اختلاف سیاستمداران و متخصصان پزشکی ایران بر سر واکسن «خطرناک» روسی

رژیم ایران آشکارا بر سر خرید و تزریق سراسری واکسن روسی کووید ۱۹ با مقام‌ های پزشکی خود اختلاف دارد.

در اوج انتقادهای گسترده ‌ای که روانه اقدام رژیم ایران برای واردات واکسن روسی اسپوتنیک وی شده، محموله ‌های این واکسن قرار است روز پنجشنبه (۱۶ بهمن) وارد این کشور شود؛ این واکسن به تأیید هیچ کدام از مراجع پزشکی معتبر جهان نرسیده است.

محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، روز ۷ بهمن در سفر به مسکو بی ‌مقدمه خبر از تأیید واکسن اسپوتنیک وی برای استفاده در ایران داد.

نه وزارت بهداشت و نه ستاد ملی مقابله با ویروس کرونا هیچ کدام در آن زمان تأیید این واکسن را اعلام نکرده بودند.

متخصصان پزشکی ایران به شدت از اسپوتنیک وی انتقاد کرده ‌اند.

روز یکشنبه، ۹۸ عضو مجمع عمومی سازمان نظام پزشکی ایران، که یکی از بزرگ‌ ترین اتحادیه ‌ها و معتبرترین مرجع پزشکی کشور است، در نامه ‌ای سرگشاده به حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، واکسن روسی را «خطرآفرین» خواندند.

در این نامه، اعضای مجمع عمومی سازمان نظام پزشکی ایران با ذکر سه مشکل در مورد واکسن روسی اسپوتنیک وی، واردات آن را «غیرموجه و خطرآفرین» خواندند و خواستار خرید واکسن بی ‌خطر و معتبر شدند.

این مشکلات به شرح زیر است: عدم شفافیت در مورد مراحل ساخت واکسن، عدم تأیید مجامع معتبر جهانی در حیطه پزشکی و اینکه دلیل و منطق تأیید آن در ایران در اختیار صاحب ‌نظران جامعه پزشکی قرار نگرفته است.

تردید مسئولین بهداشتی نسبت به واکسن

چند تن از مسئولین بهداشتی عالی ‌رتبه پیشاپیش اعلام کرده‌ اند که واکسن روسی را تزریق نخواهند کرد، از جمله حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس و دکتر مینو محرز، از اعضای ارشد ستاد مقابله با ویروس کرونا و مرجع مورد اعتماد کشور با سابقه‌ ای طولانی در زمینه بیماری ‌های عفونی.

دکتر محرز گفت هیچ واکسنی را تأیید نمی‌ کند مگر آنکه به تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا یا مراجع پزشکی اتحادیه اروپا برسد.

او اولین بار موضعش را در تابستان زمانی که مقام ‌های ایرانی حرف از همکاری بالقوه بین ایران و چین یا روسیه در زمینه تولید واکسن می ‌زدند، اعلام کرد.

روز دوشنبه کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و داروی ایران، گفت محرز «در جایگاهی نیست که واکسن [روسی] را ارزیابی کند.»

از سوی دیگر، سعید نمکی، وزیر بهداشت ایران، روز ۱۱ بهمن منتقدان واکسن را به خیانت ملی و سوار شدن بر موج اقتصادی متهم کرد.

روسیه واکسن خود را در مرداد ماه پیش از شروع کارآزمایی ‌های بالینی گسترده به ثبت رساند و تردید برخی از کارشناسان را برانگیخت.

علی خامنه‌ ای، رهبر ایران، روز ۱۹ دی‌ ماه گفت ایران از واکسن ‌های ساخت آمریکا یا انگلیس استفاده نخواهد کرد، گرچه واکسن ‌هایی که ایران می ‌خواسته از طریق سیستم کواکس سازمان ملل متحد بخرد نیز ساخت ایالات متحده بوده است.

سخنان خامنه ‌ای با انتقادات فراوان از مردم عادی در رسانه‌ های اجتماعی گرفته تا چند تن از سیاستمداران برجسته اصلاح‌ طلب و بعضی از نمایندگان سابق مجلس روبرو شده است.

بسیاری از افراد به این موضوع اشاره کردند که پس از افزایش شدید قیمت سوخت که جرقه اعتراضات گسترده آبان ۹۸ را زد خامنه ‌ای گفته است از «تخصص» لازم برای اظهار نظر در زمینه قیمت سوخت برخوردار نیست.

این افراد می ‌گویند چطور است که حالا «در زمینه مسائل پزشکی اظهار نظر می ‌کند و با جان مردم بازی سیاسی می ‌کند.»

سازمان عفو بین ‌الملل گفته است خامنه ‌ای با سیاسی کردن سلامت مردم ایران، تعهدات حقوق بشری را نادیده می ‌گیرد.

بی ‌اعتمادی نسبت به اسپوتنیک وی

ناظران بین‌المللی از همان ابتدا که ساخت واکسن روسی اعلام شد با ابراز تردید نسبت به آن، این نگرانی را برانگیخته‌ اند که «رقابت» کرملین برای اول شدن در ساخت واکسن ممکن است در اثربخشی و بی ‌خطری آن تأثیر بگذارد.

تلاش ‌های روسیه برای جلوه دادن برابری تأثیر اسپوتنیک وی با گزینه‌ های غربی یا حتی بیشتر بودن آن -- بدون ارائه داده ‌های دقیق و راستی ‌آزمایی‌ شده -- اعتماد عمومی را نسبت به این واکسن بالقوه متزلزل کرده است.

در ۲۱ آبان -- دو روز پس از اعلام اثربخشی بالای ۹۰ درصدی واکسن فایزر و بایو ان تک -- کرملین کارآیی اسپوتنیک وی را ۹۲ درصد اعلام کرد، که دانشمندان و ناظران سراسر جهان را در بهت فرو برد.

کمتر از یک هفته بعد، شرکت آمریکایی فناوری‌های زیستی مدرنا، که واکسن کووید ۱۹ خود را با همکاری مؤسسات ملی سلامت آمریکا ساخته است، گفت واکسن تولیدی این شرکت طبق نتایج اولیه ۹۴.۵ درصد کارآیی دارد.

در واکنشی که نشان از چشم و هم‌ چشمی داشت، روس ‌ها نیز روز ۴ آذر کارآیی گزارش ‌شده اسپوتنیک وی را به ۹۵ درصد افزایش دادند.