مرئی بودن اندک بمب‌افکن بی-۱ امکان واکنش سریع به تهاجم را ایجاد می‌کند

بمب‌افکن بی-۱ نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا، معروف به بی-۱بی لنسر، یک بمب‌افکن دوربرد چندمنظوره است که برای کاهش امضای راداری آن طراحی شده و شناسایی آن توسط پدافندهای هوایی دشمن دشوارتر است.

شکل و مواد سازنده و سامانه‌های بی-۱ باعث کاهش احتمال شناسایی آن می‌شود.

شکل متمایز این هواپیما به‌گونه‌ای طراحی شده است که امواج رادار را دفع می‌کند و سطح مقطع راداری آن را کاهش می‌دهد. سطوح این بمب‌افکن نیز با یک ماده خاص جاذب رادار پوشانده شده است، که این موضوع نیز سطح مقطع راداری آن را کمتر می‌کند.

همچنین، در بمب‌افکن بی-۱ از چند سامانهٔ پیشرفته برای کاهش امضای راداری آن استفاده شده است.

به‌عنوان مثال، موتورهای این هواپیما به یک سیستم اگزوز «مارپیچ» مجهزند که موجب کاهش امضای گرمایی آنها می‌شود و کمتر در معرض دید حسگرهای فروسرخ قرار می‌گیرند.

این هواپیما دارای رادار با روزنهٔ ترکیبی (اس‌اِی‌آر) و رادار چندحالته (ام‌ام‌آر) است، که امکان شناسایی و رهگیری اهداف زمینی را حتی در شرایط آب‌وهوایی نامساعد برای آن فراهم می‌کنند. بی-۱ یک محفظهٔ هدف‌گیری هم دارد که برای شناسایی و رهگیری اهداف زمینی یا هوایی به‌کار می‌رود.

از دیگر قابلیت‌هایی که باعث کاهش امکان شناسایی بی-۱ می‌شود کابین نامحسوس آن است، که برای کاهش انعکاس امواج رادار طراحی شده است. حسگرها و تجهیزات الکترونیک هوابرد آن نیز امکان شناسایی و جلوگیری از تهدیدهای دشمن را پیش از شناسایی هواپیما فراهم می‌کنند.

بمب‌افکن چندمأموریتی بی-۱ رکن اصلی نیروی بمب‌افکن دوربرد نیروی هوایی آمریکاست. این هواپیما بزرگترین ظرفیت باربری متداول در مجموعهٔ تسلیحات نیروی هوایی، اعم از سلاح‌های هدایت‌شونده و غیرهدایت‌شونده، را با خود حمل می‌کند.

حداکثر سرعت بی-۱ برابر با ۱/۲۵ ماخ (۱۵۴۰ کیلومتر در ساعت) و برد آن بیش از ۹۶۵۶ کیلومتر است. حداکثر وزن برخاستن این هواپیما ۲۱۶٫۳۶۳ کیلوگرم است و می‌تواند تا ۳۴٫۰۰۰ کیلوگرم سلاح و سوخت حمل کند.

به این ترتیب، این هواپیما پس از انجام یک حملهٔ غافلگیرکننده علیه اهداف دشمن در عمق ‌خاک او، می‌تواند از جت‌های جنگندهٔ دشمن نیز بگریزد و بدون آسیب از مهلکه خارج شود.

بی-۱ در کلاس خود حدود ۵۰ رکورد جهانی در زمینهٔ سرعت، ظرفیت باربری، برد و زمان اوج گرفتن به ثبت رسانده است.

این هواپیما می‌تواند در هر زمان تعداد زیادی از سلاح‌های دقیق و غیردقیق را به‌سرعت علیه هر دشمنی در هر نقطه از جهان به‌کار بگیرد.

این هواپیما به کمک حسگرهای پیشرفته و سامانه‌های هدفگیری خود می‌تواند اطلاعات مربوط به نیروهای دشمن را جمع‌آوری کند و آگاهی موقعیتی بی‌درنگ را در اختیار نیروهای زمینی قرار دهد.

توانایی بی-۱ برای پرواز با سرعت و ارتفاع بالا نیز باعث دشواری شناسایی و سرنگونی آن برای پدافندهای دشمن می‌شود، که این موضوع انجام مأموریت‌های اکتشافی را با مصونیت نسبی میسر می‌کند.

ظرفیت باربری

پایین بودن احتمال شناسایی بی-۱ در بررسی ظرفیت باربری این هواپیما اهمیت ویژه‌ای دارد.

بمب‌افکن‌های راهبردی ایالات متحده می‌توانند انواع مهمات دقیق هسته‌ای و غیرهسته‌ای را با خود حمل کنند، که از آن جمله موشک کروز هواپرتاب (اِی‌ال‌سی‌ام) اِی‌جی‌ام-۸۶، موشک دورایست مشترک هوا به زمین (جِی‌اِى‌اس‌اس‌ام) اِی‌جی‌ام-۱۵۸ و مهمات تهاجم مستقیم مشترک (جِی‌دی‌اِی‌ام) است.

موشک کروز هواپرتاب (اِی‌ال‌سی‌ام) نوعی موشک کروز است که برای متفرق کردن نیروهای دشمن و پیچیده کردن دفاع از خاک او به‌کار می‌رود. به‌گفتهٔ نیروی هوایی ایالات متحده، نیروی دشمن باید با هر یک از این موشک‌ها مقابله کند، که این موضوع باعث افزایش هزینه و پیچیدگی دفاع در برابر این موشک‌ها می‌شود.

نیروی هوایی آمریکا گفت: «کوچکی این موشک‌ها و امکان پرواز در ارتفاع پایین باعث اختلال هرچه بیشتر در پدافندهای دشمن می‌شود، چرا که شناسایی آنها روی رادار دشوار است».

موشک دورایست مشترک هوا به زمین (جِی‌اِى‌اس‌اس‌ام) یک موشک کروز هواپرتاب است که احتمال شناسایی کمی دارد و می‌توان آن را از فاصلهٔ ایمن شلیک کرد. برد این موشک ۳۷۰ کیلومتر است اما نمونهٔ دوربرد آن (جِی‌اِى‌اس‌اس‌ام-ای‌آر) حدود ۱۰۰۰ کیلومتر برد دارد.

جِی‌اِى‌اس‌اس‌ام و جِی‌اِى‌اس‌اس‌ام-ای‌آر دارای کلاهک‌های جنگی ۴۳۲ کیلوگرمی و بدنهٔ مشابه با احتمال شناسایی کم است که برای گریز از پدافندهای هوایی دشمن طراحی شده است.

دیگر تجهیزات این موشک‌ها شامل یک سامانهٔ پیمایش اینرسی/سامانهٔ پیمایش جهانی که برای مهمات تهاجم مستقیم مشترک و بمب‌های دورایست مشترک طراحی شده است، یک رادار فروسرخ برای هدایت پایانه و همچنین انواع بسته‌های ویژه مانند ارسال پارازیت الکترونیکی است.

جِی‌اِى‌اس‌اس‌ام-ای‌آر در صورت تجهیز به لینک دادهٔ تسلیحاتی می‌تواند مسیر خود را پس از پرتاب اصلاح کند، که به کمک این قابلیت می‌تواند به اهداف متحرک زمینی یا دریایی اصابت کند.

انتظار می‌رود مدل دیگری از این موشک موسوم به جِی‌اِى‌اس‌اس‌ام-ایکس‌آر (فوق دوربرد) با برد تقریبی ۱۸۰۰ کیلومتر از دی‌ماه ۱۴۰۲ به به نیروی هوایی آمریکا تحویل داده شود.

مهمات تهاجم مستقیم مشترک (جِی‌دی‌اِی‌ام) یک کیت هدایت دنباله‌ای است که بمب‌های سقوط آزاد موجود از نوع غیرهدایت‌شونده را به مهمات دقیق و «هوشمند» سازگار با آب‌وهوای نامساعد تبدیل می‌کند. جِی‌دی‌اِی‌ام امکان شلیک یکبارهٔ چند سلاح علیه یک یا چند هدف را فراهم می‌کند.

پشتیبانی از مأموریت‌های جهانی

گفته می‌شود نیروی هوایی ایالات متحده ۴۵ بمب‌افکن بی-۱ در ناوگان خود دارد، که در پایگاه نیروی هوایی دیس در تگزاس و پایگاه نیروی هوایی الزورث در داکوتای جنوبی مستقرند.

این ناوگان طی سال‌های گذشته در چند کارزار نظامی، از جمله جنگ خلیج فارس، جنگ افغانستان و جنگ عراق، به‌کار گرفته شده است.

این هواپیما برای پشتیبانی از مأموریت‌های بشردوستانه مانند تلاش‌های امدادی در هائیتی و سومالی نیز به‌کار رفته است.

هواپیماهای بی-۱ حدود یک‌سوم از ناوگان بمب‌افکن‌های نیروی هوایی آمریکا را تشکیل داده‌اند؛ این ناوگان اکنون از هواپیماهای بی-۱ لنسر، بی-۲ اسپیریتس و بی-۵۲ استراتوفورترس تشکیل شده است.

با رونمایی از هواپیمای جدید بی-۲۱ رِیدر، که قرار است در سال ۱۴۰۶ به‌کار گرفته شود، این ناوگان طی سال‌های آینده بسیار دگرگون خواهد شد.

نیروی هوایی ایالات متحده به‌طور مرتب با کشورهای هم‌پیمان مأموریت‌های گروه ضربت بمب‌افکن انجام می‌دهد تا همکاری و تعهد مشترک به امنیت منطقه‌ای را تقویت کند.

بمب‌افکن‌های راهبردی ایالات متحده به لطف چندین پایگاه عملیات خط مقدم در سراسر جهان می‌توانند در صورت بروز درگیری، در طرفه‌العینی به اهداف گوناگون در خاورمیانه و آفریقا حمله کنند.

آخرین مأموریت گروه ضربت بمب‌افکن روز ۲۱ اسفند در حوزهٔ مسئولیت ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده (سنتکام)، شامل خاورمیانه و آسیای شرقی/مرکزی، انجام شد.

سرلشکر مارک اسلوکام، جانشین فرمانده نیروی هوایی نهم، گفت: «این ائتلاف به‌منظور توسعهٔ گسترهٔ نفوذ جهانی مرکب ما و توانمندی‌های نمایش قدرت نظامی‌مان، این رویدادهای یکپارچه‌سازی را بر فراز حریم هوایی کشورهای هم‌پیمان برگزار می‌کند».

در بهمن‌ماه، نیروی هوایی ایالات متحده به‌همراه استونی در یک مأموریت معمول گروه ضربت بمب‌افکن شرکت کرد.

این دو کشور از متحدان ناتو هستند و با هماهنگی نزدیک به‌منظور پاسداری از کشورهای بالتیک و جناح شرق اروپا فعالیت می‌کنند.

اخیراً تمرکز زیادی جلب دریای عرب شده است؛ این دریا آبراهی است که همهٔ کشتی‌های ایرانی برای رسیدن به بنادر جهانی باید از آن عبور کنند و یکی از حلقه‌های کلیدی «رشتهٔ مروارید» چین محسوب می‌شود.

ایران از دیرباز جهان را تهدید کرده است که در صورت جنگ، تنگهٔ هرمز را می‌بندد و به کشتی‌های دریایی حمله می‌کند؛ تنگهٔ هرمز خلیج فارس را به خلیج عمان و دریای عرب وصل می‌کند.

از سوی دیگر، برنامهٔ زیرساختی عظیم چین برای اتصال سرزمین اصلی خود به شاخ آفریقا از طریق شبکه‌ای از تأسیسات نظامی و تجاری نیز طی سال‌های اخیر موجب افزایش نگرانی‌ها شده است.