یمن در آستانه قحطی در بحبوحه جنگ و بحران کووید ۱۹

لیز گراندی، مسئول هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل متحد، روز چهارشنبه (۸ ژوئیه) هشدار داد که یمن بار دیگر در آستانه قحطی قرار دارد زیرا کمک‌های اهدایی که ۱۸ ماه پیش باعث جلوگیری از فاجعه شد تمام شده است.

جنگ بی ‌پایان و همه ‌گیری جهانی کروناویروس جدید (کووید ۱۹) باعث موج جدیدی از آوارگی و افزایش قیمت مواد غذایی شده است.

با ده‌ها هزار جان ‌باخته، حدود چهار میلیون آواره جنگی و وابستگی ۸۰ درصد از جمعیت ۲۹ میلیونی یمن به کمک‌های لازم برای زنده ماندن، این کشور هم اکنون هم به توصیف سازمان ملل درگیر بدترین بحران انسانی جهان است.

گراندی در مصاحبه‌ ای که در صنعا انجام شده بود به خبرگزاری فرانسه گفت برنامه‌های حیاتی برای ارائه کمک‌های بهداشتی، درمانی و غذایی از چندی پیش به خاطر کمبود بودجه به سمت تعطیلی می‌رفت و شرایط اقتصادی هم «به شکل ترس‌آوری مشابه» همین وضعیت است.

کمبود بحرانی سوخت که حوثی‌های مورد حمایت ایران (انصارالله) و دولت یمن یکدیگر را در این مورد مقصر می‌دانند، اکنون فعالیت شبکه تأمین برق و آب و زیرساخت‌های کلیدی مانند بیمارستان‌ها را تهدید می‌کند.

او گفت: «به کشتی‌ها اجازه واردات کالاهای حیاتی داده نمی‌شود و ارزش پول ملی به سرعت رو به کاهش است. بانک مرکزی پولی ندارد. قیمت سبد غذایی پایه... تنها در چند هفته گذشته ۳۰ درصد افزایش یافته است.»

افزایش قیمت مواد غذایی

دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل متحد گفت اواخر ماه ژوئن، هزینه «سبد غذایی حداقلی» -- یعنی آنچه یک خانواده متوسط برای یک ماه زنده ماندن نیاز دارد -- در بعضی از مناطق تا ۳۵ درصد افزایش یافته بود.

از طرف دیگر، قدرت خرید ریال یمن هم سقوط کرده است.

سبد غذایی از آرد گندم، لوبیا، روغن پخت و پز، نمک و شکر به همراه صابون دستشویی، شوینده لباس، نوار بهداشتی و آب تشکیل شده است.

طبق اعلام سازمان غذا و کشاورزی، به خاطر تأثیر همه ‌گیری جهانی در قیمت‌های یمن و هزینه مواد غذایی وارداتی، افزایش هزینه سبد غذایی در صنعا ۳۶ درصد، در لحج ۱۲ درصد، در تعز ۱۰ درصد و در سقطری ۱۰ درصد بوده است.

سازمان غذا و کشاورزی گفت انتظار دارد افزایش قیمت مواد غذایی حداقل تا ماه سپتامبر ادامه داشته باشد و این موضوع عمدتاً به خاطر تداوم افت ارزش پول ملی یمن است.

مصطفی نصر، رئیس مرکز مطالعات و رسانه‌های اقتصادی، به المشارق گفت: «افزایش قیمت سبد غذایی در یمن به خاطر پنج سال جنگ است».

او گفت در بحبوحه «بحران مشتقات نفتی و مشکلات اقتصادی دیگری که به خاطر جنگ پدید آمده»، قدرت خرید ریال یمن افت کرده است.

طبق اعلام سازمان بین‌المللی مهاجرت، از ابتدای سال جاری به علت جنگ و همه‌گیری ویروس کرونا، بیش از ۱۰۰٫۰۰۰ نفر در یمن آواره شده‌اند.

تأثیر کشمکش

هدی الصراری، وکیل و فعال حقوق بشری، گفت طرف‌های درگیر جنگ «بدون توجه به قوانین بشردوستانه بین‌المللی که طبق آن طرف‌های درگیر کشمکش موظف به محافظت از مردم غیرنظامی و ارائه خدمات ضروری هستند» عمل کرده‌اند.

او به المشارق گفت «ناتوانی و قصور طرف‌های درگیر در عمل به تعهدات خود نسبت به شهروندان مناطق تحت کنترلشان، خصوصا با توجه به همه‌گیری جهانی کووید ۱۹» به خاطر وجود کشمکش قابل توجیه نیست.

او گفت یمن از توانایی اجرای تدابیر بهداشتی مورد نیاز برای مقابله با ویروس برخوردار نیست و همین موضوع یکی از علل آوارگی در برخی مناطق بوده است.

نبیل عبدالحفیظ، معاون وزیر حقوق بشر، به المشارق گفت موج گسترده آوارگی «بیانگر تأثیر کشمکش و درگیری‌های نظامی و همچنین همه‌گیری ویروس کرونا است».

او گفت: «شمار کل آوارگان داخلی به حدود چهار میلیون نفر می‌رسد که رقم بزرگی است و نیاز به تلاش آژانس‌های سازمان ملل برای کمک به این افراد و تسکین درد و رنجشان را دوچندان می‌کند».

وی افزود به تلاش موازی دیگری نیز برای ترویج صلح نیاز است.

نصر گفت حجم آوارگی در یمن یکی از تراژدی‌های انسانی این جنگ است.

وی خاطرنشان کرد با توجه هزینه بالای زندگی و افزایش تعداد آوارگان داخلی، کمک به جمعیت آوارگان باید «اولویت همه طرف‌ها» باشد.