تمرد عصائب اهل‌الحق از دستورهای سپاه و کاهش محبوبیت آن در عراق

ناظران می‌گویند گروه شبه‌نظامی عراقی عصائب اهل‌الحق بیش از پیش از ایران فاصله گرفته است چرا که اقدامات اخیر این گروه و ژست نافرمانی آن بیانگر تفرقه شدید میان گروه‌های نیابتی ایران در عراق و تلاش خود گروه برای برتری یافتن در میان بقیه گروه‌هاست.

عصائب اهل‌الحق از سال ۱۳۸۵ که توسط سپاه تشکیل شد همواره از دستورهای ایران پیروی کرده است. این گروه در عراق و سوریه در خشونت‌های فرقه‌ای دست داشته و حملاتی به منافع بین‌المللی انجام داده است.

در اواخر سال گذشته که سپاه به همه گروه‌های نیابتی خود دستور داد بدون تأیید سپاه از حمله به منافع بین‌المللی در عراق خودداری کنند، روابط دو طرف پرتنش شد.

در آن زمان، به نظر می‌آمد سپاه در تلاش برای کاهش خشم بین‌المللی نسبت به فعالیت‌های تحریک‌آمیزش در عراق و منطقه باشد.

اما قیس خزعلی، سرکرده عصائب اهل‌الحق، در آن زمان گفت گروه شبه‌نظامی او «تحت امر سپاه فعالیت نمی‌کند و به حمایت تهران یا هیچ گروه مسلح عراقی اتکا نمی‌کند.»

خزعلی در اظهارات تلویزیونی خود گفت گروهش همچنان منافع ایالات متحده را هدف خواهد گرفت و مذاکرات هسته‌ای ایران و غرب را در نظر نمی‌گیرد.

این گروه مسلح در حرکتی که مصداق سرپیچی از تصمیمات و دستورهای سپاه پاسداران توسط یکی از نزدیک‌ترین وابستگانش در عراق محسوب می‌شود، به انجام حملات از طریق گروه‌های پوششی وابسته به خود ادامه داد.

ناظران گفتند آنچه «محور مقاومت» ایران نامیده می‌شود اکنون در تقلا برای رسیدن به پول و نفوذ و رهبری در حال خرد شدن است.

تمرد از سپاه پاسداران

بعضی از تحلیلگران می‌گویند تمرد عصائب اهل‌الحق ممکن است از این نگرانی نشئت بگیرد که حال که ایران ظاهراً آماده احیای توافق هسته‌ای خود -- موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) -- با غرب شده دست از دفاع از گروه‌های نیابتی خود در عراق برخواهد داشت.

علاء نشوع، تحلیلگر مسائل راهبردی، گفت اولویت ایران منافع خودش است و اهمیتی برای سرنوشت گروه‌های نیابتی‌اش قائل نیست چرا که آنها صرفاً وسیله‌ای برای پیشبرد سیاست‌های توسعه‌طلبانه تهران هستند.

او گفت اما تمرد عصائب اهل‌الحق از سپاه پاسداران نه ماهیت متخاصم این گروه شبه‌نظامی را تغییر می‌دهد و نه «سابقه سیاه» آن در ارتکاب جنایات فرقه‌ای علیه مردم عراق و تهدیدهای آن برای این کشور را از یادها می‌برد.

اکنون که خزعلی با گروهش از ایران فاصله می‌گیرد، واضح است که رؤیای رسیدن به مقام رهبری همه گروه‌های شبه‌نظامی عراقی تحت لوای ایران را در سر می‌پروراند و در صدد کنار زدن رقیب اصلی عصائب اهل‌الحق یعنی کتائب حزب‌الله است.

در همین راستا، تنش‌ها بین عصائب اهل‌الحق و کتائب حزب‌الله بالا گرفته و هر کدام دیگری را به تلاش برای برتری یافتن و کسب امتیاز برای خود متهم می‌کند.

شکاف میان این دو گروه شبه‌نظامی در انتخابات مجلس عراق که ۱۸ مهرماه برگزار شد کاملاً هویدا بود؛ در این انتخابات، کتائب حزب‌الله لیست داوطلبان خود را جداگانه اعلام کرد و عصائب اهل‌الحق زیر چتر اتحاد فتح ماند.

اما هیچ یک از دو طرف نتوانستند کرسی‌های مجلس را طبق انتظاراتشان به دست بیاورند و عدم محبوبیت آنها در میان مردم عراق بار دیگر نمایان شد.

این دو گروه شبه‌نظامی با اینکه در نمایشی تاکتیکی با هم و در قالب یک جبهه به نتایج انتخابات اعتراض کردند، در ارتباط با شکست خود در انتخابات به یکدیگر اتهاماتی وارد کردند.

ناظران می‌گویند در خصوص درگیری‌های بین گروه‌های نیابتی ایران فقط یک احتمال وجود دارد و آن هم عمیق‌تر شدن این درگیری‌هاست.

غانم العابد، تحلیلگر مسائل سیاسی، گفت: «عصائب [اهل‌الحق] یکی از وابستگان خطرناک ایران است و در مواجهه با شکست خود در انتخابات عراق بیکار نخواهد نشست.»

او گفت ایران از نتایج انتخابات استقبال کرده و همین موضوع ممکن است باعث افزایش نارضایتی این گروه‌های شبه‌نظامی از سپاه شده باشد.