قابلیت‌های کلیدی هواپیمای بی-۱بی لنسر برای نیروهای ضربت مشترک

سرعت و قدرت مانور فوق‌العاده و ظرفیت باربری بسیار زیاد هواپیمای بی-۱بی لنسر باعث می‌شود این جنگنده بتواند بدون هیچ مشکلی در مأموریت‌های چندنیرویی شرکت کند و آن را به یکی از عناصر کلیدی هر نیروی ضربت مشترکی تبدیل کرده است.

طبق یک گزاره‌برگ نیروی هوایی ایالات متحده، ویژگی‌هایی مهم این هواپیما شاملپیکربندی یک‌دست بال و بدنه، بال‌های دارای هندسهٔ متغیر و موتورهای مجهز به پس‌سوز توربوفن است که مجموع این ویژگی‌ها موجب افزایش برد، مانورپذیری و سرعت هوا ضمن بهبود ماندگاری آن می‌شود.

لنسر با چهار موتور توربوفن جنرال الکتریک اف۱۰۱-جی‌ای-۱۰۲ قادر به حمل ۷۵٫۰۰۰ پوند (۳۴٫۰۱۹ کیلوگرم) بار مفید است و حداکثر سرعت آن به بیش از ۹۰۰ مایل در ساعت (۱۴۴۸ کیلومتر در ساعت یا ۱/۲ ماخ در سطح دریا) می‌رسد.

از جمله مهماتی که این هواپیما می‌تواند با خود حمل کند ۸۴ بمب چندمنظورهٔ ۵۰۰ پوندی ام‌کی-۸۲ یا ۲۴ بمب چندمنظورهٔ ۲۰۰۰ پوندی ام‌کی-۸۴؛ ۲۴ مورد مهمات حملهٔ مستقیم مشترک (جِی‌دی‌اِی‌ام) ۲۰۰۰ پوندی جی‌بی‌یو-۳۱ یا ۱۵ مورد از مدل ۵۰۰ پوندی جی‌بی‌یو-۳۸؛ یا ۲۴ موشک دورایستای مشترک هوا به سطح (جِی‌اِی‌اس‌اس‌ام) مدل اِی‌جی‌ام-۱۵۸اِی هستند.

از سال ۱۳۹۸ نیز نیروی هوایی ایالات متحده در صدد گنجاندن چهار تا هشت سلاح فراصوت از طریق جابه‌جایی دیوارهٔ حائل و فراهم آوردن امکان بارگیری یک موشک‌انداز چرخان متداول در هواپیمای بی-۱ بوده است؛ همین سامانه در هواپیماهای بی-۵۲ نیز به‌کار رفته است.

نیروی هوایی آمریکا همچنین در حال آزمایش سپرگاه ماژولار سازگار با بار ساخت بوئینگ است، که این کار می‌تواند ظرفیت مهمات متداول هدایت‌شده و هدایت‌نشدهٔ هواپیمای بی-۱بی را تا ۵۰ درصد افزایش دهد.

به‌گفتهٔ نیروی هوایی ایالات متحده، هواپیمای بی-۱بی در کلاس خود حدود ۵۰ رکورد جهانی در زمینهٔ سرعت، ظرفیت باربری، برد و زمان صعود ثبت کرده است.

هواپیمای لنسر اولین بار در آذر ۱۳۷۷ در عملیات روباه بیابان علیه عراق به‌کار رفت.

به‌گفتهٔ نیروی هوایی آمریکا، در شش ماه نخست عملیات آزادی جاودان، که در مهر ۱۳۸۰ آغاز شد، هشت هواپیمای بی-۱ حدود ۴۰ درصد از کل تناژ تحویلی نیروهای هوایی ائتلاف را بر زمین انداختند.

این رقم حدود ۳۹۰۰ بمب جِی‌دی‌اِی‌ام یا ۶۷ درصد از کل مهمات حملهٔ مستقیم مشترک را شامل می‌شد.

در عملیات آزادی عراق، هواپیمای بی-۱بی در کمتر از ۱ درصد مأموریت‌های نبردی پرواز کرد، اما ۴۳ درصد از مهمات حملهٔ مستقیم مشترک مورد استفاده را تحویل داد.

هواپیمای بی-۱ به لطف طراحی خاص و حسگرهایی که دارد قادر به انجام حملات غافلگیرانه علیه اهداف دشمن در عمق قلمرو اوست و سرعت این هواپیما نیز به‌حدی است که می‌تواند بدون گزند از چنگ جت‌های جنگنده بگریزد.

شکل متمایز این هواپیما به‌گونه‌ای طراحی شده است که امواج رادار را منحرف می‌کند و سطح مقطع راداری آن را کاهش می‌دهد. سطوح این بمب‌افکن با یک مادهٔ خاص جذب‌کنندهٔ رادار پوشانده شده است، که این موضوع نیز سطح مقطع راداری آن را کاهش می‌دهد.

قابلیت‌های تهاجمی

رادار هواپیمای بی-۱بی با قابلیت گشودگی ترکیبی قادر به ردگیری، هدف‌گیری و قفل شدن روی خودروهای متحرک است و حالت هدف‌گیری خودکار و حالت دنبال کردن روی زمین نیز دارد.

شرکت نورثراپ گرومن در سال ۱۳۹۴ سامانهٔ راداری خود موسوم به رادار پرتوی چابک مقیاس‌پذیر -- حملهٔ جهانی (اس‌اِی‌بی‌آر-جی‌اس) را برای هواپیمای بی-۱بی لنسر معرفی کرد.

نورثراپ در آن زمان در بیانیه‌ای گفت: «به‌کمک نقشه‌های راداری بزرگ با گشودگی ترکیبی، پردازش پیشرفتهٔ تصاویر و یکپارچگی حسگرها، مزیت چشمگیری در آگاهی موقعیتی فراهم می‌شود و قابلیت‌های قدرتمند جدیدی در زمینهٔ جاسوسی، دیده‌بانی و مراقبت، شناسایی و هدف‌گیری در اختیار بی-۱ قرار می‌گیرد».

این شرکت افزود: «از استانداردهای معماری باز برای ادغام داده‌های دریافتی از سایر حسگرهای داخلی استفاده شده است، که این موضوع امکان تداوم نوآوری و مقرون‌به‌صرفه بودن را در طول عمر سامانه فراهم می‌کند».

اندازهٔ اس‌اِی‌بی‌آر-جی‌اس تقریباً سه برابر سامانهٔ اس‌اِی‌بی‌آر اف-۱۶ است و جایگزین آنتن رادار اِی‌پی‌کیو-۱۶۴ در هواپیمای بی-۱بی شده است.

لنسر یک سامانهٔ ناوبری بسیار دقیق موسوم به سامانهٔ ناوبری اینرسی با کمک سامانهٔ موقعیت‌یابی جهانی هم دارد که باعث می‌شود خدمه بتوانند بدون نیاز به کمک ناوبری مستقر در زمین از آن استفاده کنند و همچنین با دقت بالایی با اهداف درگیر شوند.

از سوی دیگر، قابلیت لینک-۱۶ نیز با فراهم آوردن امکان ارتباط بی-۱بی با تجهیزات دیگر -- مانند توپخانه یا جت‌های جنگنده -- هنگام درگیر شدن با اهداف باعث بهبود آگاهی موقعیتی در میدان نبرد و ایجاد ارتباط امن با نیروهای پشتیبان فراتر از خط دید می‌شود.

در یک محیط تهاجمی با حساسیت زمانی، خدمهٔ هواپیما می‌توانند از داده‌های هدف‌گیری دریافتی از یک مرکز عملیات هوایی ترکیبی یا سایر تجهیزات فرماندهی و کنترل برای حملهٔ سریع و کارآمد به اهداف ناگهانی استفاده کنند.

به‌گفتهٔ نیروی هوایی آمریکا، مراکز عملیات هوایی ترکیبی «از مجموعهٔ بزرگی از افراد، برنامه‌ها و فرآیندها تشکیل شده‌اند که روزانه دست به عملیات‌های ترکیبی هوایی و فضایی می‌زنند و امکان واکنش سریع، کنترل مثبت، هماهنگی و تنش‌زدایی سامانه‌های تسلیحاتی را فراهم می‌آورند».

«مرکز عملیات هوایی ترکیبی به‌مثابه مرکز عصبی کارزار هوایی عمل می‌کند و این کارها را انجام می‌دهد: برنامه‌ریزی، پایش و هدایت اجرای پروازهای عملیاتی، پشتیبانی هوایی نزدیک و حملهٔ هوایی دقیق؛ جاسوسی، دیده‌بانی، مراقبت و شناسایی؛ ترابری هوایی؛ سوخت‌گیری هوایی؛ تخلیهٔ پزشکی هوایی؛ تحویل هوایی و موارد بی‌شماری از دیگر عملیات‌های حیاتی در مأموریت‌ها.»

مأموریت‌ها و رزمایش‌های اخیر

روز ۱۸ خرداد در یک مأموریت تاریخی نیروی ضربت بمب‌افکن، دو هواپیمای بی-۱بی بر فراز خاورمیانه پرواز کردند و به نیروهای هوایی کشورهای هم‌پیمان پیوستند.

این اولین باری است که نیروی هوایی ایالات متحده در یک مأموریت نیروی ضربت بمب‌افکن، چند نوع سلاح را به پرواز درمی‌آورد و به چند هدف شبیه‌سازی‌شده حمله می‌کند.

هواپیماهای بی-۱بی لنسر از فرودگاه نیروی هوایی سلطنتی فیرفورد در انگلیس به پرواز درآمدند و به نیروهای جنگندهٔ متعدد ائتلافی در سراسر منطقهٔ خاورمیانه، از جمله اسرائیل، قطر و عربستان سعودی، پیوستند.

نیروی هوایی اسرائیل یک عکس از این رزمایش منتشر کرد و ارتش ایالات متحده نیز عکس‌هایی از نیروی ضربت بمب‌افکن بر فراز آسمان قطر و عربستان سعودی منتشر کرد.

در این مأموریت نیروی ضربت بمب‌افکن، هواپیماهای بمب‌افکن از مهمات واقعی جِی‌اِی‌اس‌اس‌ام و جِی‌اِی‌اس‌اس‌ام استفاده کردند.

برد جِی‌اِی‌اس‌اس‌ام یا موشک کروز هواپرتاب دورایستا با امکان شناسایی کم به ۳۷۰ کیلومتر می‌رسد، اما برد جِی‌اِی‌اس‌اس‌ام-ای‌آر (دوربرد) حدود ۱۰۰۰ کیلومتر است.

«سپهبد الکسوس گرینکویچ، فرمانده نیروی هوایی ایالات متحده در حوزهٔ مسئولیت ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده (سنتکام)، گفت: «این مأموریت‌های بمب‌افکن نشانگر تعهد ایالات متحده نسبت به هم‌پیمانان ما و نشان‌دهندهٔ توانایی ما در فراهم کردن قدرت کوبنده در کمترین زمان ممکن است».

«امروز روز نمایش آن توانمندی و استواری همکاری‌های ما بود.»

همچنین نیروی هوایی ایالات متحده در اروپا و نیروی هوایی آفریقا در بیانیه‌ای گفتند سه روز پیش از این رویداد یعنی در روز ۱۵ خرداد، دو هواپیمای لنسر در یک مأموریت ضددریایی در رزمایش چالش قطب شمال ۲۰۲۳ به هواپیماهای ناتو پیوسته‌اند.

این دو بمب‌افکن بر فراز دریای شمال همراه با هواپیماهای اف-۳۵اِی لایتنینگ ۲ متعلق به نیروی هوایی ایالات متحده و نیروی هوایی سلطنتی نروژ، هواپیماهای اف/اِی-۱۸ سوپر هورنت، ای‌اِی-۱۸ گراولر و پی-۸اِی پوسایدون متعلق به نیروی دریایی ایالات متحده و دیگر تجهیزات نیروهای دریایی هم‌پیمان انجام وظیفه کردند.

در این بیانیه آمده بود: «نیروی هوایی ایالات متحده و نیروی دریایی ایالات متحده به‌طور مرتب به‌همراه نیروهای هوایی و دریایی فنلاند، سوئد و نروژ در عمق شمال عملیات انجام می‌دهند».

همچنین، در ادامهٔ این بیانیه آمده است که طی رزمایش چالش قطب شمال، کشورهای عضو پیمان ناتو فرصت‌هایی برای یکپارچگی با بمب‌افکن‌های راهبردی آمریکا در محیطی جدید به‌دست آوردند.