت وخیم است و بسیاری از افراد ساکن آنجا هیچ کمکی دریافت نمی کنند.
احمد محمد العلی، ۴۲ ساله، به همراه همسرش رحمه الحسین، چهار فرزندش، و نزیله العلی، مادر بیمارش، در یکی از آن اردوگاه ها زندگی می کند.
العلی، نجاری که برای مدت دو سال بیکار بوده است، خوراکی های پخته شده و جلاب (نوعی شربت میوه ویژه رمضان) را که خودش درست می کند، در برابر چادرش می فروشد.
اما او می گوید که درآمد حاصله «حتی برای خرید مواد لازم برای تهیه یک سالاد هم کافی نیست؛ چه رسد به مواد غذایی اصلی ویژه سفره ماه رمضان.» او می افزاید: «ما در این ماه مبارک بدترین شرایط فقر را تجربه می کنیم.»
الحسین، ۳۷ ساله، می گوید: «از آغاز ماه رمضان تاکنون هر روز وارد آشپزخانه می شوم و بارها و بارها از خودم می پرسم برای افطار چه چیزی می توانم حاضر کنم.»
«من هر روز غذاهای مشابهی را درست می کنم. سیب زمینی سرخ شده، پاستا یا برنج، و سالاد، و همه آنها بدون گوشت هستند. از شیرینی های ویژه رمضان هم خبری نیست.»
او گفت: «بحران در لبنان همان گونه که کمر لبنانی ها را شکسته، کمر ما را هم شکسته است.»
نزیله، مادر العلی، گفت که او «به آن چه بر سرمان آمده است» گریه می کند.
او گفت که در گذشته وعده های افطار تهیه می کرد، و فرزندانش را به «خانه بزرگمان در حمص» دعوت می کرد.
وی گفت: «آوارگی ما را تحقیر کرده و بحران لبنان کرامت ما را از بین برده است.»