تداوم تهدید زنجیره‌های عرضۀ نفت در نتیجۀ تجاوزگری سپاه پاسداران در تنگۀ هرمز

رژیم ایران با اقدامات تحریک‌آمیز «خطرناک» و «دزدی دریایی» به تهدید نفتکش‌ها در تنگۀ هرمز، یکی از شلوغ‌ترین آبراه‌های جهان، ادامه می‌دهد.

فرماندهی مرکزی ایالات متحده (سنتکام) با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که اواسط آذرماه یک قایق گشت‌زنی نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی «به‌شکلی ناامن و غیرحرفه‌ای» در تنگۀ هرمز با کشتی‌های نیروی دریایی ایالات متحده روبه‌رو شد.

این قایق در روز ۱۴ آذر به عرشۀ پایگاه دریایی اعزامی ناو یواس‌اس لوئیس بی. پولر و ناوشکن مجهز به موشک هدایت‌شوندۀ یو‌اس‌اس سالیوان نزدیک شد. این دو کشتی در آن زمان در حال عبور عادی در آب‌های بین‌المللی بودند.

در این بیانیه آمده است: «این شناور ایرانی تلاش کرد با تابش نورافکن دید را کور کند و از فاصله ۱۵۰ یاردی [۱۳۷ متری] کشتی‌های آمریکایی -- که به‌ویژه در شب به‌طور خطرناکی نزدیک است -- عبور کرد.»

در حالی که این دو کشتی آمریکایی با هشدارهای شنیداری و تاباندن لیزرهای غیرمرگبار تنش را کاهش دادند، سنتکام هشدار داد که اقدامات نیروی دریایی ایران «استانداردهای بین‌المللی رفتار دریایی حرفه‌ای و ایمن را نقض کرده و خطر اشتباه محاسباتی و برخورد را افزایش داده است.»

سرهنگ جو بوچینو، سخنگوی سنتکام، گفت: «این اقدام خطرناک در آب‌های بین‌المللی نشان‌دهندۀ فعالیت بی‌ثبات‌کنندۀ ایران در سراسر خاورمیانه است.»

به‌گفتۀ مقامات آمریکایی، چند روز قبل از آن، یعنی در روز ۱۰ آذر، کشتی یواس‌اس لوئیس بی. پولر یک محمولۀ تسلیحاتی ۵۰ تنی به مقصد یمن را در یک شناور ماهیگیری رهگیری کردند. این شناور در یک مسیر قاچاق دریایی اصلی مورد استفاده تهران در حرکت بود.

این محموله حاوی مهمات، فیوز، و پیشرانۀ راکت بود. ناوگان پنجم ایالات متحده مستقر در بحرین در بیانیه‌ای اعلام کرد که این عملیات پولر «دومین مورد بزرگ توقیف سلاح‌های غیرقانونی طی یک ماه» در این مسیر بوده است.

دریاسالار برد کوپر، فرمانده ناوگان پنجم آمریکا، گفت: «این توقیف مهم به‌وضوح نشان می‌دهد که انتقال غیرقانونی کمک‌های مرگبار و رفتار بی‌ثبات‌کننده از سوی ایران ادامه دارد.»

نیروهای دریایی آمریکا همچنان بر بازدارندگی و اخلال در فعالیت‌های دریایی خطرناک و غیرمسئولانه در منطقه متمرکز هستند.»

نیروی دریایی ایالات متحده روز ۲۴ آبان اعلام کرد که یک قایق حامل «مواد منفجره» را که از مبدأ ایران برای تأمین تسلیحاتی حوثی‌ها در حرکت بود غرق کرده است. این محموله حاوی مواد منفجره با نیروی کافی به‌منظورتأمین سوخت ۱۲ فروند موشک بالستیک بود.

گذرگاه حیاتی نفت

با بحران جهانی انرژی ناشی از تهاجم روسیه به اوکراین، اهمیت تنگۀ هرمز -- گلوگاهی که یک پنجم نفت تولیدی جهان از آن عبور می‌کند -- به‌مراتب بیشتر شده است.

این تنگه، ایران و عمان را از هم جدا می‌کند و متصل‌کنندۀ خلیج فارس به دریای عمان و دریای عرب است.

بیشتر نفت خام صادرشده از عربستان سعودی، ایران، امارات، کویت، و عراق از طریق این آبراه حمل می‌شود.

ایران در سال‌های اخیر چندین بار تهدید کرده که این آبراه راهبردی را خواهد بست.

عبدالرحمان الکثیری، تحلیلگر راهبردی اهل عمان، در سال ۱۳۸۸ و به‌دنبال این تهدیدها به المشارق گفت که اگر ایران به تهدیدهای خود برای بستن تنگه در باریک‌ترین نقطۀ آن (که عرض آن نزدیک به ۳٫۲ کیلومتر است) عمل کند، «سناریوهای بالقوه قطعاً فاجعه‌آمیز خواهند بود و منطقه ممکن است وارد جنگی بی‌امان شود.»

او گفت: «قیمت‌های نفت به‌دلیل کمبود عرضۀ نفت دست‌کم ۲۰ درصد در سطح جهان افزایش خواهد یافت.» او همچنین یادآور شد که ایران «از این خطرات به‌خوبی آگاه است.»

واشنگتن بارها سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به اخلال در عبور و مرور دریایی در این تنگه متهم کرده است.

خرداد گذشته یک کشتی جنگی نیروی دریایی ایالات متحده مجبور شد در تنگۀ هرمز برای دور کردن یک فروند قایق تندروی سپاه، که بنا بر گزارش‌ها مستقیماً به‌سمت آن کشتی در حرکت بود، یک تیر اخطار شلیک کند.

در آن رویارویی یک ساعته، قایق‌ها به فاصلۀ ۴۵ متری یکدیگر رسیدند، فاصله‌ای که مقدار آن حتی از حادثۀ این ماه هم کمتر بود.

نیروهای سپاه پاسداران اردیبهشت گذشته با ورود به عرشۀ دو نفتکش حامل پرچم یونان در خلیج فارس آنها را توقیف کردند.

یونان توقیف این دو کشتی توسط تهران را «به‌منزلۀ دزدی دریایی» دانست و آن را محکوم کرد.

در فروردین‌ماه گذشته، زمانی که چند قایق آمریکایی با عبور از تنگۀ هرمز در حال خروج از خلیج فارس بودند، سه کشتی ایرانی و چندین کشتی گارد ساحلی و نیروی دریایی ایالات متحده ساعت‌ها در یک وضعیت تنش‌آمیز رو در روی هم قرار گرفتند.

در دی‌ماه ۱۳۹۹ نیروی دریایی ایران نفتکش هانکوک شیمی کرۀ جنوبی را در حین عبور از تنگۀ هرمز توقیف کرد. توقیف این نفتکش در حالی انجام شد که ایران به‌دنبال آزادسازی وجوه مسدود‌شدۀ خود در بانک‌های کره جنوبی بود. این کشتی چهار ماه بعد آزاد شد.

تنش منطقه‌ای

جمهوری اسلامی ایران همچنان یک منبع مستمر و مداوم تنش‌های منطقه‌ای محسوب می‌شود. این حکومت در سراسر خاورمیانه از گروه‌های شبه‌نظامی حمایت می‌کند، تحریم‌های بین‌المللی را زیر پا می‌گذارد، و اکنون با روسیه در جنگ آن کشور علیه اوکراین همدست و همراه شده است.

حوثی‌های یمن مورد حمایت ایران روز ۳۰ آبان با استفاده از دست‌کم یک پهپاد مسلح اقدام به حمله کردند. بنا بر گزارش‌ها، در این حمله یک شناور در نزدیکی پایانۀ نفتی الذبه، در نزدیکی الشحر، واقع در شرق المکلا، مرکز استان حضرموت، هدف قرار گرفت.

این شبه‌نظامیان روز ۱۸ آبان به نفتکشی که در بندر قنا، واقع در استان شبوه در جنوب یمن و در شرق حضرموت پهلو گرفته بود، حمله کردند.

حوثی‌ها روز ۲۹ مهر نیز با استفاده از دو پهپاد به بندر الذبه حمله کردند، این نخستین حمله از این دست از زمان پایان آتش‌بس میان شبه‌نظامیان و دولت قانونی در روز ۱۰ مهر بود.

استیون فاگین، سفیر ایالات متحده در یمن، در روز ٣۰ آبان‌ماه از حوثی‌ها خواست «به میز مذاکره بازگردند، به این جنگ ویرانگر خاتمه دهند و نقش سازنده‌ای در دستیابی به یک راه‌حل سیاسی جامع ایفا کنند.»

او گفت که حملات حوثی‌ها به بندرهای یمن به‌دلیل تشدید بحران کمبود سوخت تنها به مردم این کشور آسیب می‌رساند. او از این گروه مورد حمایت ایران خواست که تهدیدات خود را علیه تجارت دریایی بین‌المللی متوقف کند.

حتی در شرایطی که ناتو با تهاجم بی‌دلیل روسیه به اوکراین دست به گریبان است، کشورهای عضو این پیمان، از جمله ایالات متحده حضور خود را در مناطق راهبردی مانند دریای عرب حفظ کرده‌اند.

دریای عرب که بین دریای سرخ و اقیانوس هند قرار دارد، آبراهی است که تمام کشتی‌های ایرانی برای رسیدن به بندرهای جهان باید از آن عبور کنند و حلقه‌ای کلیدی در «رشته مروارید» پکن محسوب می‌شود. این راهبردی است که پکن برای متصل کردن سرزمین اصلی چین به شاخ آفریقا از طریق شبکه‌ای از تأسیسات نظامی و تجاری مورد استفاده قرار داده است.

در همین حال، روسیه از پهپادهای ساخت ایران برای حمله به پایتخت کی‌یف، اوکراین، و دیگر مکان‌های اصلی استفاده می‌کند.

این حمله پس از اعمال تحریم‌های تازه علیه تأمین‌کنندگان پهپادهای ایرانی و هشدار در مورد ورود ایران و روسیه به «یک همکاری دفاعی تمام‌عیار» صورت گرفته است.