بمب‌افکن‌های بی-۵۲ مجهز به موشک کروز: گزینهٔ‌ متحول‌کننده برای انهدام اهداف از فاصله دور

امکان تجهیز بمب‌افکن‌های بی-۵۲ استراتوفورترس آمریکا به موشک‌های کروز دوربرد گزینه‌ای متحول‌کننده برای در‌هم کوبیدن پدافندهای هوایی دشمن ضمن انهدام اهداف ارزشمند از فاصلهٔ دور است.

به‌گفتهٔ نیروی هوایی ایالات متحده، استراتوفورترس یک بمب‌افکن دوربرد و سنگین است که قادر به انجام مأموریت‌های مختلف، از جمله حملات راهبردی، پشتیبانی هوایی نزدیک، بازداری هوایی و عملیات‌های آفندی دریایی و ضدهوایی است

این هواپیما قادر به حمل انبوهی از مهمات گوناگون است، از جمله سلاح‌های هدایت‌شوندهٔ دقیق مانند موشک دورایستای مشترک هوا به سطح (جِی‌اِی‌اس‌اس‌ام)، که یک موشک کروز دورایستای هواپرتاب از نوع نامحسوس است.

این موشک برای حمله به طیف گسترده‌ای از اهداف قابل استفاده است که مراکز کنترل و فرماندهی، سامانه‌های پدافند هوایی، تأسیسات مخابراتی و اهداف زیرساختی ارزشمند نظیر نیروگاه‌ها و پل‌ها را شامل می‌شود.

یکی از مزایای کلیدی جِی‌اِی‌اس‌اس‌ام قابلیت دورایستای آن است، که باعث می‌شود هواپیمای شلیک‌کنندهٔ آن بتواند بدون اینکه در معرض دید پدافندهای دشمن قرار بگیرد از فاصلهٔ ایمن به اهداف حمله کند.

طبق اعلام پروژهٔ پدافند موشکی مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی، برد نسخه اصلی جِی‌اِی‌اس‌اس‌ام ۳۷۰ کیلومتر است و جِی‌اِی‌اس‌اس‌ام-ای‌آر (دوربرد) حدود ۱۰۰۰ کیلومتر برد دارد.

جِی‌اِی‌اس‌اس‌ام با کلاهک‌های جنگی ۴۳۲ کیلوگرمی به گونه‌ای طراحی شده است که پایداری زیادی داشته باشد و قابلیت‌های رادارگریزی این موشک باعث کاهش سطح مقطع راداری و دشوار بودن شناسایی و ردگیری آن می‌شود.

همچنین، این موشک دارای قابلیت پرواز در ارتفاع پایین و دنبال کردن سطح زمین است، که باعث می‌شود بتواند در ارتفاع بسیار پایین پرواز کند و توسط سامانه‌های راداری دشمن شناسایی نشود.

جِی‌اِی‌اس‌اس‌ام یک سامانهٔ هدایت دوحالته دارد که امکان مسیریابی از طریق سیستم موقعیت‌یابی جهانی (جی‌پی‌اس) و جویندهٔ فروسرخ را برای آن فراهم می‌کند. جی‌پی‌اس هدایتگر امکان هدایت در میانهٔ مسیر را فراهم می‌آورد و جویندهٔ فروسرخ نیز هدایت نهایی را میسر می‌کند، که این دو قابلیت باعث می‌شوند موشک حتی در شرایط آب‌وهوایی نامساعد یا در صورت احاطهٔ هدف با دود یا گرد و غبار نیز با دقت بالا به هدف اصابت کند.

جِی‌اِی‌اس‌اس‌ام-ای‌آر در صورت تجهیز به لینک دادهٔ تسلیحاتی می‌تواند مسیر خود را پس از پرتاب اصلاح کند، که این امکان باعث می‌شود موشک بتواند به اهداف متحرک در زمین یا دریا اصابت کند.

انتظار می‌رود مدل دیگری از این موشک موسوم به جِی‌اِى‌اس‌اس‌ام-ایکس‌آر (فوق دوربرد) با برد تقریبی ۱۸۰۰ کیلومتر از دی‌ماه ۱۴۰۲ به نیروی هوایی آمریکا تحویل داده شود.

هر استراتوفورترس می‌تواند تا ۱۲ موشک جِی‌اِی‌اس‌اس‌ام را روی سپرگاه‌های زیر بال و هشت موشک دیگر را در محفظهٔ بمب‌ خود حمل کند.

با استفاده از ۲۰ هواپیمای بی-۵۲اچ، یعنی کمتر از نصف ۵۸ فروند هواپیمای فعال در ناوگان آمریکا، نیروی هوایی ایالات متحده می‌تواند حدود ۴۰۰ موشک جِی‌اِی‌اس‌اس‌ام-ای‌آر را از حداکثر فاصلهٔ دورایستای ۱۰۰۰ کیلومتری به اهداف شلیک کند.

گریز از پدافندهای دشمن

بمب‌افکن بی-۵۲ در طول این سال‌ها بارها مورد ارتقا و اصلاح قرار گرفته است تا با روند تحول فناوری‌ها و تهدیدها همگام باشد، که از جملهٔ این تغییرات می‌توان به استفاده از موتورهای جدید، رادار جدید و سامانه‌های پیشرفتهٔ پدافند هوایی اشاره کرد.

طبق اسناد بودجهٔ نیروی هوایی ایالات متحده برای سال مالی ۲۰۲۴، نام هواپیماهای بی-۵۲اچ پس از تجهیز به موتور جدید رولز رویس اف۱۳۰ به بی-۵۲جِی تغییر خواهد کرد.

از سوی دیگر، به گزارش مجلهٔ نیروهای هوایی و فضایی در روز ۱۶ فروردین، رادار جدید نیز مدلی از رادار ریتیان اِی‌اِن/اِی‌پی‌جی-۷۹ خواهد بود، که یک رادار فعال با آرایهٔ اسکن الکترونیکی است و در جنگندهٔ اف/اِی-۱۸ سوپر هورنت نیروی دریایی آمریکا به‌کار رفته است.

نیروی هوایی آمریکا انتظار دارد هواپیماهای بی-۵۲جِی با هر دو گزینهٔ موتور جدید و رادار جدید تا سال ۱۴۰۸ آمادهٔ بهره‌برداری عملیاتی باشد.

هواپیمای بی-۵۲ با اینکه رادارگریز نیست تعدادی قابلیت و تاکتیک دارد که امکان گریز یا درهم کوبیدن سامانه‌های پدافند هوایی دشمن را برای آن فراهم می‌کند.

دو مورد از قابلیت‌های کلیدی بی-۵۲ سرعت و ارتفاع آن است. این هواپیما می‌تواند در ارتفاع بیش از ۱۵٫۰۰۰ متر پرواز کند، که باعث می‌شود ردگیری و سرنگونی آن برای بیشتر سامانه‌های پدافند هوایی مستقر در زمین بسیار دشوار باشد.

افزون بر این، هواپیمای بی-۵۲ می‌تواند با سرعت بیش از ۱۰۰۰ کیلومتر در ساعت پرواز کند، که باعث می‌شود بتواند سریعاً به حریم هوایی دشمن نفوذ کند و با کمترین میزان ممکن در معرض دید سامانه‌های پدافند هوایی قرار بگیرد.

همچنین، هواپیمای بی-۵۲ دارای سامانه‌های پدافندی پیشرفته‌ای مانند اقدامات متقابل الکترونیکی (ای‌سی‌ام) و پخش‌کنندهٔ خاشه و شراره است.

سامانه‌های ای‌سی‌ام با انتشار سیگنال‌های پارازیت، در سامانه‌های راداری و مخابراتی دشمن اختلال ایجاد می‌کنند، که این مسئله باعث دشوار شدن ردگیری دقیق بی-۵۲ توسط سامانه‌های پدافند هوایی می‌شود.

پخش‌کنندهٔ خاشه و شراره نیز با آزاد کردن ابری از ورق‌های فلزی و و شراره‌های آزادکنندهٔ گرما، باعث گیج‌شدن و به‌ دام افتادن موشک‌های دشمن می‌شود.

یکی دیگر از تاکتیک‌های مورد استفادهٔ بی-۵۲ پرواز در آرایش با هواپیماهای دیگر مانند جت‌های جنگنده و هواپیماهای جنگ الکترونیک است. این تاکتیک، که «بستهٔ ضربت» نام دارد، باعث محافظت هواپیماهای دیگر از هواپیمای بی-۵۲ و افزایش کارآمدی مأموریت می‌شود.

جت‌های جنگنده می‌توانند با جنگنده‌ها و سامانه‌های پدافند هوایی دشمن درگیر شوند و هواپیماهای جنگ الکترونیک می‌توانند سامانه‌های مخابراتی و راداری دشمن را دچار اختلال کنند.

برد نبردی بمب‌افکن‌های بی-۵۲ بدون سوخت‌گیری مجدد بیش از ۱۴٫۱۰۰ کیلومتر است.