فلج شدن پمپ بنزین‌ های ایران و آشکار شدن آسیب‌ پذیری‌ های رژیم در اثر «گسترده‌ ترین» هک تا به امروز

پس از بروز هک سراسری در اوایل هفته جاری که باعث توقف فعالیت پمپ بنزین‌ها در سرتاسر کشور شد، یک کارشناس امنیت سایبری به المشارق گفت: «این وسیع‌ترین هکی است که تا به حال در ایران شاهد بوده‌ایم.»

حادثه سه‌ شنبه (٤ آبان) که یکی از مجموعه موارد هک اخیر در ایران است، روند سوخت‌گیری خودروها و کامیون‌ها با استفاده از بنزین یارانه‌ای را در ٤ هزار و ٣٠٠ پمپ بنزین هوشمند در سراسر کشور مختل کرد.

همزمان با این اتفاق، تبلیغات روی بیلبوردهای الکترونیکی در تهران و اصفهان جای خود را به پیام‌هایی در محکومیت رژیم ایران و علی خامنه‌ای، رهبر آن داد.

در یک بیلبورد پرسیده شده بود: «خامنه‌ای! بنزین ما کو؟»

در یک بیلبورد دیگر اعلام شده بود که «بنزین در پمپ بنزین جماران» که به محله‌ای در شمال تهران اشاره دارد که هم خامنه‌ای و هم روح‌الله خمینی، رهبر پیشین و بنیانگذار جمهوری اسلامی در آنجا زندگی می‌کردند.

دولت در پی اعتراضات سراسری دو سال پیش به قیمت بنزین، در حال توزیع سوخت یارانه‌ای در ٤ هزار و ٣٠٠ پمپ بنزین در سرتاسر ایران است.

مردم می‌توانند با استفاده از کارت‌های هوشمند خودروهای خود را سوخت‌گیری کنند و هر بار پس از زدن بنزین، مقدار مصرف افراد از سهمیه ماهیانه آنها کسر می‌شود.

زمانی که سهمیه ماهیانه افراد تمام شود، باید بنزین را با قیمت بسیار بالاتری خریداری کنند. قیمت بنزین بدون یارانه دو برابر قیمت یارانه‌ای آن است.

هک سریالی

اخیراً چندین مورد هک رخ داده است، از جمله هک ایستگاه‌های قطار ایران در خردادماه که در طی آن بجای زمان حرکت و رسیدن قطارها، پیام‌های غیرواقعی در مورد تأخیر و لغو آنها در تابلوهای نمایشگر نشان داده شد و برنامه‌های قطار را مختل کرد.

در این پیام‌ها همچنین از مسافران خواسته شده بود برای کسب اطلاعات بیشتر با دفتر خامنه‌ای تماس بگیرند.

به همین ترتیب، هک سایبری سیستم زندان در مردادماه، بدرفتاری صورت گرفته با زندانیان را فاش کرد.

ناظران امور ایران به این مسئله اشاره می‌کنند که این حوادث، در کنار چندین مورد آتش‌سوزی در نیروگاه‌های هسته‌ای و پایگاه‌های موشکی در طول ماه‌های تابستان آسیب‌پذیری‌های دولت را نشان می‌دهد که قادر به حفاظت از زیرساخت‌های خود نیست.

به گفته یک کارشناس امنیت سایبری مستقر در ایران که به شرط عدم افشای هویتش با المشارق گفتگو کرده است، هک پمپ بنزین اتفاق بسیار قابل توجهی بوده است.

این کارشناس گفت: «این حادثه خاص مستلزم نفوذ گسترده به پایگاه داده دولت بود و بدون همکاری سراسری سیستم محقق نمی‌شد.»

او گفت: «این هک با مواردی که قبلاً در زیرساخت‌های ایران شاهد بوده‌ایم قابل مقایسه نیست.»

در روزهای پس از صورت گرفتن هک، بسیاری از پمپ بنزین‌ها همچنان با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کردند و شبکه‌های اجتماعی فارسی مملو از شکایات و اظهارنظرهای ایرانی‌ها در تمسخر سیستم بود.

بسیاری گزارش دادند که مجبور شدند خودروهای خود را رها کنند، چراکه نمی‌توانستند بنزین بخرند.

«صبور» یکی از کاربران توییتر از شهر یزد در مرکز ایران در پستی نوشت: «چقدر دردناک. سیستم درست زمانی هک شد که ماشینم در جاده خراب شد.»

افشین الهی، ٥٢ ساله ساکن تهران به المشارق گفت که دیوانه‌وار از یک پمپ بنزین به پمپ بنزین دیگر می‌رفت تا بتواند سوخت پیدا کند.

او گفت: «من و اطرافیانم به این رژیم اعتماد نداریم، به همین دلیل گفته مقامات مبنی بر قطع سیستم را باور نکردیم.»

مردم ساعت‌ها در صف‌های طولانی منتظر ماندند تا به خودروهایشان سوخت بزنند، در همین حال صاحبان پمپ بنزین می‌گفتند نمی‌دانند چه خبر است.

هنگامی که مشخص شد امکان حل سریع مشکل وجود ندارد، صاحبان و مدیران پمپ بنزین‌ها از مردم خواستند از انتظار کشیدن بیهوده دست بردارند. اما مردم نگران کمبود احتمالی بنزین شده بودند و بسیاری از آنها از ترک کردن محل خودداری کردند.

پاسخ دولت

مقامات رژیم تلاش کردند تا به جمعیت مضطرب که در صف بنزین ایستاده بودند، اطمینان خاطر بدهند و مقصر همیشگی - یعنی «دشمن» - را به مختل کردن زیرساخت‌های کشور در آستانه دومین سالگرد اعتراضات آبان ١٣٩٨ متهم کردند.

در سال ١٣٩٨ افزایش شدید قیمت سوخت باعث اعتراضات گسترده در سراسر کشور شد. دستگاه امنیتی رژیم به منظور سرکوب تظاهرات، هزاران نفر را دستگیر کرد و ده‌ها نفر را در سرتاسر کشور کشت.

مقامات دولتی ایران در روزی که سیستم پمپ بنزین‌ها هک شد و تا دو روز بعد از آن، مجموعه‌ای از توضیحات ضد و نقیض را مطرح کردند که حتی برخی از نمایندگان مجلس ایران را نیز سردرگم کرد.

تلویزیون دولتی ایران در ابتدا گزارش داده بود که قطع جریان بنزین به دلیل «اختلالات در سیستم کامپیوتری» رخ داده است.

اما شورای عالی امنیت ملی، در اواخر روز سه‌شنبه تأیید کرد که حمله سایبری به سیستم کامپیوتری توزیع بنزین صورت گرفته است و افزود «جزئیات حمله و منبع آن در دست بررسی است.»

خبرگزاری محافظه‌کار فارس نیوز این اختلالات را در آستانه دومین سالگرد اعتراضات، به مخالفان نسبت داد.

منصور حقیقت‌پور، نایب رئیس سابق کمیته امنیت ملی گفت: «مقامات دولتی باید در مواقع بحران توضیحات و پیام‌های واحدی را ارائه کنند.»

ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران که روز چهارشنبه از یک پمپ بنزین در میدان فردوسی تهران بازدید کرد، به مردم اطمینان داد که دولت «پاسخ قاطعی» به بحران خواهد داد.

او گفت: «این اولین و همچنین آخرین باری نیست که زیرساخت‌های ما هک می‌شود.»

فاطمه کاهی، سخنگوی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران به تلویزیون دولتی ایران گفت در این شرکت جلسه‌ای اضطراری برای حل این مشکل برگزار شد.

تلویزیون دولتی اواخر روز سه‌شنبه گزارش داد در تهران تکنسین‌های وزارت نفت، سیستم‌های فناوری اطلاعات را در تعدادی از پمپ بنزین‌ها به منظور توزیع دستی سوخت، آفلاین کرده‌اند.

بی‌اعتمادی عمومی

سیستم تا ظهر پنج‌شنبه همچنان وضعیت نامطلوبی داشت و تنها ٩٠ پمپ بنزین از ٢٨٠ پمپ بنزین هوشمند تهران به روال کار عادی خود بازگشتند.

لیلی هراتی‌زاده، ٣٨ ساله و اهل اصفهان گفت: «من شک دارم که هک رخ داده باشد.»

او به المشارق گفت: «فکر می‌کنم تنها قصدشان این است که سهمیه ماهانه سوخت ما را قطع و توزیع بنزین یارانه‌ای را متوقف کنند و با این کار مردم را به قدری درمانده کنند که ناچار شوند سوخت را به هر قیمتی بخرند.»

احمد وحیدی، وزیر کشور سه‌ شنبه به مردم اطمینان داد که برنامه‌ای برای افزایش قیمت بنزین وجود ندارد و از آنها خواست «نگران نباشند.»

وزارت نفت اعلام کرده است مردم حتی اگر نتوانند قبل از پایان مهلت مقرر سهمیه بنزین یارانه‌ای خود را مصرف کنند، پس از راه‌اندازی مجدد سیستم می‌توانند با نرخ یارانه‌ای سوخت‌گیری کنند.

علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران روز چهارشنبه اعتراف کرد که «در این حادثه خط اول پدافند در ساختار پدافند غیرعامل کشور شکسته شد.»

او افزود: «اما خطوط بعدی آسیب ندیدند.»

به نظر بسیاری از ناظران امور ایران، رژیم آنقدر آسیب‌پذیر به نظر می‌رسد که حتی نمی‌تواند از مهم‌ترین سیستم‌های خود محافظت کند.

آنها به این مسئله اشاره کردند که اظهارات مقامات رژیم مبنی بر اعتراف به عدم تواناییشان برای کنترل کردن هک نشان می‌دهد که تهران به‌خوبی از این آسیب‌پذیری آگاه است.