اردن، متحد ثابت قدم آمریکا در بحبوحه افزایش تنش های منطقه ای

امان -- مقامات اخیراً تأکید کردند،‌ به رغم تداوم چالش های ثبات و صلح منطقه رابطه نزدیک و دیرینه واشنگتن و امان، همچنان مستحکم است.

در تازه ترین مورد آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده، در آخرین توقفگاه سفرش به خاورمیانه روز ۵ خرداد در امان، پایتخت اردن، بر این پیوند دوجانبه تأکید کرد.

بلینکن گفت: «اردن فراتر از یک شریک راهبردی برای آمریکا است. اردن یک دوست است.»

وی با تأکید بر «نقش پایدار این پادشاهی به عنوان نیرویی برای صلح در منطقه» افزود که این یکی از دلایل «استحکام زیاد و حیاتی بودن» این رابطه است.

بلینکن گفت، رهبری شاه عبدالله در بسیاری از زمینه های همکاری اردن و ایالات متحده، «از جمله تلاش برای ارتقاء ثبات، فرصت های اقتصادی، و عدالت در سراسر منطقه» بسیار مهم بوده است.

اردن یکی از اعضای اصلی ائتلاف بین المللی نبرد با «دولت اسلامی» (داعش) بوده است. این کشور همچنین میزبان نیروهای آمریکایی مستقر در این پادشاهی به عنوان بخشی از نیروهای ائتلاف است.

روابط ایالات متحده و اردن در رویارویی با تنش های منطقه ای -- به ویژه فعالیت بی ثبات کننده مستمر ایران و افزایش نفوذ شریرانه روسیه و چین در منطقه -- استوار مانده است. مقامات آمریکایی اغلب حمایت خود را از پادشاهی و نفوذ معتدل کننده آن در منطقه ابراز می کنند.

پیشینه بلندمدت همکاری

ناظران می گویند، ایالات متحده سابقه بلندمدت همکاری و دوستی با اردن دارد؛ رابطه ای ریشه دار و چند دهه ای که ناشی از منافع مشترک در بخش های سیاسی، نظامی، و اقتصادی است.

این دو کشور در سال ۱۳۲۱ روابط دیپلماتیک برقرار کردند و ایالات متحده در سال ۱۳۷۵ اردن را به عنوان یک متحد اصلی غیر ناتو تعیین کرد.

خالد شنیکات، کارشناس علوم سیاسی، گفت که اردن از موقعیتی راهبردی در قلب منطقه برخوردار است و با عربستان سعودی، عراق، سوریه، و اسرائیل مرز مشترک دارد.

این کشور همچنین یک بندر کلیدی در خلیج عقبه دریای سرخ را که به منزله یک مجرای بسیار مهم برای تجارت جهانی است، اداره می کند.

خالد عبیدت، سفیر پیشین، به «همکاری کامل» میان اردن و ایالات متحده در مبارزه با افراط گرایی و تروریسم «که به آفت جامعه جهانی تبدیل شده است» اشاره کرد.

وی گفت: «ایالات متحده اغلب با دقت به توصیه های اردن در این زمینه گوش می دهد و اردن را به منزله یک رهبر در مبارزه با افراط گرایی و تروریسم قلمداد می کند.»

نیروهای اردنی مدت هاست که با مشارکت نیروهای آمریکایی فعالیت می کنند و نیروهای آمریکایی نیز مکرراً به همتایان اردنی خود می پیوندند تا در مرکز آموزش عملیات ویژه شاه عبدالله دوم در امان آموزش ببینند.

آنها چندین تمرینات نظامی مشترک - از جمله تمرین های سالانه «شیر مشتاق» و «نیزه قاطع» - را به همراه نیروهای ایالات متحده برگزار کرده اند.

به گفته وزارت خارجه، ایالات متحده بزرگترین تأمین کننده کمک دوجانبه به اردن است و در سال ۱۳۹۹ مبلغ ۴۲۵ میلیون دلار بودجه نظامی خارجی برای این پادشاهی در نظر گرفته است.

این کمک به منظور رفع «نیازهای دفاعی مشروع اردن، از جمله حفظ تمامیت مرزها و ثبات منطقه ای، از طریق تهیه تجهیزات و آموزش» طراحی شده است.

دوستان اردن در کنگره

«دوستان اردن در کنگره» که یک مجمع در کنگره ایالات متحده است، بیش از یک دهه است که برای تقویت روابط اردن و ایالات متحده تلاش می کند.

این مجمع از زمان تشکیل آن در اسفند ماه ۱۳۸۶، برای ایجاد روابط با اردن و آموزش و آگاه سازی اعضای کنگره ایالات متحده پیرامون مسائل مربوط به روابط دو کشور تلاش کرده است.

این مجمع به منظور تقویت تلاش های هر دو کشور برای ارتقاء صلح، ثبات، و فرصت ها در سرتاسر خاورمیانه و تسهیل تبادل افکار میان دولت ایالات متحده و مقامات اردنی تلاش کرده است.

شنیکات گفت که این مجمع به موضوعاتی مانند افزایش کمک های اقتصادی به اردن و ارائه بورسیه های تحصیلی ایالات متحده به دانشجویان اردنی پرداخته است.

وی گفت که این مجمع به منظور افزایش کمک به اردن، به ویژه در بخش بهداشت، پس از پذیرش موج پناهجویان از عراق و سوریه تلاش کرده است. این مجمع همچنین به تشویق تجارت و سرمایه گذاری میان اردن و ایالات متحده پرداخته است.

مشارکت اقتصادی نیرومند

ایالات متحده و اردن همچنین مشارکت اقتصادی گسترده ای دارند؛ مشارکنی که از عناصر کلیدی توافق نامه تجارت آزاد ایالات متحده و اردن محسوب می شود. گفتنی است که سال گذشته بیستمین سالگرد آن توافق نامه بود.

این توافق نامه نخستین توافق نامه تجارت آزاد ایالات متحده با یک کشور عربی مستقل بود.

وزارت خارجه ایالات متحده آذر ماه گذشته، با اشاره به این نقطه عطف مهم یعنی گذشت دو دهه از توافق نامه تجارت آزاد - گفت که این توافق به تنوع بخشیدن به اقتصاد اردن کمک کرده و موجب افزایش بیش از ۸۰۰ درصدی تجارت میان اردن و ایالات متحده از سال ۱۳۷۹ تاکنون شده است.

در این توافق نامه، روابط تجاری از طریق کاهش موانع خدمات، ارائه فناوری های پیشرفته برای محفاظت از مالکیت معنوی، اطمینان از شفافیت نظارتی، و نیاز به نیروی کار مؤثر و اجرای زیست محیطی، افزایش یافته است.

وزارت خارجه همچنین یادآور شد که ایالات متحده و اردن دارای یک توافق نامه هواپیمایی کشوری «آسمان باز»، یک معاهده سرمایه گذاری، یک توافق نامه همکاری علمی و تکنولوژی، و دیگر موارد هستند.

این وزارتخانه گفت: «چنین توافق هایی تلاش ها برای کمک به تنوع بخشیدن به اقتصاد اردن را تقویت می کند و سبب ارتقاء رشد می شود.»

عبیدات گفت، افزون بر توافق نامه تجارت آزاد، ایالات متحده از طریق راه های گوناگون پشتیبانی مالی محسوسی را به اردن ارائه می کند.

برای مثال، اردن قادر است محصولات تولید شده در این کشور پادشاهی را تحت برنامه مناطق صنعتی واجد شرایط، که توسط کنگره ایالات متحده در سال ۱۳۷۵ تأسیس شد، بدون مالیات به ایالات متحده صادر کند.