عطش ساکنان شهر طرابلس لبنان برای احیای اقتصاد

بیروت -- کوکب محمود طرابیشی به نوه‌هایش که لباس‌های کهنه و پاره بر تن داشتند و روی پلکانی در منطقۀ باب‌التبانه در شمال شهر طرابلس جمع شده بودند، اشاره کرد.

او با ترسیم تصویری تلخ از محله‌ای که به‌مدت بیش از یک دهه در فقر شدید فرو رفته است، گفت: «آنها فرزندان سنگ، فقر، و گرسنگی هستند.»

با وجود ظرفیت تجاری و گردشگری شهر طرابلس، صدها هزار خانواده در فقر و در خانه‌هایی زندگی می‌کنند که دیوارهای سوراخ سوراخش در خیابان‌های مملو از زباله قرار دارد.

فقر در طرابلس زمینۀ مساعدی را برای استخدام‌کنندگان و جذب‌کنندگان اعضای گروه‌های افراطی ایجاد کرده است تا با سوءاستفاده از تنش‌های فرقه‌ای و ناامیدی و نیز یأس ناشی از فروپاشی اقتصادی، مردان جوان را برای پیوستن به گروه‌های خود ترغیب کنند.

برخی از آنها توسط «دولت اسلامی» (داعش) جذب شده‌اند.

برخی دیگر تلاش کرده‌اند با توسل به مافیای قاچاق غیرقانونی و سفرهای دریایی خطرناک از این فقر فراگیر بگریزند؛ فقری که پس از گذشت سه سال از بحران اقتصادی لبنان، عمیق‌تر هم شده است.

روز ۳۰ شهریور دست‌کم ۱۰۰ نفر بر اثر واژگون شدن یک قایق حامل مهاجرانی که از طرابلس به راه افتاده بودند، در نزدیکی طرطوس در سواحل سوریه غرق شدند.

بنا بر گزارش اطلاعات بین‌الملل، از سال‌ ۱۳۹۲ تا شهریور ۱۴۰۱ مجموع ۲۴۸ مهاجر لبنانی که بیشترشان اهل طرابلس بودند، در دریا غرق شدند.

«این، آن طرابلسی که می‌شناختیم نیست»

طرابیشی، که دارای ۹ فرزند و ۳۰ نوه است، گفت که به‌همراه یکی از پسرانش، همسر او، و شش فرزندشان که به مدرسۀ دولتی می‌روند، در خانه‌ای دو اتاقه با یک بالکن باریک زندگی می‌کند.

او به المشارق گفت: «ما همه از همه چیز محروم هستیم.»

او می‌گوید: «من قبلاً برای نوه‌هایم ساندویچ زعتر و روغن درست می‌کردم و حالا زعتر را با آب مخلوط می‌کنم. یخچال من خالی است و ما با لطف و سخاوت برخی افراد امرار معاش می‌کنیم.»

طرابیشی گفت: «این، آن طرابلسی که ما می‌شناختیم نیست.»

احمد الحمود در مغازه‌اش که تعمیرگاه ماشین در خیابان سوریه باب‌التبانه است، گفت که برادرش در ماه رمضان امسال تلاش کرده بود مهاجرت کند، اما به همراه برخی دیگر از اعضای خانواده در دریا غرق شد.

او گفت: «جوانان طرابلس و خانواده‌های آنها در مسیر مهاجرت‌شان ... به‌منظور رهایی از فقر و بیکاری، غرق می‌شوند.»

الحمود که زمانی مشتریانی از سراسر لبنان داشت این روزها به‌سختی کاری پیدا می‌کند. الحمود می‌گوید که او هم به مهاجرت فکر کرده است.

او می‌گوید: «من نمی‌توانم از پس مخارج همسرم، چهار فرزندم، و دختر برادرم که غرق شد برآیم. ما سه ماه است که برق نداریم. این، آن طرابلسی که ما می‌شناختیم، طرابلسی که به‌خاطر صنایع خود مانند معدن طلا بود، نیست.»

میرفت مخیبر، که به‌همراه سه فرزندش در بعل‌الدراویش در محلۀ جبل محسن طرابلس زندگی می‌کند، گفت: «خدمات اولیه در این منطقه وجود ندارد.»

مخیبر به المشارق گفت که این روزها قادر به خریداری داروهای قلب و فشار خون خود نیست و نمی‌تواند فرزندانش را در مدارس دولتی ثبت‌نام کند.

احیای مجدد اقتصاد طرابلس

یوتوپیا یک سازمان غیردولتی است که با فقرا کار می‌کند و فعالیتش در جهت ترویج عدالت اجتماعی است. شفیق عبدالرحمان، مدیر اجرایی این سازمان، می‌گوید که شرایط در باب‌التبانه و جبل محسن «ساکنان را مجبور کرده است که به مهاجرت غیرقانونی بیاندیشند.»

او به المشارق گفت که نرخ فقر در باب‌التبانه که جمعیتی ۸۰ هزار نفری دارد، بیش از ۷۰ درصد است. به‌گفتۀ او در این منطقه اکثر جوانان بیکار هستند و برخی به تجارت اسلحۀ شخصی و سرقت خودرو روی آورده‌اند.

او افزود، علیرغم استقرار شدید ارتش و ادارۀ اطلاعات، بی‌قانونی در این دو محله موجب شده که این مناطق روزانه صحنۀ تیراندازی‌هایی بر سر فروش مواد مخدر باشند که جان قربانیان نوجوان را می‌گیرد.

او گفت قاچاقچیان از کسانی که در پی خارج شدن از این شهر هستند، مبالغی در حدود ۵ هزار تا ۷ هزار دلار برای هر نفر و تا ۲۰ هزار دلار به ازای هر خانواده دریافت می‌کنند. کسانی که تمایل به مهاجرت دارند اغلب مجبور هستند به‌منظور تأمین این هزینه‌ها، «اسلحۀ شخصی، طلا، و اثاثیۀ منزل» خود را بفروشند.

برخی تأکید می‌کنند که شرایط نباید این گونه باشد.

به‌گفتۀ اشرف ریفی، نمایندۀ طرابلس در مجلس لبنان، عناصر رشد و توسعه در طرابلس به‌منظور جذب نیروی کار جوانان و پایان دادن به فقر فزاینده و مهاجرت غیرقانونی وجود دارند.

او گفت، طرابلس باید «چرخ‌های اقتصادی خود را به حرکت درآورد» و این کار را با بازگرداندن خود به نقشه گردشگری داخلی و بین‌المللی و بازسازی پالایشگاه نفت بداوی، که از زمان جنگ داخلی لبنان از کار افتاده است، آغاز کند.

ریفی همچنین خواستار «احیای نمایشگاه بین‌المللی رشید کرمی، ازسرگیری فعالیت بندر طرابلس، تبدیل فرودگاه نظامی قلیات به یک فرودگاه غیرنظامی، و فعال‌سازی کار در منطقۀ اقتصادی» شد.

او گفت که یک اقتصاد محلی احیاشده «هزاران فرصت شغلی فراهم می‌کند که به توسعۀ منطقه و ریشه‌کنی فقر کمک خواهند کرد.»

اما طرابیشی، این مادربزرگ ساکن باب‌التابنه، می‌گوید که راه‌حل در دست رهبران است.

او گفت: «ما به نمایندگان و رهبرانی نیاز داریم که برای ما کار کنند و پروژه‌های توسعه‌ای و خدماتی را، که برای جوانان بیکار شغل ایجاد می‌کند، اجرا کنند.»