شکست سنگین جناح طرفدار ایران در انتخابات عراق

احزاب سیاسی نماینده گروه های مسلح تحت حمایت ایران در انتخابات پارلمانی عراق که در روز ۱۸ مهر برگزار شد، شکست شدیدی را متحمل شدند. در این انتخابات رای دهندگان به جای نمایش های قدرت نظامی، در پی بهبود وضعیت اقتصادی بودند.

نتایج اولیه اعلام شده از سوی کمیسیون عالی مستقل انتخابات عراق نشان می دهد که ائتلاف فتح -- که شاخه سیاسی نیروهای بسیج مردمی است -- بیش از نیمی از ۴۸ کرسی خود را از دست داده است.

این ائتلاف به رهبری هادی العامری، پس آن که در نخستین حضور خود در انتخابات ۱۳۹۷ تعداد ۴۵ کرسی را به دست آورد، در این انتخابات تنها ۱۸ کرسی را از آن خود کرد.

ائتلاف فتح شامل بیشتر جناح های نماینده شبه نظامیان وفادار به ایران، به ویژه سپاه بدر، شاخه سیاسی سازمان بدر، و بلوک الصدیقون وابسته به عصائب اهل الحق است.

در کنفرانس مطبوعاتی ۲۰ مهر، احمد اسدی، سخنگوی ائتلاف فتح و رهبر شبه نظامیان کتائب جندالامام، گفت که این ائتلاف نتایج انتخابات را رد کرده است.

حزب حقوق که توسط کتائب حزب اللهتشکیل شده است، تنها یک کرسی به دست آورد. این امر سبب شد حسین مونس، رهبر آن حزب، نتایج انتخابات را رد کند و روند شمارش آرا را زیر سوال ببرد.

ابوعلی العسکری، سخنگوی کتائب حزب الله، از همه شبه نظامیان خواست که «برای یک مرحله حساس آماده شوند.» این اظهارات به عنوان یک تهدید صریح در رابطه با افزایش تنش ها تلقی می شود.

تحلیلگران می گویند، این نتایج نشان دهنده آن است که ائتلاف فتح نتوانسته انتظارات سیاسی عراقی ها را برآورده کند. فعالان مخالف نیز شبه نظامیان مرتبط با آن حزب را به وابستگی به ایران و تبدیل شدن به عنوان ابزار سرکوب متهم کرده اند.

نمایندگان مجلس عضو ائتلاف فتح نیز فاقد بینش لازم برای توسعه اقتصادی هستند.

مطرود عراقی ها

احسان الشمری، دانشمند علوم سیاسی، می گوید جنگ افزارهای این ائتلاف شبه نظامی ۱۶۰ هزار نفری «عامل اصلی» عملکرد ضعیف آن بود.

الشمری گفت که روابط نزدیک آن ائتلاف با ایران و موارد متعددی همانند «خود را برتر از حکومت جلوه دادن» به محبوبیت آن لطمه زد.

به گفته منبعی از درون اردوگاه سیاسی حامی ایران، به دنبال ناکامی در انتخابات رهبران شبه نظامی با هم درگیر شده اند و یکدیگر را در رابطه با معرفی نامزدهای رقیب، و در نتیجه تکه تکه شدن آرا، سرزنش کرده اند.

این منبع به خبرگزاری فرانسه گفت: «احزاب مختلف سعی کردند به زور نامزد خود را در یک حوزه انتخابیه تحمیل کنند و [در نتیجه] آرا از دست رفت.»

شیخ مزاحم الحویت، سخنگوی عشایر عرب در نینوا، گفت رهبران احزابی که برنامه های همسو با منافع ایران را مطرح می کنند، باید این واقعیت را بپذیرند که توسط مردم عراق مطرود شده اند.

وی به المشارق گفت که شکست قاطع آنها در انتخابات این امر را آشکار کرد.

او اظهار داشت: «صحبت پیرامون تشدید تنش ها در واقع تلاشی برای فشار آوردن و سرپوش گذاشتن بر این شکست فاجعه بار آنها است.»

وی افزود که این اقدام از شبه نظامیان، که در هر فرصتی در پی دامن زدن به مشکلات هستند، انتظار می رفت. او یادآور شد که این انتخابات شفاف و عادلانه بود.

او گفت که عراقی ها آزادانه رأی دادند و آرایشان «همه شبه نظامیان مسلح غیر مجاز که به آنها آسیب رسانده بودند و افراد فاسدی که ثروتشان را به سرقت برده بودند، مجازات کرد.»

وی از نقش دولت مصطفی کاظمی، نخست وزیر عراق، در حصول اطمینان از این که روند رأی گیری به طور مسالمت آمیز به پایان رسیده است، قدردانی کرد.

اگرچه میزان مشارکت مردم تنها ۴۱ درصد و نسبتاً پایین بود، ناظران سازمان ملل متحد و بین المللی گفتند که انتخابات آزاد و منصفانه بوده است.

اختلاف با الصدر

ائتلاف صدری، به رهبری مقتدی الصدر، روحانی شیعه ای که از منتقدان ایران بوده است، با کسب ۷۳ کرسی از ۳۲۹ کرسی، اکثر کرسی های پارلمان را از آن خود کرد.

صدر در ابتدا وعده داده بود که رأی گیری را تحریم می کند، اما بعداً ائتلاف خود را وارد این رقابت کرد.

ائتلاف تقدوم، به رهبری محمد الحلبوسی، رئیس پیشین پارلمان، ۳۸ کرسی را به دست آورد. در حالی که ائتلاف دولت قانون، به رهبری نوری المالکی، نخست وزیر پیشین عراق، با ۳۷ کرسی در رده سوم قرار گرفت.

انتظار می رود، صدر، که فاصله خود را با محور ایران حفظ می کند، اما هرگز به صراحت با آن مخالفت نکرده است، با رقابت شدید تندروهای وفادار به ایران مواجه شود. این امر دستکم می توانند از تشکیل دولت آینده ممانعت کند.

رناد منصور، از اندیشکده چتم هاوس، گفت: «این نتایج، هنگامی که سخن از سیاست و موقعیت مذاکره کننده ائتلاف صدر باشد، به این ائتلاف دست بالا را می دهد، اما این تنها چیزی نیست که در اینجا اهمیت دارد.»‌

وی گفت که این ائتلاف شبه نظامی «با از دست دادن کرسی ها قدرت سیاسی خود را از دست داده است، اما آنها هنوز از قدرت اعمال زور برخوردارند و از آن برای چانه زنی استفاده خواهند کرد.»

به رغم وجود «تهدید خشونت» ضمنی، منصور گفت که تشدید [خشونت] را پیش بینی نمی کند، اما هشدار داد: «این بدان معنا نیست که هر یک از این گروه ها از تهدید و گاهی از خشونت استفاده نخواهند کرد... تا نشان دهند که قدرت در دست آنهاست.»

یک نقشه سیاسی جدید

بسیاری از عراقی ها از مداخله ایران دل خوشی ندارند و صدر پس از انتخابات همین احساسات را بیان کرد.

او به «مقاومت» - نامی که گروه های مسلح طرفدار ایران به خود می دهند - حمله کرد.

الصدر در اشاره ای صریح به این جناح شبه نظامی گفت: «اسلحه باید در دست دولت باشد و استفاده از آن خارج از چارچوب، حتی برای کسانی که ادعا می کنند از گروه مقاومت هستند، باید ممنوع شود.»

عصام الفیلی، استاد علوم سیاسی دانشگاه المستنصریه، گفت: پس از احراز نتایج نهایی انتخابات، «نقشه سیاسی جدیدی» در عراق توسط ائتلاف های بزرگ پیروز در انتخابات ترسیم خواهد شد.

او به المشارق گفت، با وجود موانع پیش بینی شده و وقفه به وجودآمده «سرانجام، یک دولت تشکیل خواهد شد.» وی افزود:‌ «ما همچنین امیدواریم که یک اپوزیسیون توانمند وجود داشته باشد که عملکرد دولت را زیر نظر بگیرد و آن را تقویت کند.»‌

او گفت که این امر نمایندگان مستقل، که با دستورکارهای حزبی مرتبط نیستند، و همچنین نمایندگان جنبش اعتراضی مردمی را شامل می شود.

نمایندگان مستقل و جنبش های ناشی از اعتراضات مانند «امتداد» ۱۵ کرسی را به دست آوردند. الفیلی گفت، این نمایندگی ها به اندازه کافی توانمند نیست، اما «تأثیرگذار، و نشانه آغاز تغییر و اصلاح است.»