صندوق امام منتظر: یک ترفند روابط عمومی حزب الله

بیروت – تحلیلگران می گویند که راه اندازی یک صندوق جدید توسط حسن نصرالله، رهبر حزب الله، برای کمک به خانواده ها در مناطق تحت نفوذ و سلطه آن حزب، ترفندی در زمینه روابط عمومی است که با هدف منحرف کردن توجه از بحرانی که حزب با آن رو به روستطراحی شده است.

نصرالله در بخشنامه ای که روز ۳ فروردین منتشر شد، خبر تأسیس صندوق امام منتظر را اعلام کرد. او مدعی شد که این صندوق برای پشتیبانی از خانواده های نیازمند در بحران اقتصادی شدید آن کشور طراحی شده است.

ساکنان مناطق زیر سلطه حزب الله، در شبکه های اجتماعی نارضایتی خود را نسبت به وضعیتی که گریبانگیر آنهاست ابراز کرده اند. بسیاری از آنها می گویند که نصرالله موظف است به آنها کمک کند.

به تازگی ویدیوها و مطالبی در شبکه های اجتماعی منتشر شدند که در آنها بسیاری از افرادی که خودشان را شیعه معرفی می کنند به نصرالله می گویند: «به رغم وعده های شما، ما گرسنه ایم.»

نصرالله در این بخشنامه ادعا می کند که همین امر سبب شده است او این صندوق را تأسیس کند.

وی ادعا می کند که این صندوق در نتیجه «مسئولیت مشروع و اخلاقی» آن حزب «برای پشتیبانی از کسانی که از مقاومت حمایت کرده اند» تأسیس می شود. وی از جنگجویان حزب الله خواسته است که در بنیانگذاری آن مشارکت کنند.

تحلیلگرانی که با المشارق صحبت کرده اند تأسیس این صندوق را به منزله گواهی بر این موضوع می دانند که بحران مالی این حزب بر پایگاه اجتماعی آن گروه در حومه جنوبی بیروت، ‌دره بقاع، و مناطق جنوبی کشور عمیقاً تأثیر می گذارد.

الیاس الزغبی، نویسنده سیاسی، گفت: «راه اندازی این صندوق توسط نصرالله و درخواست او از حامیان ثروتمندش برای پرداخت کمک به آن، نشانه آشکاری از وخامت بحران داخلی فراروی حزب الله است.»

وی گفت که این امر سبب شده است نصرالله به شدت برای دلجویی از پایگاه اجتماعی این حزب تلاش کند؛ پایگاهی «که به شکل فزاینده ای نسبت به مداخله این حزب در جنگ های منطقه» و هزینه های سنگین این مداخله، هم از لحاظ مالی و هم از لحاظ تلفات انسانی، «ناراحت و خشمگین شده است.»

وی با اشاره به وجوهی که از خارج از لبنان به آن کشور می آید، گفت که تأسیس این صندوق «مؤید آن است که حزب الله پس از قرار گرفتن تحت تحریم های شدید ایالات متحده و قطع شدن شاهرگ های مالی آن، با یک بحران مالی واقعی رو به روست.»‌

در سال های اخیر، تأمین مالی حزب الله توسط ایران به دلیل تحریم های اعمال شده بر رژیم وبحران اقتصادی که ایران با آن رو به روست، با مشکل مواجه شده است.

ترفند روابط عمومی

به گفته علی الأمین، تحلیلگر سیاسی، تصمیم نصرالله برای راه اندازی این صندوق صرفاً «تلاشی دیگر توسط حزب الله برای تأکید بر مسلط بودن بر اوضاع کلی و مدیریت منافع خود در کشور است.»

او گفت که هدف از این اقدام ارائه تصویری مطلوب از این حزب است و قصد دارد چنین جلوه دهد که حزب الله «در بحبوجه شرایط دشوار اقتصادی و مالی کشور کمک های خود را گسترش می دهد.»

وی افزود که با این حال، بعید است حزب الله بتواند از پس این چالش برآید؛ چرا که «تحت فشار تحریم ها و بحران های پیاپی و نیز کاهش یافتن آن چه از دولت دریافت می کند، قادر به تحمل این بحران نخواهد بود.»

او یادآور شد که نرخ فقر نه تنها در مناطق زیر سلطه حزب الله، بلکه در سراسر لبنان به شکل سرسام آوری افزایش یافته است.

وی افزود که راه اندازی این صندوق «سرپوشی بر ناتوانی حزب الله در برآورده کردن خواسته های پایگاه مردمی خود است.» به گفته او، این اقدام تنها یک ترفند روابط عمومی برای پنهان کردن بحران فراروی این حزب است.

وی در توضیح گفت که واقعیت این است که حزب الله نیازهای ده درصد از پایگاه خود را پوشش می دهد و قادر به برآورده کردن نیازهای دیگر افرادی که تحت تأثیر بحران مالی این حزب قرار گرفته اند، نیست.

امل وزنی، کنشگر اهل صور، گفت:‌ «برای همه ما روشن شده است که حزب الله در تنگنای شدید مالی قرار دارد. دلیل این وضعیت تحریم هایی که ایالات متحده بر آن اعمال کرده است» و نیز افزایش شمار کشورهایی که آن حزب را به عنوان یک گروه تروریستی تعیین کرده اند، است.

این امر سبب شده است که برخی جریان های درآمد آن حزب قطع شود.

وزنی گفت از آنجا که فروپاشی مالی ایران «دیگر نمی تواند به عنوان بهانه ای برای کاهش بودجه آن حزب تلقی شود، [نصرالله] ناچار شده است به راه اندازی صندوق امام منتظر متوسل شود. او، همان طور که [معمولاً] در زمان وقوع بحران های جدی عمل می کند، به این صندوق هم نامی مذهبی داده است تا به آن جنبه ای مقدس ببخشد.»

او گفت که هدف نصرالله از دریافت کمک های مالی «ترسیم این تصویر است که مبالغ جمع آوری شده [از لحاظ شرعی] مشروع است و برای کاری مقدس، یعنی پروژه ایران، تعیین شده است.»

او افزود: «این امر آشکار می کند که این حزب در محاصره یک بحران جدی قرار گرفته است. این موضوع همچین به وضوح کاهش شدید حمایت های مالی و پشتیبانی های دیگر از وفاداران به آن را نشان می دهد.»

برملا شدن مشکلات

وزنی گفت که فریادهای برخاسته از مناطق زیر سلطه حزب الله در جنوب، دره بقاع، و حومه جنوبی بیروت به تدریج علنی می شوند.

او گفت: «ما این فریاد و این انتقاد [از حزب] را لابه‌لای گفت و گوهایی که در خانه ها، قهوه خانه ها، و محل های کار انجام می شوند، می شنویم.»

وی گفت که حزب الله سیستم خود را به نحوی ایجاد کرده است که به موازات مؤسسه های دولتی از جمله نهادهای بهداشتی، آموزشی، مالی، و خدماتی فعالیت کنند. او یادآور شد که حزب الله اخیراً ارائه خدمات رایگان خود را کاهش داده است.

در یکی از این موارد، امسال القرض الحسن حزب الله تحت بررسی های دقیق قرار گرفت. این امر سبب برانگیخته شدن شک و تردید نسبت به نظام بانکی موازی این حزب و تهدید آن برای اقتصاد لبنان شد.

وزنی گفت که در میانه بحران کنونی این حزب کمک های مالی و غیرنقدی خود به جنگجویانش را کاهش داده است. به گفته او، حزب الله اکنون کمک های مختصری را به پایگاه گسترده تر حامیان خود می دهد و به آنها وعده می دهد که در آینده بردباری آنها را جبران خواهد کرد.

اما این موضوع نهایتاً بر سیستم حزب الله و خود آن حزب تأثیر منفی خواهد گذاشت.