ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد دریای عرب و مزایای آن برای زیردریایی‌های آمریکایی

ویژگی‌های منحصربه‌فرد دریای عرب، آن را به محیط عملیاتی آرمانی زیردریایی‌های کلاس اوهایو نیروی دریایی ایالات متحده تبدیل کرده است. این در حالی است که گسترۀ عملیات این زیردریایی‌ها در اقیانوس هند رو به افزایش است.

تهاجم بی‌دلیل روسیه به اوکراین پیامدهای زیادی در سراسر جهان داشته است. از جمله این پیامدها می‌توان به افزایش هزینه‌های انرژی و شیوع قحطی در جهان اشاره کرد. اما این امر همچنین به‌طور غیرمستقیم موجب تقویت توانایی ارتش آمریکا برای اجرای عملیات در اقیانوس هند شده است.

هم‌پیمانان سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) گشت‌زنی‌های خود را در آب‌هایی که معمولاً حوزۀ فعالیت نیروی دریایی ایالات متحده است افزایش داده‌اند. این امر به ایالات متحده این امکان را می‌دهد که تمرکز بیشتری بر اقیانوس هند داشته باشد.

اگر سوئد و فنلاند آن‌طور که انتظار می‌رود به عضویت ناتو پذیرفته شوند، زیردریایی‌های آنها نیز به این مجموعۀ دفاعی جمعی افزوده می‌شود و بار مسئولیت نیروی دریایی ایالات متحده در اروپا را سبک می‌کند.

دریای عرب واقع در اقیانوس هند، در حال تبدیل شدن به یک منطقۀ راهبردی مهم است و ویژگی‌های آن برای زیردریایی‌های هسته‌ای کلاس اوهایو نیروی دریایی ایالات متحده مطلوب است.

دریای عرب دو شاخۀ مهم دارد. شاخۀ نخست آن از خلیج عدن در جنوب غربی و دریای سرخ از طریق تنگۀ باب‌المندب می‌گذرد. شاخۀ دوم آن از طریق دریای عمان به‌سمت شمال غربی می‌رود و به خلیج فارس می‌پیوندد.

دریای عرب با مساحت تقریباً ۳٫۸ میلیون کیلومتر مربع و حداکثر عمق ۴۶۵۲ متر، مناطق ایمن بیشماری را برای گشت‌زنی و حرکت زیردریایی‌های کلاس اوهایو فراهم می‌کند.

عمق متوسط ۲۷۳۴ متری این دریا آن را از خلیج فارس عمیق‌تر می‌کند. خلیج فارس در بسیاری از نقاط کم‌عمق است و به‌طور کلی برای زیردریایی‌های بزرگ نامناسب است.

سطح این دریا نیز در نزدیکی سرزمین‌های مرزی، به‌جز در شمال شرقی، در نزدیکی پاکستان و هند، به‌طور غیرمعمولی عمیق است و جزایر معدودی در این منطقه وجود دارد.

دریای عرب نیز به‌عنوان یکی از گرم‌ترین دریاهای جهان شناخته می‌شود.

مشخصات عمق-دمای دریای عرب بر حرکت امواج صوتی و اثربخشی سونار -- تکنیک رایجی که برای شناسایی شناورهای زیرسطحی استفاده می‌شود -- تأثیر می‌گذارد.

برای نمونه، دستگاه سونار فعال، که زیردریایی‌ها را با ارسال یک پالس صدا و گوش دادن به پژواک آن تشخیص می‌دهد، از کارایی کمتری برخوردار است.

در آب‌های گرم این دریا، سیگنال منعکس‌شده اغلب گم می‌شود.

زیردریایی کلاس اوهایو

زیردریایی‌های کلاس اوهایو بزرگترین زیردریایی‌های ساخته‌شده توسط نیروی دریایی ایالات متحده هستند.

این زیردریایی‌ها شامل ۱۴ زیردریایی مجهز به موشک بالستیک (اس‌اس‌بی‌ان) و چهار زیردریایی مجهز به موشک کروز (اس‌اس‌جی‌ان) است.

جنرال داینامیکس، شرکت سازنده این زیردریایی‌ها، می‌گوید: «هر یک از این شناورها با درازای ۵۶۰ پا [۱۷۱ متر]، قدرت جابجایی غوطه‌وری ۱۸۷۵۰ تن، و محموله‌ای حاوی ۲۴ موشک بالستیک ترایدنت دوربرد با چند کلاهک، ترکیبی بی‌نظیر از رادارگریزی،‌ قابلیت راهبردی، و توانایی عملیاتی برتر را در اختیار نیروی دریایی قرار می‌دهد.»

سباستین رابلین از «نشنال اینترست» در سال ۱۴۰۰ نوشت: «شناور کلاس اوهایو ممکن است ویرانگرترین سیستم تسلیحاتی ساخت بشر باشد.»

او در ادامه نوشت: «هر یک از شناورهای ۱۷۰ متری قادر به حمل بیست و چهار موشک بالستیک زیردریایی ترایدنت۲ هستند. این موشک‌ها می‌توانند، بسته به کلاهکشان، از زیر آب برای حمله به اهدافی در فاصلۀ بیش از ۷هزار مایلی [۱۱۲۶۵ کیلومتر] شلیک شوند.»

هنگامی که یک ترایدنت۲ با سرعت حداکثر ۲۴ ماخ وارد جو می‌شود، به هشت وسیلۀ نقلیۀ مستقل که هر کدام دارای کلاهک هسته‌ای ۱۰۰ یا ۴۷۵ کیلوتنی هستند، تقسیم می‌شود.

«به‌طور خلاصه، یک گلولۀ کامل از یک زیردریایی کلاس اوهایو -- که می‌تواند در کمتر از یک دقیقه پرتاب شود -- قادر است ۱۹۲ کلاهک هسته‌ای را آزاد کند.»

زیردریایی کلاس اوهایو قادر به حمل ۱۵۴ موشک کروز تاماهاوک است. این تعداد رقمی است که معمولاً در یک گروه نبرد روی آب مستقر می‌شود.

برد موشک‌های کروز تاماهاوک هزار میل [۱۶۰۹ کیلومتر] است.

همچنین، زیردریایی‌های کلاس اوهایو می‌توانند برای حمل حداکثر ۶۶ پرسنل یگان ویژه نیروی دریایی ایالات متحدۀ آمریکا، مورد استفاده قرار بگیرند.

سال‌هاست که زیردریایی‌های کلاس اوهایو نیروی دریایی ایالات متحده در اقیانوس‌های اطلس و اقیانوس آرام فعالیت می‌کنند.

«یواس‌اس جورجیا» در آذر ۱۳۹۹ برای به نمایش گذاشتن عزم و ارادۀ ایالات متحده از سطح آب از تنگۀ هرمز -- واقع در حد فاصل خلیج فارس و دریای عمان -- عبور کرد. این نخستین زیردریایی هسته‌ای ایالات متحده بود که طی هشت سال از تنگۀ هرمز در سطح آب عبور می‌کرد. پیش از این زیردریایی «یواس‌اس فلوریدا» در سال ۱۳۹۱ از این تنگه عبور کرده بود.

صرف قرار دادن یک زیردریایی کلاس اوهایو در دریای عرب به خودی خود موقعیت جهانی ایالات متحده را به‌میزان چشمگیری بهبود می‌بخشد و عامل غافلگیری در درگیری را محقق می‌کند.

تهدیدات فزاینده

افزایش حضور نیروی دریایی ایالات متحده در دریای عرب در حالی است که اهمیت راهبردی این دریا رو به افزایش است.

دریای عرب آبراهی است که همه کشتی‌های ایرانی برای رسیدن به بندرهای جهان باید از آن بگذرند. این دریا همچنین حلقه‌ای اصلی در «رشته مروارید» چین محسوب می‌شود.

تلاش‌های عظیم چین در زمینه زیرساختی برای متصل کردن سرزمین اصلی خود به شاخ آفریقا از طریق شبکه‌ای از تأسیسات نظامی و تجاری در سال‌های اخیر نگرانی‌هایی را برانگیخته است.

خطوط دریایی این آبراه از گلوگاه‌ها اصلی از جمله تنگۀ باب‌المندب در ورودی دریای سرخ، تنگۀ مالاکا، بین اقیانوس هند و اقیانوس آرام، تنگۀ هرمز در ورودی خلیج فارس، و تنگۀ لومبوک، میان جزایر بالی و اندونزی، عبور می‌کنند.

تلاش پکن برای احداث زیرساخت‌ها در جهان که به عنوان ابتکار کمربند و جاده یا «یک کمربند، یک جاده» شناخته می‌شود، روی زمین نیز ادامه دارد و به دیگر نقاط خاورمیانه، آسیای مرکزی، و آفریقا نیز گسترش یافته است.

منتقدان هشدار می‌دهند که پروژه‌های ظاهراً تجاری چین مصداق ضرب‌المثل یک تیر و دو نشان است و زمینۀ گسترش حوزۀ نفوذ را برای ارتش رو به رشد این کشور فراهم می‌کند.

زیردریایی کلاس اوهایو و موشک‌های تاماهاوک آنها نیز می‌توانند نقش مهمی را در درگیری‌های احتمالی در دریای عرب و مناطق اطراف آن ایفا کنند.

ایران مدت‌هاست که تهدید کرده است در صورت وقوع جنگ، تنگۀ هرمز را خواهد بست و به کشتی‌های دریایی حمله خواهد کرد.

انهدام زیرساخت‌های حساس در رشته‌کوه زاگرس، به‌ویژه سامانه‌های پدافند هوایی، به نیروهای مخالف رژیم ایران این امکان را می‌دهد که یک گذرگاه اصلی را تحت کنترل خود درآورند؛ گذرگاهی که از طریق آن هواپیماها و موشک‌های کروز می‌توانند به اهداف حیاتی حمله کنند.

رشته‌کوه‌های زاگرس که در امتداد کوه‌های قفقاز به سمت جنوب کشیده شده‌اند، از جنوب شرق ترکیه تا شمال شرق عراق امتداد دارند و تقریباً از مرز غربی ایران به‌موازات ساحل خلیج فارس تا بندرعباس در تنگۀ هرمز به‌سمت جنوب ادامه می‌یابند.

این رشته‌کوه نه تنها در مرز غربی ایران با عراق، بلکه در امتداد مرز جنوب غربی ایران به‌موازات خلیج فارس، مانعی طبیعی ایجاد می‌کند.

تحت کنترل درآوردن کوهستان‌ها به موشک‌های کروزی که از زیردریایی‌های فعال در خلیج‌فارس پرتاب شده‌اند، اجازه می‌دهد به‌آسانی به خاک ایران نفوذ کنند.