تحلیلگران می‌گویند: سیاست‌های خارجی ایران موجب انزاوی جهانی «بی‌سابقه» آن کشور شده است

تحلیلگران اقتصادی به المشارق گفته‌اند که سیاست‌های داخلی و خارجی رژیم ایران، جمهوری اسلامی را به یکی از منزوی‌ترین و بی‌اعتبارترین کشورهای جهان تبدیل کرده است.

نشانه‌های انزوای سیاسی و اقتصادی ایران روزبه‌روز آشکارتر می‌شوند و حتی نگرانی‌هایی را نیز میان مقامات ایران به وجود آوردند.

افشار سلیمانی، سفیر پیشین ایران در آذربایجان، پس از آن که محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، در مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس در اواخر ژانویه شرکت نکرد، مراتب نگرانی‌اش را ابراز نمود.

عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه، در تاریخ ۲۰ ژانویه در جریان یک کنفرانس خبری در تهران گفت که مطابق برنامه قرار بود که ظریف پس از دریافت یک دعوتنامه اختصاصی در این مجمع شرکت کند، اما برنامه‌ها تغییر کرد.

تنش‌ها میان ایران و ایالات متحده، در آستانه برگزاری اجلاس داووس، پس از آن که قاسم سلیمانی، فرمانده نیروس قدس سپاه پاسداران، در تاریخ ۳ ژانویه در بغداد در حمله یک پهپاد آمریکایی کشته شد، شدت یافت.

ایران در تاریخ ۸ ژانویه موشک‌هایی را به سوی نیروهای آمریکایی مستقر در عراق شلیک کرد و تنها چند ساعت پس از آن نیروهای نظامی ایران یک هواپیمای مسافری اوکراینی را سرنگون کردند. بعدها دولت ایران اعتراف کرد که سرنگونی هواپیما یک «اشتباه فاجعه‌بار» بود.

تلاش رژیم برای لاپوشانی این حادثه به اعتبار تهران -- که از قبل و به دنبال ماه‌ها سرکوب بی‌رحمانه معترضان در ایران زیر سوال رفته بود -- آسیب رساند. و عملکرد ضعیف سپاه پاسداران در واکنش به ویروس کرونا آن را بیش از پیش تضعیف کرد.

انزوای گسترده اقتصادی

در اواسط ماه فوریه، گروه ویژه اقدام مالی (اف‌ای‌تی‌اف) ایران را به خاطر فقدان پیشرفت در زمینه تصویب قوانین ضدپولشویی و تامین مالی تروریسم در فهرست سیاه خود قرار داد.

استیون منوشن، وزیر خزانه‌داری ایالات متحده، در تاریخ ۲۱ فوریه گفت: «ایران ادعا کرد که سرانجام برای اجرای کنترل‌های اولیه جهت مقابله با اقدامات مالی غیرقانونی آماده است، اما رژیم نتوانست به تعهدات خود عمل کند.»

در سرمقاله‌ای که در تاریخ ۱۹ فوریه در رادیو فردا منتشر شد، آمده است که جیسون ام. برادسکی، رئیس سیاست‌گذاری گروه «اتحاد علیه ایران هسته‌ای»، گفت که شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام از تلاش‌های دولت ایران برای جلوگیری از قرار گرفتن کشور در فهرست سیاه مالی جهانی ممانعت کردند.

مهدی پازوکی، اقتصاددان ایرانی، به المشارق گفت که مجمع تشخیص مصلحت نظام «باید مسئولیت تصمیم خود را بپذیرند و توضیح دهند که به کدام دلیل با وجود آن که دولت و مجلس تأیید کرده‌اند، [با پیوستن ایران به گروه ویژه اقدام مالی] مخالفت کردند.»

«بی‌تردید مسائلی از این دست ایران را به انزوای بین‌المللی خواهد کشاند.»

حسین رجبی، تحلیلگر اقتصادی، نیز گفت که ایران پس از کره شمالی منزوی‌ترین کشور جهان شده است.

او به المشارق گفت: «متاسفانه سیاست خارجی ایران بر مبنای بی‌ثباتی منطقه و ایجاد تنش تنظیم شده است.»

او به گفت: «به همین دلیل، افرادی مانند قاسم سلیمانی و امثال او بیشترین نفوذ را در سیاست خارجی ایران داشتند و دارند. همین سیاست است که موجب انزوای بی‌سابقه ایران در جهان شده است.»

چین و روسیه، همپیمانان بی‌ثبات ایران

رجبی گفت: «هرچند ایجاد تنش به ضرر ایران است، اما برای رقیبان جهانی آمریکا استفاده از کارت ایران به یک برنامه بلندمدت تبدیل شده است و آنها حتی خواستار افزایش تنش بین ایران و آمریکا هستند.»

او گفت: «متحدان ایران، از جمله چین و روسیه، تنها برای افزایش قدرت چانه‌زنی‌شان در برابر آمریکا از کارت ایران استفاده می‌کنند.» وی یادآور شد که چین و روسیه بیش از همه، از تحریم‌ها علیه ایران بهره‌مند شده‌اند.

رجبی توضیح داد که چند سال پیش، اسدالله عسگراولادی، رئیس وقت اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین، فاش ساخت که بنا بر یک توافق میان ایران و چین، «۶۵ درصد از پول نفتی که ایران به چین می‌فروشد، به صورت کالاهای چینی به ایران بازگردانده می‌شود.»

«همان زمان میلیاردها دلار بدهی چین به ایران بلوکه شده بود و حتی بعد از رفع تحریم [در دوره باراک اوباما، رئیس جمهوری پیشین آمریکا] هم این پول‌ها به ایران بازگردانده نشد.»

او گفت: «وقتی چین، به عنوان به اصطلاح متحد ایران این طور رفتار می‌کند، نباید انتظار داشت که دیگران رفتار بهتری داشته باشند.»

رجبی گفت که بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت ایران، «بارها اعتراف کرده است که امروز صادرات نفت بسیار کم است.»‌

رجبی گفت: «او می‌گوید که بسیاری از پروژه‌های نفتی را تعطیل کرده‌اند؛ چون پول ندارند، و در عین حال او حاضر نیست میزان تولید و صادرات نفت را منتشر ‌کند، چون به گفته او: ممکن است دشمنان هم بشنوند.»

او گفت: «اما زنگنه و دیگر مسئولان جمهوری اسلامی توضیح نمی‌دهند که چرا چنین ناتوان شده‌اند.»

رجبی گفت: «چرا تحریم‌های یکجانبه یک کشور توانسته همه دنیا را علیه ایران متحد کند؟ چرا تحریم‌های آمریکا علیه ایران موجب همراهی کامل دنیا شده است؟» وی افزود: «اگر حکومت ایران کمترین اعتباری داشت، آیا همه دنیا و حتی به اصطلاح متحدان ایران از این تحریم‌ها تبعیت می‌کردند؟»

کنار گذاشته شدن از معاملات انرژی آسیای میانه

رجبی گفت که یک شاخص دیگر، پایین آمدن جایگاه جهانی ایران، خروج تهران از همه پروژه‌های انرژی مهم در منطقه از جمله آسیای مرکزی است.

او گفت: «حتی همسایگان منطقه‌ای ایران نیز دیگر از لحاظ سیاسی و اقتصادی به آن نزدیک نیستند.»

او یادآور شد: «در اواخر پائیز گذشته، خط لوله نفتی [تاناپ یا خط لوله انتقال گاز طبیعی ترانس آناتولی] که از آذربایجان و ترکیه به سوی اروپا می‌رود، افتتاح شد.»

«این پروژه که از چند سال پیش آغاز شد ایران را کاملا کنار گذاشت. در شرایطی که ایران می‌توانست بزرگترین صادرکننده گاز به اروپا باشد، [...] هیچگاه حتی به عنوان یک گزینه هم مطرح نشده است.»

رجبی گفت: «ایران در توسعه میادین نفتی آذربایجان هم هیچ نقشی نتوانست به عهده بگیرد. سهم آذربایجان از انزوای ایران میلیاردها دلار صادرات گاز و نزدیکی استراتژیک با اروپا بود.»

او گفت: «نمونه دیگر پروژه نفتی و گازی قزاقستان است که با همکاری ترکمنستان و ازبکستان برای صادرات به چین طراحی شده است. حتی گفته می‌شود که هدف نهایی چین هم کاهش وابستگی به نفت ایران است.»

او گفت: «ده‌ها پروژه نفتی در منطقه پیگیری می‌شود و در هیچ کدام ایران سهمی ندارد. به همین دلیل است که من معتقدم ایران بعد از کره شمالی منزوی‌ترین کشور دنیا است.»