بهگفتۀ جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی ایالات متحده و براساس تصاویر ماهوارهای که سیانان اختصاصاً به آنها دست پیدا کرده است، طی ماه گذشته یک هیئت روسی برای بررسی پهپادهای دارای قابلیت حمل سلاح، دستکم دو بار از یکی از فرودگاههای ایران بازدید کرده است.
سیانان روز جمعه (٢٤ تیرماه) گزارش داد مقامات روسی از هواپیماهای بدون سرنشین شاهد-١٩١ و شاهد-١٢٩ ساخت ایران در فرودگاه کاشان، واقع در مرکز ایران بازدید کردند. به چنین تجهیزاتی معمولاً پهپاد گفته میشوند.
شاهد-١٢٩ که اولین مدل از این سری است در سال ١٣٩١ رونمایی شد و در آن زمان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ادعا کرد که این پهپاد مجهز به موشکی با برد ١٧۰۰ کیلومتر است و میتواند هشت موشک هوا به سطح را با خود حمل کند.
هر دو مدل قادر به حمل موشکهای هدایتشوندۀ دقیق هستند.
سالیوان در روز ٢۰ تیرماه طی کنفرانس خبری در کاخ سفید گفت اطلاعات دریافتشده توسط ایالات متحده این دیدگاه را تأیید میکند که ارتش روسیه پس از متحمل شدن تلفات قابل توجه در اوکراین با چالشهایی برای نگهداری تسلیحات خود مواجه است.
او گفت ایران - که به دنبال تثبیت جایگاه خود بهعنوان مرکز عملیات پهپادی در منطقه است - در حال برنامهریزی برای تأمین صدها پهپاد با قابلیتهای رزمی به روسیه است. قرار است از این پهپادها در اوکراین استفاده شود و تحویل آنها براساس «جدول زمانی تسریعشده» انجام میشود.
او افزود: «همچنین، اطلاعات ما نشان میدهد که ایران در حال فراهم کردن مقدمات برای آموزش نیروهای روسی در زمینۀ استفاده از این پهپادها است و قرار است جلسات آموزشی اولیه از اواسط تیرماه آغاز شود».
شنبۀ گذشته یکی از مقامات ارشد دولت طی نشست خبری در کاخ سفید اظهاراتی را که سالیوان به سیانان گفته بود تأیید کرد و گفت: «ارزیابی ما این است که هیئت رسمی روسیه اخیراً از پهپادهای تهاجمی ایرانی بازدید کرده است».
این مقام ارشد گفت دولت تصاویر ماهوارهای دال بر این موضوع را منتشر کرد، «چراکه این تصاویر نشان میدهد روسیه به خرید پهپادهای تهاجمی ایرانی علاقهمند است». وی متذکر شد که کاملاً روشن است که این پهپادها برای استفاده در اوکراین در نظر گرفته شدهاند.
او گفت: «طبق اطلاعات ما، این اولین باری است که هیئت روسی برای چنین بازدیدی به این فرودگاه میرود. ما فکر میکنیم این اتفاق - اگر نخواهیم بدبین باشیم - برای آنچه که در خاورمیانه رخ میدهد جالب توجه است.
این مقام ارشد گفت: «روسیه عملاً دارد روی ایران شرط میبندد و ما داریم روی منطقۀ خاورمیانهای منسجمتر، باثباتتر، صلحآمیزتر و مرفهتر شرط میبندیم».
جو بایدن، رئیسجمهور ایالات متحده در جریان اولین اجلاس امنیت و توسعۀ جده که روز شنبه برگزار شد، بر تعهد ایالات متحده در زمینۀ تسریع همکاری با متحدان و شرکای خود در خاورمیانه بهمنظور یکپارچه کردن و تقویت همکاریهای امنیتی تأکید کرد.
«توانایی ساخت بمب هستهای»
در رویدادی جداگانه، روز یکشنبه، الجزیره گزارش داد رئیس هیئت مشورتی وابسته به رهبر ایران گفته است این کشور ظرفیت فنی ساخت سلاح هستهای را دارد، اما تصمیمی برای انجام این کار نگرفته است.
این اظهارات کمال خرازی، وزیر اسبق امور خارجه درحالی بیان شد که مذاکرات مربوط به احیای توافق هستهای ١٣٩٤ متوقف شده است و رژیم ایران همچنان به فعالیتهای هستهای مخفیانه و سایر تخلفات از این توافق ادامه میدهد.
بازگشت به توافق موسوم به برنامۀ جامع اقدام مشترک (برجام) باعث میشد تحریمهای اقتصادی اعمالشده علیه ایران در ازای پایبندی کامل این کشور به محدودیتهای اعمالشده بر فعالیتهای هستهایاش لغو شود.
با این حال، بنا به یافتههای اخیر، ایران همچنان با گسترش فعالیتهای هستهای خود به نقض مفاد این توافق ادامه داده است و با انجام فعالیتهای مالی غیرقانونی، مکرراً تحریمها را دور زده است.
پنجشنبۀ گذشته، ایالات متحده متعهد شد از «تمام عناصر قدرت ملی خود» برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای استفاده کند.
بایدن در پاسخ به این سؤال که ایالات متحده تا چه زمانی میخواهد برای احیای توافق هستهای ١٣٩٤ تلاش کند، گفت: «ما تا ابد منتظر نخواهیم ماند.»
آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA) اواسط این ماه گفت تهران «تغذیه... آبشاری از... سانتریفیوژها» را در یکی از تأسیسات غنیسازی سوخت آغاز کرده است.
چنین تکنیکهایی این فرآیند را تسهیل میکند و باعث میشود ایران راحتتر بتواند به سطح تازهای از غنیسازی اورانیوم دست پیدا کند.