بحران های لبنان، چالش بزرگ بر سر راه آغاز سال تحصیلی

در شرایطی که همه گیری ویروس کرونا، بحران مالی، و پیامدهای ناشی از انفجار ۱۴ مرداد در بندر بیروت دسترسی دانش آموزان به تحصیل را به مخاطره انداخته است، سال تحصیلی جدید در لبنان با چالش های بزرگی رو به روست.

به گفته کمیته بین المللی نجات، این انفجار خانه ها و مدارس بسیاری از کودکان را ویران کرد؛ به طوری که از هر چهار دانش آموز، یک نفر در معرض خطر از دست دادن امکان تحصیل در مدرسه رو به رو است.

همزمان، جهش اخیر در موارد ابتلا به ویروس کرونا (بیماری کووید-۱۹) موجب شده است که آغاز سال تحصیلی جدید از ۷ مهر به ۲۱ مهر موکول شود.

طارق المجذوب، سرپرست وزارت آموزش و پرورش، گفت، به دلیل مثبت شدن نتیجه ۸ درصد از آزمایش های ویروس کرونا، به تعویق انداختن زمان بازگشایی مدارس به منظور جلوگیری از شیوع این همه گیری در بخش آموزش امری ضروری بوده است.

در شرایطی که شمار زیادی از دانش آموزان به آموزش از راه دور روی آورده اند، بسیاری از آنها به بسترهای آموزش مجازی دسترسی ندارند. این وضعیتی است که سه فرزند سلیم شماعه، که بخشی از خانه شان در اشرفیه بر اثر انفجار بندر بیروت ویران شده است، با آن رو به رو هستند.

او به المشارق گفت: «ما تقریباً همه چیز را از دست داده ایم.» وی افزود: «فرزندان من حتی نمی توانند از آموزش از راه دور برخوردار شوند. ما به ابزارهای لازم برای این امر دسترسی نداریم؛ چرا که من از اواخر سال ۱۳۹۸ تاکنون بیکار بوده ام.»

آسیب دیدن ۱۵۹ مدرسه بر اثر انفجار

به گفته یونیسف، ۷۰ هزار دانش آموز، ۷۶۰۰ آموزگار، ۱۵۹ مدرسه، و ۲۰ مؤسسه آموزش فنی و حرفه ای بر اثر آسیب های وارده در نتیجه انفجار بندر بیروت متحمل خسارت شده اند.

پدر بطرس عازار، دبیرکل دبیرخانه عمومی مدارس کاتولیک در لبنان، وضعیت این سال تحصیلی در لبنان را «فاجعه بار» توصیف کرد.

وی گفت، از آنجا که بسیاری از والدین به دلیل بحران کمرشکن مالی و بهداشتی جاری توان پرداخت شهریه را ندارند، مدارس با چالش عدم توانایی در پرداخت حقوق آموزگاران شان روبه رو هستند. او یادآور شد که امسال مبلغ شهریه ها تغییری نکرده و برابر شهریه‌های سال گذشته است.

او به المشارق گفت که وزیر آموزش و پرورش زمان بازگشایی مدارس را ۲۱ مهر تعیین کرده است. وی افزود:‌ «ما نمی دانیم که آیا حتی در آن زمان نیز قادر به آغاز سال تحصیلی خواهیم بود یا نه.»

عازار گفت: «ما برای مقابله با این همه گیری اقدامات پیشگیرانه ای را جهت محافظت از آموزگاران، دانش آموزان، و والدین انجام داده ایم. ما این اقدامات را بر اساس پروتکل تأیید شده توسط وزارت بهداشت و سازمان بهداشت جهانی اجرا کرده ایم.»

او گفت که افزون بر این، کارمندان دفتری و آموزگاران در زمینه کار کردن با دانش آموزان ضمن رعایت فاصله گذاری اجتماعی آموزش دیده اند.

وی اظهار داشت: «ما اصول آموزش از راه دور را به آموزگاران، و چگونگی پیگیری کار کودکان [در خانه] را به والدین‌ آموزش داده ایم.»

او تأکید کرد، اما موانع بسیاری در زمینه آموزش از راه دور وجود دارد که از آن جمله می توان به نداشتن برق، ضعیف بودن اینترنت، و ناتوانی والدین در خریدن رایانه و تبلت اشاره کرد.

وی افزود که همچنین والدین مجبورند سر کار بروند و نمی توانند بر تحصیل کودکان شان از خانه نظارت کنند.

پشتیبانی از تحصیل از راه دور

غنوه عیتانی، کارشناس آموزشی یونیسف، گفت که آن سازمان مشغول همکاری با وزارت آموزش و پرورش برای نهایی کردن طرحی جهت حمایت از آموزش از راه دور بوده است. او افزود که این طرح بر ایجاد دسترسی به اینترنت در مدارس و مجهز کردن کلاس های درس به تجهیزات فناوری اطلاعات و ارتباطات متمرکز است تا به این ترتیب آموزگاران بتوانند تدریس از راه دور را انجام دهند.

او به المشارق گفت که این طرح همچنین تجهیزات مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات را بر اساس یک برنامه مبتنی بر اولویت، که طی چند ماه آینده اجرا خواهد شد، در اختیار دانش آموزان قرار خواهد داد.

ابراهیم حیدر، دبیر صفحه آموزش روزنامه النهار، در این باره گفت که وزارت آموزش و پرورش با چالش تصمیم گیری میان آموزش از راه دور و یک مدل آموزش ترکیبی در صورت بهبود وضعیت بهداشتی رو به روست.

وی به المشارق گفت: «هر دو گزینه مشکلاتی دارند و همین امر این وزارتخانه را مجبور می کند که آغاز سال تحصیلی را به تأخیر بیاندازد.»

او اظهار داشت که در سال تحصیلی گذشته تجربه آموزش از راه دور در لبنان «موفقیت آمیز نبود.» حیدر یادآور شد که مدارس سعی کردند آموزش سرفصل های درسی را در فصل بهار و زمانی که همه گیری ویروس کرونا آغاز شده بود، به پایان برسانند؛ اما در این کار ناموفق بودند.

دانش آموزان سوری، از جمله آسیب پذیرترین ها

همزمان دانش آموزان سوری پناهنده در لبنان همچنان منتظرند که وزارت آموزش و پروش تاریخی را برای ثبت نام آنها در مدارس دولتی تعیین کند. این در حالی است که خانواده های پناهنده با معضل فقر فزاینده روبه رو هستند.

زهور العبدالله، یک پناهنده سوری که در منطقه مزرعه یشوع زندگی می کند، به المشارق گفت: «من به دلیل همه گیری ویروس کرونا، وضعیت مدارس، و ناتوانی مان در خریداری لوازم مدرسه، مطمئن نیستم که شش فرزندم، بدون دریافت کمک، بتوانند به مدرسه بروند.»‌

عیتانی، کارشناس یونیسف، در این باره گفت که دانش آموزان سوری از جمله آسیب پذیرترین [دانش آموزان] در لبنان هستند و به شدت تحت تأثیر بحران های اقتصادی و بهداشتی قرار گرفته اند.

خانم عیتانی اظهار داشت: «پیش بینی می شود که شمار دانش آموزان سوری ثبت نام شده در مدارس دولتی نسبت به سال تحصیلی گذشته ۵ تا ۱۰ درصد افزایش یابد. تعداد آنها در سال تحصیلی گذشته ۲۰۲ هزار کودک بود.»

او گفت که یونیسف جهت اطمینان یافتن از دسترسی آنها به آموزش رسمی و غیررسمی، از وزارت آموزش و پرورش حمایت می کند.

وی یادآور شد: «ما در حال هماهنگی تلاش هایمان با طرف های ذیربط در بخش آموزش، سایر نهادهای سازمان ملل متحد، و سازمان های غیردولتی شریک و اهداکنندگان هستیم تا به کودکان سوری کمک کنیم که به مدرسه بروند.»

عیتانی گفت: «آنها به تدریج [روند بازگشت به مدرسه] را آغاز می کنند. این کار با مقاطع تحصیلی بالاتر آغاز می شود و پس از آن مقاطع ابتدایی و پیش دبستانی [به مدرسه] بازخواهند گشت.»

او یادآور شد که برای اطمینان یافتن از رعایت فاصله گذاری اجتماعی، دانش آموزان به دو گروه تقسیم می شوند و به نوبت هر دو هفته یک بار به صورت حضوری به مدرسه می روند و یک هفته دیگر را به صورت آموزش از راه دور می گذرانند.

اقدامات احتیاطی لحاظ شده شامل استفاده از دماسنج، ماسک صورت، و محافظ صورت است که توسط یونیسف به همه کودکان، آموزگاران، و کارکنان مدارس دولتی ارائه می شود. افزون بر این، تجهیزات بهداشتی لازم جهت ضدعفونی مداوم مدارس نیز توسط سازمان های همکار، تأمین می شود.