محروم شدن پناهجویان سوری از تحصیل به دلیل بحران لبنان

بیروت -- گروه های حقوق بشر و پناهجویان می گویند، هزاران کودک متعلق به خانواده های پناهجوی سوری در لبنان امسال برای نخستین بار در فصل پاییز به مدرسه بازنمی گردند. این نتیجه مستقیم بحران اقتصادی و مالی کشور است.

چالش های مالی، مانند هزینه بالای سوخت، کتاب های درسی، و نوشت افزار مانع از آن شده که بسیاری از والدین سوری فرزندانشان را در مدارس ثبت نام کنند.

دیده بان حقوق بشر می گوید که به دلیل اعتصاب آموزگاران، وزارت آموزش لبنان بازگشایی مدارس دولتی این کشور را تا ۱۹ مهر به تعویق انداخت. پیشتر قرار بود که این مدارس روز ۵ مهر بازگشایی شوند.

هنوز تاریخی برای آغاز کلاس های نوبت دوم مدارس دولتی برای دانش آموزان پناهجوی سوری اعلام نشده است.

کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل برآورد می کند که حدود ۷۰۰ هزار کودک پناهجوی سوری که در سن تحصیل هستند در لبنان زندگی می کنند.

به گفته هنا ابوعبدالله، مادر یک کودک پناهجو که در مزرعه يشوع زندگی می کند، امسال امکان تحصیل برای شمار زیادی از این دانش آموزان وجود نداشت.

عبدالله گفت: «ما منتظریم که مدارس دولتی درهای خود را باز کنند تا من بتوانم فرزندانم را برای نوبت بعدازظهر ثبت نام کنم.»

«در غیر این صورت، آنها یک سال تحصیلی را از دست خواهند داد؛ چرا که ما توانایی مالی برای ثبت نامشان در مدرسه خصوصی را نداریم و هزینه ماهانه ایاب و ذهاب هر کودک ۴۰۰ هزار پوند لبنان است.»

علی محمد عساف ۱۱ ساله می گوید که امسال به مدرسه نخواهد رفت.

«پدرم بیکار است و همین باعث شده که برای حمایت از هفت برادرم که همگیشان جوان هستند، در ازای دریافت روزانه ۳۰ هزار پوند لبنان در یک فروشگاه موادغذایی کار کنم.»

هزینه های بالا

مزیاد علی، یک پناهجوی سوری که برای «انجمن فراتر» کار می کند، گفت: «شمار زیادی از خانواده های دانش آموزان سوری با چالش های بالا بودن قیمت سوخت و کمبود فرصت های شغلی که درآمد ماهانه ای را تضمین کند، مواجه هستند.»

«انجمن فراتر»، که یک سازمان غیردولتی لبنانی است، با تمرکز بر پناهجویان ساکن در منطقه مجدل عنجر، در نزدیکی گذرگاه مرزی المصنع با سوریه، پناهجویان سوری ساکن لبنان را رهگیری می کند.

علی گفت که بسیاری از پناهجویان از عهده هزینه تهیه لوازم التحریر، کتاب های درسی، و سرویس مدرسه بر نمی آیند.

وی گفت که خانواده هایی که قادر به انجام این کار هستند، «پس از این که متوجه شدند هیچ نشانه ای دال بر بازگشایی مدارس دولتی وجود ندارد»، فرزندانشان را در مدارس خصوصی با شهریه پایین ثبت نام کرده اند.

تقریباً دو سال است که بیشتر مدارس به دلیل اعتصاب آموزگاران و همه‌گیری ویروس کرونا تعطیل شده یا به صورت آنلاین فعالیت می کنند.

علی گفت، کسانی که مدارس خصوصی مجدل عنجر را انتخاب کرده اند همچنان با هزینه های ایاب و ذهاب ماهانه ۴۰۰ هزار پوند لبنان برای هر دانش آموز مواجه هستند و این هزینه در صورت افزایش قیمت سوخت، می تواند از آن هم بیشتر شود.

او گفت که صندوق کودکان سازمان ملل متحد و کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل، که از مدارس دولتی و دانش آموزان حمایت می کنند، ناچار شده اند دست از حمایت خود بردارند.

این امر بر توانایی خانواده ها در پرداخت هزینه های تحصیل فرزندان تأثیر گذاشته است «و نتیجه آن از بین بردن آینده این دانش آموزان است.»

علی گفت که چهار فرزند خود را در مدرسه خصوصی المقاصد در مجدل عنجر ثبت نام کرده است. به گفته او، تنها برای اتوبوسی که آنها را به مدرسه می برد، به ازای هر کودک ماهیانه ۳۵۰ هزار پوند لبنان، آن هم به اقساط، می پردازد.

وی اگرچه برای استطاعت مالی آن تلاش می کند، گفت که برای او تحصیل فرزندانش «از خوردن و آشامیدن» مهمتر است.

ابواحمد صیبعه، رئیس صدای پناهجویان سوری در لبنان، گفت که خانواده های کودکان سوری در سن تحصیل در عرسال و سراسر لبنان با بحران ثبت نام مواجه هستند.

به گفته صیبعه، طی سال های ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۴، هشت مرکز آموزشی در عرسال افتتاح شد که دارای کارکنان بسیار مجرب بودند.

او گفت که در این مدت، ۱۷ هزار دانش آموز عمدتاً پناهجو در سنین مختلف درس خوانده اند. اما گواهینامه رسمی که توسط وزارت آموزش و پرورش و آموزش عالی لبنان به رسمیت شناخته شود، دریافت نکرده اند.

صیبعه گفت که دولت لبنان مدارس غیرمجاز را در سال ۱۳۹۸ تعطیل کرد و دانش آموزان به مدارس دولتی لبنان ارجاع داده شدند. گفتنی است که ظرفیت این مدارس تنها برای ۴۰ درصد از تعداد دانش آموزان در سن تحصیل کافی بود.

وی اظهار داشت، در نتیجه ۶ هزار دانش آموز پناهجو ترک تحصیل کردند.

حمایت یونیسف

یوکی موکو، نماینده یونیسف در لبنان، به المشارق گفت که یونیسف در سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ «به حمایت از همه کودکان در معرض خطر، صرف نظر از ملیتشان، با آموزش رسمی و غیررسمی ادامه خواهد داد.»

او گفت: «یونیسف، هزینه های مدارس را یارانه ای خواهد کرد و با حمایت از خانواده ها در امر ایاب و ذهاب هزاران کودک و جوان لبنانی و پناهجوی آسیب پذیر به مدرسه، به آنها کمک خواهد کرد.»

وی افزود، همچنین [این سازمان] در پی دسترسی یافتن نزدیک به ۴۰ هزار کودک و نوجوان خارج از مدرسه در جوامع آسیب پذیر است تا «فرصت های آموزشی معتبر را برای آنها فراهم کند.»‌

او در ادامه گفت، یونیسف از چاپ شدن کتاب های درسی جهت توزیع در مدارس دولتی و خصوصی، تهیه وسایل آموزشی برای ۱۰۰ هزار دانش آموز، و ارائه آموزش و پرورش فنی و حرفه ای اطمینان حاصل خواهد کرد.

وی اظهار داشت، این اقدامات علاوه بر کمک های نقدی ماهانه به بیش از ۸۰ هزار کودک لبنانی، سوری، فلسطینی، و غیر لبنانی به عنوان بخشی از «برنامه حدی» است که می تواند در صورت صلاحدید والدین برای حمایت از فرزندشان استفاده شود.