هشدار کارشناسان منطقهٔ ساحل نسبت به گسترش تهدید داعش در آفریقا

نواکشوت، موریتانی -- به‌گفتهٔ تحلیلگران امنیتی، «دولت اسلامی» (داعش) یک تهدید مهم برای صلح و ثبات در آفریقاست. آنها می‌گویند این گروه در آفریقا جذب جنگجو می‌کند و در پی گسترش حوزهٔ تحت نفوذ خود است.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، روز دوشنبه (۲۹ خرداد) از کشورها خواست که «یکپارچه» در برابر تهدید جهانی تروریسم و افراط‌گرایی خشونت‌آمیز ایستادگی کنند.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، او همچنین با اشاره به «میراث وحشیانهٔ» داعش در سوریه و عراق گفت: «شبکه‌های القاعده و داعش در آفریقا در مکان‌هایی مانند ساحل به‌سرعت در حال تصاحب مناطق هستند و به‌سوی جنوب و خلیج گینه پیش می‌روند.»

اعضای «ائتلاف بین‌المللی شکست داعش» اسفند گذشته در نیامی نیجر گرد هم آمدند تا راه‌های مقابله با تهدید داعش در کشورهای ساحلی غرب آفریقا، منطقهٔ ساحل، شرق آفریقا، و آفریقای مرکزی، و جنوبی را مورد بررسی قرار دهند.

آنها از «طرح اقدام گروه متمرکز آفریقا» که هدف آن تقویت امنیت مرزی، جمع‌آوری داده‌های زیست‌سنجی تروریست‌های شناخته‌شده و افراد مظنون به تروریست، محافظت و استفاده از مدارک و شواهد میدان جنگ، و مقابله با تبلیغات، جذب نیرو، و تأمین مالی توسط داعش است، حمایت کردند.

این اقدامات شدت‌یافته و قرار گرفتن یکی از عوامل اصلی داعش مستقر در ساحل در فهرست سیاه تروریستی، که به‌تازگی انجام شد، در حالی است که این گروه افراطی تلاش‌ها و حملات خود را برای جذب نیرو در سراسر این قاره افزایش داده است. داعش در آفریقا تلاش کرده القاعده را از بین ببرد.

محمد الأمین الداه، کارشناس درگیری‌های منطقهٔ ساحل، به پیچیدگی روزافزون عملیات تروریستی داعش در منطقهٔ مرزی میان نیجر، چاد، و کامرون اشاره کرد. این گروه از این منطقه به‌عنوان «دولت غرب آفریقا» یاد می‌کند.

الداه به المشارق گفت، اگرچه جماعت نصرت الاسلام والمسلمین وابسته به القاعده در دورهٔ اخیر فعال‌تر به‌نظر می‌رسد، داعش همچنان ضمن جذب جوانان، حملاتی را در نیجر و مالی اجرا می‌کند.

درگیری‌های خونین سال گذشته میان داعش در صحرای بزرگ (داعش در منطقهٔ ساحل) و اعضای جماعت نصرت الاسلام در شهر گائو در مالی و در امتداد مرز مالی-بورکینافاسو در پی فرار ۱۵۰ تن از اعضای جماعت نصرت الاسلام و پیوستن به داعش در منطقهٔ ساحل رخ داد.

«اقدامات وحشیانه‌تر»

آگ آچاراتومان، رهبر طوارق از شورای ملی انتقالی مالی (مجلس موقت)، روز ۹ خرداد پیرامون گسترش داعش در آفریقا هشدار داد.

او در حساب توییتر خود نوشت: «دو سال پیش، نیجریه به‌عنوان کشوری که داعش اکنون از آن جنگنده، جنگ‌افزار، مهمات، و سوخت برای تأمین فعالیت‌های خود در مثلث مرزی میان نیجر، بورکینافاسو، و مالی دریافت می‌کند، جایگزین لیبی شد.»‌

او گفت: «ترس و وحشت واقعی از اینکه سودان به منبع بعدی این موارد تبدیل شود، وجود دارد. ما باید بالاترین سطح احتیاط را به خرج دهیم.»

بورکینافاسو، یکی از فقیرترین و آشفته‌ترین کشورهای جهان، در حال مبارزه با یک شورشی‌گری افراطی است که در سال ۱۳۹۴ از مالی وارد آن کشور شد.

خبرگزاری فرانسه، به‌نقل از برآوردهای رسمی گزارش داد که حدود یک سوم کشور خارج از کنترل دولت است. بنا بر این گزارش، بیش از ۱۰ هزار غیرنظامی، سرباز، و پلیس کشته و دست‌کم دو میلیون نفر آواره شده‌اند.

محمد بوشیخی، پژوهشگر امور گروه تروریستی داعش، به المشارق گفت، تردیدی نیست که داعش به «اعمال زور و اقدامات وحشیانه‌تر» به‌منظور گسترش مناطق تحت نفوذ خود در آفریقا تلاش می‌کند.

به‌گفتهٔ او، داعش حملات خود علیه گروه‌های وابسته به القاعده را در مناطقی که حکومت ضعیف عمل می‌کند یا القاعده حضور کم‌رنگی دارد، افزایش داده است. او یادآور شد، داعش همیشه در پی آن بوده است که خود را به‌عنوان جایگزینی برای القاعده معرفی کند.

یک تهدید کماکان فعال

ایالات متحده به‌منظور مقابله با تهدید داعش اقداماتی را -- به‌ویژه با قطع کردن منابع جذب نیرو و درآمد این گروه -- انجام داده است. ایالات متحده این کار را از طریق تحریم فعال‌ترین و پویاترین عوامل داعش انجام داده است.

متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجهٔ ایالات متحده، در روز ۱۸ خرداد با انتشار بیانیه‌ای گفت: «داعش همچنان یک تهدید فعال برای صلح و ثبات است، و به‌منظور تأمین مالی فعالیت‌های تروریستی خود ارتباطش را با نظام مالی جهانی حفظ کرده است.»

این بیانیه اعمال تحریم‌هایی علیه یکی از فعال‌ترین رهبران داعش در آفریقا -- یعنی ابوبکر بن محمد بن علی المیناکی، یکی از رهبران بلندپایهٔ ادارهٔ کل استان‌های منطقهٔ الفرقان این گروه در ساحل -- را اعلام کرده است.

راهبرد قطع کردن منابع مالی و قرار دادن تروریست‌ها در فهرست‌های تحت نظر نیز با هدف تضعیف داعش و کمک به اجرای قانون انجام شده است.

الداه، تحلیلگر درگیری‌های منطقهٔ ساحل، گفت که المیناکی، که پیشتر در شورای داعش در آفریقا کار می‌کرد و از نام‌های مستعار متعددی برخوردار است، تا قبل از پیوستن به داعش در سال ۱۳۹۴، رهبر گروه بوکوحرام نیجریه بود.

او به‌عنوان «معاون فرماندار کل غرب آفریقا» در دفتر الفرقان داعش منصوب شد. دفتر الفرقان داعش شامل کشورهای منطقهٔ ساحل مانند مالی و بورکینافاسو، و منطقه‌ای است که این گروه از آن به‌عنوان «ولایت لیبی» (استان لیبی) یاد می‌کند.

بوشیخی گفت: «المیناکی یک رهبر برجسته در کل گروه داعش در دفتر الفرقان است که در منطقهٔ ساحل مستقر است.»

او افزود، بنا بر بیانیهٔ ایالات متحده، او برخلاف گزارش‌های قبلی مبنی بر کشته شدن‌ وی توسط ارتش نیجریه، همچنان زنده است و وظایف رهبری خود را انجام می‌دهد.

بوشیخی گفت که اقدامات ایالات متحده برای تضعیف تهدید داعش در آفریقا «بازتاب‌دهندهٔ اولویت مبارزه با داعش در راهبرد امنیتی ایالات متحده است.»