افزایش ترورها با بیشتر شدن شکاف میان گروه‌های شبه‌نظامی مورد حمایت ایران در عراق

علی‌رغم تلاش‌های مشترک گروه‌های شبه‌نظامی همسو با ایران در عراق برای مخفی نگه داشتن اختلافات داخلی و تظاهر به همکاری قوی و یکپارچه، رقابت و اختلافات شدید آنها کاملاً آشکار شده است.

تحلیلگران گفتند شکست جانانه احزاب سیاسی وابسته به گروه‌های مورد حمایت ایران در انتخابات مجلس عراق در ۱۸ مهر ماه موجب تقویت حس عصبانیت و ستیزه‌جویی در میان آنها و حتی بی‌اعتمادی نسبت به یکدیگر شده است.

این حس عصبانیت با افزایش ترور رهبران برجسته گروه‌های شبه‌نظامی، هم آنها که به محور ایران وابسته‌اند و هم غیر آنها، تداوم یافته است.

مسلم عیدان (ابوالریش)، از رهبران جنبش صدر، ۱۹ دی‌ ماه در استان میسان واقع در جنوب عراق ترور شد.

عدی شمری، از عناصر گروه عصائب اهل‌الحق ۲۷ دی‌ و حسام علیاوی، از رهبران این گروه شبه‌نظامی مورد حمایت ایران، ۱۳ بهمن ماه به دست ضاربان ناشناس در استان میسان کشته شدند.

حسام برادر وسام و عصام علیاوی، از دیگر رهبران عصائب اهل‌الحق، است که آنها هم در اعتراضات ۱۳۹۸ طی حمله افراد مسلح ناشناس در مقر گروه در شهر عماره کشته شدند.

قیس خزعلی، رهبر عصائب اهل‌الحق، ترور این سه برادر به دست افراد مسلح را به سرایا السلام، گروه مسلح وابسته به جنبش صدر، نسبت داد.

رهبری جریان صدر -- بزرگ‌ترین برنده انتخابات مهرماه -- را مقتدی صدر بر عهده دارد که همواره از منتقدان ایران بوده است.

خزعلی با انتشار مطلبی در توییتر از مقتدی صدر خواست از افراد مسلح متهم به این ترور برائت بجوید و به تعبیر خود نسبت به برانگیختن فتنه هشدار داد.

پیش از وقوع این حوادث در ۱۶ دی‌ ماه ضاربان مسلح به خانه احمد عبدالمطلب، از رهبران کتائب حزب‌الله، در جنوب بغداد حمله کردند و دست‌کم چهار تن از اعضای خانواده او را به قتل رساندند.

جوخه الکترونیکی فاطمیون -- یک گروه پوششی که از جانب کتائب حزب‌الله دست به حملات سایبری می‌زند -- با انتشار مطلبی در توییتر خبر از مجروح شدن عبدالمطلب در این حمله داد.

این گروه ادعا کرد عبدالمطلب با حال وخیمی در بیمارستان یرموک بستری شده، اما بعداً حساب‌های دیگری گزارش کردند که او جان باخته است.

بازندگان انتخابات به خشونت روی آورده‌اند

کاظم یاور، پژوهشگر و تحلیلگر مسائل سیاسی، به المشارق گفت این ترورها جزئی از «آشفتگی کلی وضع امنیتی و سیاسی» است.

او گفت گروه‌های شبه‌نظامی همسو با ایران، که خود را «گروه‌های مقاومت» می‌نامند، در ظاهر به شکل جبهه‌ای متحد علیه احزاب رقیب، خصوصاً جنبش صدر، در‌می‌آیند.

اما در باطن گرفتار رقابت، بحران بی‌اعتمادی و اختلافات داخلی شده‌اند.

به گفته یاور، این ترورها ممکن است بخشی از درگیری‌های شدید این گروه‌ها باشد که معمولاً پنهان می‌ماند یا حتی انکار می‌شود تا رابطه‌ای منسجم میان متحدان ایران به نمایش گذاشته شود.

او گفت نشانه‌های تفرقه و نفاق از مدت‌ها پیش از انتخابات نمایان بوده است.

بیشتر اختلافات حول محور دو گروه اصلی وابسته به ایران می‌چرخد کتائب حزب‌الله و عصائب اهل‌الحق، که با یکدیگر دشمنی دارند.

هر یک از این گروه‌ها دیگری را به غصب رهبری و بودجه نیروهای بسیج مردمی (گروه شبه‌نظامی عراقی که هر دو را زیر چتر خود دارد) و به انحصار درآوردن سمت‌ها، امتیازات و تصمیمات برای گسترش نفوذ خود متهم می‌کند.

سال گذشته دست‌کم چهار نفر از رهبران این دو گروه به دست ضاربان ناشناس ترور شدند: حسن کریم (آصف) و عمار عبدالحسین عبودی (ابو یاسر معلم) از کتائب حزب‌الله و حسین خفاجی و محمد رحیم شمری از عصائب اهل‌الحق.

عده دیگری هم طی چند ترور نافرجام به شدت مجروح شدند، از جمله هادی عوده عبدالجلیل عیدانی (ابو حسن باوی) که از رهبران کتائب حزب‌الله است.

منافع شخصی

ثائر بیاتی، ریش‌سفید یکی از قبایل عراقی، گفت رهبران گروه‌های شبه‌نظامی امروزه به آن اندازه که به فکر منافع خودشان هستند به طرح نفوذ ایران اعتقادی ندارند.

او با اشاره به اینکه چنین مسئله‌ای «برای همه معلوم شده است»، گفت این گروه‌ها در راستای حفظ منافع شخصی خود حاضرند از درگیری‌های خونین چشم‌پوشی کنند.

وی خاطرنشان کرد: «گروه‌های شبه‌نظامی ایرانی، که اساساً مافیا هستند، تا سرحد توسل به تصفیه فیزیکی با هم درگیر می‌شوند و الآن هم حاکمیت مستقل کشور را با توسل به زور تهدید می‌کنند.»

وی افزود این گروه‌ها «فقط به این دلیل که انتخابات را از دست داده‌اند و نمی‌خواهند شکست را بپذیرند دست به خشونت و تروریسم زده‌اند که قربانی آن غیرنظامیان بیگناهند.»

او گفت مردم عراق «رفتار غیرقانونی و دولت‌ ستیز [گروه‌های شبه‌نظامی را رد می‌کنند] که خصمانه‌تر شده و حتی در برابر قدرت ایران هم عرض اندام می‌کند.»

او گفت که این گروه‌های مسلح پس از مرگ قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، بیشتر از ایران فاصله گرفته‌اند، که تا حدی از رهبری «ضعیف و ناکارآمد» اسماعیل قاآنی نشأت می‌گیرد.

او گفت: «جنگ اراده‌ها میان گروه‌های شبه‌نظامی انعکاسی از درگیری داخلی عمیق در بنیاد حاکمیت و نفوذ در ایران است.»

وی گفت این جنگ بیانگر کشمکش‌های موجود بین رهبری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و وزارت اطلاعات ایران است.