استقرار هواپیماهای اف-٢٢ رپتور ایالات متحده در سوریه در واکنش به فعالیت «غیرایمن» روسیه

ارتش ایالات متحده روز چهارشنبه (٢٤ خردادماه) گفت در پی «رفتارهای غیرایمن و غیرحرفه‌ای فزاینده هواپیماهای روسی در منطقه» هواپیماهای اف-٢٢ رپتور نیروی هوایی ایالات متحده در خاورمیانه مستقر شده‌اند.

ستاد مرکزی ایالات متحده (سنتکام) در بیانیه‌ای اعلام کرد استقرار جنگنده بمب‌افکن‌های رادارگریز متعلق به اسکادران رزمی نود و چهارم بخشی از «نمایش چندوجهی پشتیبانی و توانایی ایالات متحده» است.

طبق این بیانیه، این اقدام توانایی ایالات متحده را «جهت آرایش مجدد نیروها و به میدان آوردن قدرتی قاطع به محض صدور فرمان» نشان می‌دهد.

سنتکام گفت هواپیمای اف-٢٢ رپتور با نیروهای ائتلاف بین‌المللی در زمین و هوا هماهنگ خواهد شد و متذکر شد استقرار این جنگنده‌ها نشان‌دهندهٔ تعهد ایالات متحده نسبت به صلح و ثبات بلندمدت در منطقه است.

ژنرال مایکل «اریک» کوریلا، فرمانده سنتکام گفت: «رفتار غیرایمن و غیرحرفه‌ای نیروهای روسی چیزی نیست که از یک نیروی هوایی حرفه‌ای انتظار داشته باشیم».

او افزود: «نقض مداوم اقدامات مورد توافق جهت رفع تعارض فضای هوایی توسط آنها خطر بروز تنش یا اشتباه محاسباتی را افزایش می‌دهد. ما در کنار شرکا و متحدان خود نسبت به بهبود امنیت و ثبات در منطقه متعهد هستیم.»

بنا به گزارش المانیتور، از زمان واکنش نشان دادن ایالات متحده به حملات پهپادی به امارات متحدهٔ عربی در سال گذشته، این نخستین باری است که این کشور هواپیماهای اف-٢٢ خود را در خاورمیانه مستقر می‌کند.

مقامات به این رسانه گفتند وزارت دفاع ایالات متحده (پنتاگون) استقرار این نیروها را به‌منظور جلوگیری از رویارویی بالقوهٔ جدی‌تر تأیید کرد.

به‌گفتهٔ آنها این هواپیماها که دارای قابلیت مانور بالایی هستند به سایر هواپیماهای جنگی آمریکایی مستقر در منطقه از جمله هواپیماهای اف-١٦ و ای-١۰ ملحق می‌شوند.

اسکادران رزمی نود و چهارم، نخستین مورد استقرار عملیاتی هواپیماهای اف-٢٢ در خاورمیانه را در سال ١٣٩۰ انجام داد.

هواپیماهای رپتور به‌دلیل برخورداری همزمان از قابلیت رادارگریزی، عملکرد آیرودینامیک و سامانه‌های مأموریت به‌عنوان بهترین جنگندهٔ نسل پنجم در جهان شناخته می‌شوند.

بر اساس برگهٔ اطلاعات منتشر شده توسط اسکادران رزمی نود و چهارم، این هواپیماها همچنان به نشان دادن برتری هوایی و مرگبار در مبارزه با «دولت اسلامی عراق و شام» (داعش) ادامه می‌دهند.

تشدید رفتار تهاجمی روسیه

کوریلا در اسفندماه گذشته گفت ایالات متحده در پی چند حادثهٔ اخیر شاهد تشدید رفتار تهاجمی و غیرحرفه‌ای خلبانان روسی در حریم هوایی سوریه بوده است.

کوریلا در جلسهٔ استماع کنگره در روز ٢٦ اسفندماه گفت: «آنها با هواپیماهای تهاجمی زمینی و سلاح‌هایی که رویشان نصب شده است بر فراز پایگاه‌های ما پرواز می‌کنند تا رفتاری تحریک‌آمیز داشته باشند.»

ویدئویی که در روز ١٣ فروردین‌ماه توسط سنتکام منتشر شد، یک فرونده جت جنگندهٔ سوخو-٣٥ روسی را نشان می‌دهد که در حریم هوایی تحت کنترل ائتلاف بر فراز سوریه یک فروند جت جنگندهٔ اف-١٦ ایالات متحده را «به شکلی غیرایمن و غیرحرفه‌ای» رهگیری می‌کند.

ویدئوی دوم مربوط به ٢٩ فروردین‌ماه یک جنگندهٔ روسی را نشان می‌دهد که حریم هوایی ائتلاف را بر فراز سوریه نقض کرد و به فاصله ٢۰۰۰ فوتی یک هواپیمای آمریکایی رسید.

این واقعه پس از حادثهٔ روز ٢٤ اسفندماه رخ داد که در طی آن جت‌های روسی بر فراز دریای سیاه با یک فروند پهپاد آمریکایی برخورد کردند.

پنتاگون در بیانیه‌ای اعلام کرد در روزهای ٢٣ و ٢٤ بهمن‌ماه، «سه فروند هواپیمای پی-٨ای نیروی دریایی ایالات متحده مورد رهگیری غیرحرفه‌ای هواپیماهای روسی» در حریم هوایی بین‌المللی بر فراز دریای مدیترانه قرار گرفتند.

کاپیتان مایک کافکا، سخنگوی وقت پنتاگون گفت: «اگرچه در این حوادث هیچ‌کس آسیبی ندید، تعاملاتی از این دست می‌تواند به بروز اشتباهات محاسباتی و خطاهایی منجر شود که پیامدهای خطرناک‌تری در پی دارند».

او گفت ایالات متحده از طریق کانال‌های دیپلماتیک با مقامات روسیه تماس برقرار کرد تا نگرانی‌های خود را به آنها اعلام کند.

کافکا گفت: «ایالات متحده به انجام عملیات ایمن، حرفه‌ای و منطبق با قوانین بین‌المللی در آبها و حریم هوایی بین‌المللی ادامه خواهد داد. ما از روسیه نیز انتظار داریم همین کار را انجام بدهد.»

به‌گفتهٔ نیروی دریایی، در دو حادثهٔ جداگانه در فرودین‌ماه ١٣٩۹، هواپیماهای سوخو-٣٥ روسی یک فروند هواپیمای پی-٨ای نیروی دریایی ایالات متحده را بر فراز دریای مدیترانه رهگیری کردند، مانورهای وارونه با سرعت بالا انجام دادند و به فاصله ٧/٥ متری این هواپیمای شناسایی ایالات متحده رسیدند.

«این مانور غیرایمن بود و امنیت خلبانان و خدمه را به خطر انداخت.»

نیروی دریایی اعلام کرد یک ماه بعد نیز دو هواپیمای سوخو-٣٥ روسی یک فروند هواپیمای پی-٨ای دیگر نیروی دریایی را بر فراز دریای مدیترانه رهگیری کردند. این درگیری ٦٥ دقیقه به طول انجامید.

توافق رفع تعارض در سوریه

بر اساس گزارش سی‌ان‌ان، در ٢٦ بهمن‌ماه، جهت‌های جنگنده ایالات متحده و سایر هواپیماهای ائتلاف بین‌المللی سه فروند هواپیمای روسی را در شرق سوریه اسکورت کردند. این اتفاق پس از آن رخ داد که روس‌ها در حریم هوایی واگذار‌شده به ائتلاف به پرواز درآمدند.

به‌گفتهٔ مقامات ایالات متحده، یک فروند هواپیمای باری روسی به‌همراه دو بمب‌افکن توپولوف-٢٢ بکفایر در عراق به‌سمت «منطقهٔ امنیتی» شرق سوریه پرواز کردند بدون اینکه این مسئله را به ائتلاف اطلاع دهند.

پرواز بر فراز منطقهٔ امنیتی نیازمند اطلاع‌رسانی پیشاپیش به نیروهای ایالات متحده است.

در سال ١٣٩٤، ایالات متحده و روسیه به‌منظور هماهنگی حریم هوایی بر فراز سوریه و جلوگیری از حوادث هوایی یک توافق «عدم تعارض» امضا کردند.

این توافق همچنین پروتکل خاصی را برای حل و فصل هرگونه اختلاف یا درگیری توسط افسران ارشد نظامی هر دو طرف که درجهٔ نظامی یکسانی دارند، تعیین می‌کند.

بر اساس این توافق، طرفین باید تضمین کنند که تحرکاتشان از نظر زمانی و مکانی با هم تلاقی نداشته باشد و باید با هم همکاری کنند تا اطمینان حاصل شود که هواپیماها توسط سامانه‌های دفاعی هریک از طرفین یا رژیم سوریه هدف قرار نمی‌گیرند.

وال استریت ژورنال در سال ١٣٩٦ گزارش داد خلبانان آمریکایی می‌گویند روس‌ها به‌راحتی کنوانسیون‌های ایمنی هوایی را نادیده می‌گیرند.