افزایش حملات داعش در مالی با وخامت اوضاع امنیتی در منطقۀ ساحل

تونس -- کارشناسان امنیتی منطقۀ ساحل مالی گفتند «دولت اسلامی عراق و شام» در صحرای بزرگ آفریقا (داعش در صحرای بزرگ آفریقا) به تلاش‌های خود برای گسترش در مالی ادامه می‌دهد و قصد دارد در آنجا پایگاهی تأسیس کند که از طریق آن بتواند دست به عملیات‌ها و حملات خود بزند.

به‌گفتۀ آنها، این گروه افراط‌گرا با برنامۀ توسعه‌طلبانۀ خود در حال پیشروی است و علی‌رغم تلاش‌ها برای مقابله با آن، که بدون حمایت و همبستگی بین‌المللی کافی نیست، کنترل چند منطقه را به‌دست آورده است.

از زمان عقب‌نشینی نیروهای فرانسه، شاهد وخامت اوضاع امنیتی در منطقۀ ساحل در بخش‌های غربی و شمالی مرکز آفریقا، خصوصاً در مالی، بوده‌ایم و اهالی این منطقه بیم بازگشت به نقطۀ شروع خشونت‌ها را دارند.

سیاست‌ها و اقدامات روسیه در منطقۀ ساحل در بخش‌های غربی و شمالی مرکز آفریقا، از جمله حضور مزدوران گروه واگنر، نیز باعث وخامت اوضاع امنیتی در این منطقه شده است.

یک مقام ارشد ایالات متحده روز ۴ آبان گفت در نتیجۀ مستقیم تصمیمات شورای حاکم، از جمله تصمیم به همکاری با گروه واگنر، اوضاع مالی «تا حد چشمگیری بدتر» شده است.

شورای حاکم مالی، که در سال ۱۳۹۸ قدرت را به‌دست گرفت، در مبارزه با شورش چندسالۀ گروه‌های افراط‌گرا از متحد همیشگی خود، فرانسه، روی گردانده و به روسیه نزدیک‌تر شده است.

داعش و دیگر گروه‌های افراط‌گرا همچنان در این منطقه و خصوصاً گائو و دیگر مناطق شمال مالی پیشروی می‌کنند.

تلاش‌های کلی برای فراخوان جوانان

الحاج آغ جامو، ژنرال ارتش مالی و از چهره‌های برجسته در مبارزه با داعش در صحرای بزرگ آفریقا، اخیراً از همۀ جوانان طوارق در الجزایر، لیبی و دیگر مناطق خواست در منطقۀ گائو جمع شوند.

به‌گفتۀ دیده‌بان حقوق بشر، گائو، بزرگ‌ترین شهر شمال مالی، شاهد ارتکاب خشونت‌های افراط‌گرایانه است، آنچنانکه وابستگان داعش در صحرای بزرگ آفریقا در سال جاری صدها نفر را در شمال شرقی این کشور قتل‌عام کرده‌اند.

دیده‌بان حقوق بشر گفت از ابتدای سال جاری، ده‌ها هزار روستایی مناطق مناکا و گائو پس از آنکه طی حملات داعش دام و اموال خود را از دست دادند از خانه‌هایشان گریخته‌اند؛ موارد سوءاستفاده بیشتر متوجه قوم دوساهاک، از قبایل طوارق، بوده است.

اما قبایل طوارق تا این لحظه پاسخی به فراخوان ژنرال نداده‌اند و دولت و ارتش مالی نیز نظری در این باره نداده‌اند.

محمد الامینه الداه، تحلیلگر مسائل سیاسی اهل موریس که در زمینۀ گروه‌های تروریستی در منطقۀ ساحل تخصص دارد، علت این امر را «شرایط سیاسی جوانان طوارق» می‌داند.

او توضیح داد این جوانان «خود را قربانی بی‌عدالتی و کم‌توجهی ارتش مالی می‌دانند».

الداه به المشارق گفت انتظار ندارد فراخوان ژنرال به گوش شنوایی برسد یا پاسخی از جنبش‌های مهم طوارق در منطقه، خصوصاً نهضت مردمی ازواد، دریافت کند.

او گفت این احتمال هم کم است که این حرکت موجب پایه‌گذاری جنبش جوانان طوارق در همۀ کشورهای شمال آفریقا و به‌راه افتادن شورش طوارق علیه گروه‌های تروریستی در منطقۀ ساحل و صحرا شود.

نگرانی اهالی نسبت به امنیت

الداه گفت اگر قرار باشد جنبشی مردمی برای مقابله با آشفتگی امنیتی و گسترش گروه‌های تروریستی ظهور کند، «این فراخوان باید از طرف بیش از یک چهرۀ طوارق، بیش از یک گروه و بیش از یک سازمان سیاسی باشد».

وی در ادامه گفت دولت مالی و یگان‌های نبرد نظامی آن نیز لازم است در راستای بهبود وجهۀ خود تلاش کنند تا رضایت ازوادی‌ها، طوارق و حتی اقوام عرب حاضر در آنجا را جلب کنند.

او خاطرنشان کرد فراخوان ژنرال تأیید «ناتوانی نیروهای ارتش مالی برای مقابله با داعش است، که وحشی‌تر و خشن‌تر از گذشته شده است».

وی افزود این فراخوان همچنین نشان‌دهندۀ عجز آنها در رسیدگی به «نارضایتی عمیق و گسترده در میان جمعیت شمال مالی بر سر وخامت اوضاع امنیتی» است.

وی یادآور شد کشورهای منطقۀ ساحل، خصوصاً مالی، «از توانایی مقابله با گروه‌های تروریستی خطرناک و فراگیر برخوردار نیستند».

او همچنین گفت: «علاوه بر این، شرایط اجتماعی، امنیتی و حتی سیاسی و جغرافیایی منطقه، مساعد رشد و تکثیر این گروه‌هاست و تحرک و انجام حملات تروریستی را برای آنها راحت می‌کند».

وی با اشاره به اینکه «عقب‌نشینی فرانسه باعث افزایش سبعیت این گروه‌ها شده و فرصتی برای پیروزی ظاهری به آنها داده است»، افزود: «ارتش مالی در تنگنای مبارزه دست تنها با آنها قرار گرفته است».

الداه گفت تنها راه مقابله با گروه‌های تروریستی «فعال کردن ائتلاف منطقه‌ای» است.

این کار مستلزم «تداوم تأمین پشتیبانی و مساعدت فرانسه برای ارتش کشورهای همسایه مالی و پشتیبانی لجستیکی و امنیتی ارتش مالی است تا بتواند دوباره کنترل مناطق تحت تصرف داعش را پس بگیرد».

بی‌ثباتی در جنوب لیبی

مجدی بوهنا، عضو شورای عالی اجتماعی قبایل طوارق، گفت در لیبی، حضور قبایل طوارق عمدتاً در جنوب متمرکز شده است.

او به المشارق گفت بعید است جوانان طوارق لیبی به فراخوان ژنرال ارتش مالی برای پیوستن به مبارزه با داعش پاسخ بدهند «چون این قبایل درگیر اوضاع داخلی لیبی هستند».

او گفت: «وضعیت امنیتی، اقتصادی و اجتماعی این کشور بی‌ثبات است، خصوصاً در جنوب که با تهدیدهای مشابه از جانب گروه‌های تروریستی رو‌به‌روست».

وی خاطرنشان کرد مناطق وسیع جنوب لیبی، که تحت نظارت نیروهای امنیتی نیست، پر از باندهای قاچاق است، به ویژه باندهای چادی و سودانی که سلاح و مواد مخدر قاچاق می‌کنند.

بوهنا گفت از سوی دیگر، عناصر داعش و اعضای دیگر گروه‌های تروریستی نیز با استفاده از کریدورهای تحت کنترل خود بین کشورهای منطقۀ ساحل و صحرا تردد می‌کنند.