تلاش گروه شبه نظامی تازه تشکیل یافته «حشد العتبات» برای مقابله با نفوذ ایران در عراق

به گفته ناظران، گنجاندن چند گروه شبه نظامی شیعه در یک سازمان شبه نظامی تحت فرماندهی ارتش عراق، سبب تقویت حاکمیت قانون در عراق می شود و با نفوذ گروه های مورد حمایت ایران مقابله می کند.

میثم الزیدی، فرمانده یک گروه شبه نظامی شیعه به نام لشکر رزمی العباس، روز ۶ مهر در کربلا خبر تشکیل حشد العتبات (واحدهای زیارتگاه ها) را اعلام کرد. این لشکر با آیت الله العظمی علی سیستانی، برجسته ترین مرجع شیعه در عراق، همسو است.

این سازمان شامل لشکر رزمی العباس (تیپ ۲۶ نیروهای بسیج مردمی) و سه شبه نظامی دیگر شیعه - یعنی لوا انصار المرجعیه (تیپ ۴۴)، لشکر رزمی امام علی (تیپ ۲)، و لوا علی اکبر (تیپ ۱۱) است.

الزیدی در سخنرانی خود در برابر جمع کثیری از بازدیدکنندگان حرم عباس در کربلا گفت که این واحد جدید «به دلیل ارتباطش با فرمانده کل نیروهای مسلح، که از آن پشتیبانی می کند، مشروع و قانونی است.»

این چهار گروه سال گذشته تصمیم گرفتند که به وزارت دفاع عراق بپیوندند و ارتباطشان را با حشدالشعبی قطع کنند. حشدالشعبی شامل گروه های مسلحی است که صراحتاً نسبت به علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، اعلام وفاداری کرده اند.

این چهار گروه آذر ماه گذشته کنفرانسی را برگزار دادند و در آن نسبت به اقدامات این به اصطلاح «شبه نظامیان وفادار» اعتراض کردند. آنها این شبه نظامیان را برای ایمنی عراقی ها، حاکمیت ملی کشورشان، و منافع ملی آن زیانبار دانستند.

حشد الشعبی در سال ۱۳۹۳ در پاسخ به فتوای جهاد السیستانی (جهاد کفایی) برای نبرد با «دولت اسلامی» (داعش) تشکیل شد.

رد ایران

رد ایران در حالی که مردم و دولت عراق از تشکیل این گروه استقبال کردند، این اقدام خشم رهبران گروه های شبه نظامی مورد حمایت ایران، به ویژه قیس الخزعلی، رهبر عصائب اهل الحق، را برانگیخته است.

اختلاف میان دو طرف در هفته های اخیر تشدید شده است. حمید الیاسری، فرمانده لوا انصارالمرجعیه، گروه های شبه نظامی و مسلح عراقی را که «وفاداریشان به [هر کشور دیگری] جز عراق است» به شدت مورد انتقاد قرار داد.

الیاسری روز ۲۳ مرداد در یک سخنرانی این گروه ها را به «خیانت» متهم کرد.

او همچنین آنها را در رابطه با قتل تظاهرکنندگان و کنشکران عراق «که خواستار دریافت خدمات، حاکمیت ملی، و وفداری به عراق و رد مداخله خارجی در امور داخلی کشورشان بودند» سرزنش کرد.

الیاسری به اشاره تلویحی به خامنه ای صدای هدایت و قیمومیتی که از خارج از مرزها می آید» رد کرد.

او همچنین تظاهراتی را در داخل حرم امام حسین در کربلا با مضمون محکومیت ایران هدایت کرد. صدها تن از طلاب حوزه علیمه نجف به این تظاهرات پیوستند و شعارهایی را در محکومیت مداخله ایران و فعالیت های غیرقانونی شبه نظامیان مورد حمایت ایران سر دادند.

احمد شوقی، تحلیلگر سیاسی، گفت که تأسیس حشدالعتبات «پیام روشنی مبنی بر این است که این تشکیلات [گروه شبه نظامی] مستقل از تصمیم گیری و وفاداری به ایران است و نیز این موضوع این تشکیلات یکی از حامیان اصلی تلاش ها برای تحکیم حکومت و حاکمیت قانون به شمار می رود.

او گفت که رهبران حشدالعتبات با این اعلام اخیر خود تأیید کرده اند که یک نیروی رزمی – و نه سیاسی – هستند که «مأموریت اصلی آنها دفاع از کشور و کمک به نیروهای مسلح برای شکست دادن تروریسم است.

وی یادآور شد که این واحد تحت تأثیر منافع، مواضع، یا وفاداری های سیاسی که در خدمت به دستورکارهای خارج از مرزهای عراق باشد، قرار نمی گیرد.

او گفت که تشکیل حشد العتبات، گروه های مورد حمایت ایران را بیش از پیش منزوی خواهد کرد و نفوذ و تلاش های آنها را که با هدف تبدیل کردن آنها به نیروهای کمکی مشابه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی انجام می شود، ضعیف خواهد کرد.»

پرهیز از سیاست

اعلام تشکیل حشد العتبات درست پیش از انتخابات مجلس عراق قصد این گروه برای برای عدم مداخله در سیاست را تأیید می کرد. این قصد در راستای توصیه السیستانی در زمان تشکیل حشدالشعبی گرفته شده است.

در حالی که گروه های شبه نظامی حشد العتبات به نقش رزمی که از همان آغاز برای آن تشکیل شده بودند، پایبند ماندند و پس از آن در ارتش عراق ادغام شدند، گروه های شبه نظامی وفادار ایران ائتلاف ها و جنبش های سیاسی را تشکیل دادند که با استفاده از آنها در سال ۱۳۹۷ و بار دیگر در سال جاری در انتخابات عراق رقابت کردند.

عبدالکریم الوزان، نویسنده سیاسی، به المشارق گفت که گروه های شبه نظامی وفادار «رابطه نزدیک خود را با رژیم ایران حفظ خواهند کرد و از خدمتگزاران وفادار آن هستند.»

او گفت که به رغم گزارش هایی که در رابطه با نارضایتی رهبران ایران از ناکامی برای گروه های نیابتی در اطاعت از دستورات آنها و افزایش اختلافات میان آن بر سر ثروت و منافع. منتشر شده است، «آنها همگی در یک مجموعه هستند و با یکدیگر هماهنگ عمل می کنند.»

الوزان افزود، اما عراقی ها به محکوم کردن سیاست های رژیم ایران و رفتارهای گروه های نیابتی آن ادامه می دهند.