سازمان های وابسته به سپاه پاسداران «ناتوان» از مدیریت بحران کووید-۱۹

ایران روز پنجشنبه (۱۹ مارس) اعلام کرد که ویروس کرونا ۱۴۹ نفر دیگر را به کام مرگ کشانده است که بالاترین میزان در طول یک روز محسوب می شود. رهبران ایران به خاطر نحوه واکنش به شیوع ویروس کرونا تحت فشار شدیدی قرار گرفته اند.

این ویروس بدون اعمال قرنطینه به تمام ۳۱ استان این کشور سرایت پیدا کرده و موجب انتقاد شدیدی از جانب مردم شده است.

سپاه پاسداران ایران اول مارس شروع «کارزار علیه ویروس کرونا» را اعلام و نقش خود در واکنش به این بحران را رسمی کرد.

سپاه در بیانیه ای گفت، نیروی مقاومت بسیج، یک سازمان شبه نظامی وابسته به سپاه، «در زمینه همکاری و کمک رسانی تا پیروزی کامل بر این بیماری و بازگشت به شرایط عادی آماده و فعال خواهد بود.»

سازمان پدافند غیرعامل ایران نیز مسئول واکنش کشور به کووید-۱۹ است.

سازمان پدافند غیرعامل مسئول «سیاست گذاری، برنامه ریزی، هدایت، سازماندهی، هماهنگی، نظارت و انجام پدافند غیرعامل و دفاع شهری ... در فعالیت های نیروهای انتظامی» است.

اختیارنامه این سازمان شامل برخورد با تهدیدهای سایبری، بیولوژیک، رادیواکتیو، شیمیایی و اقتصادی است.

ایرانی ها دوکاربردی بودن سازمان پدافند غیرعامل را مورد انتقاد قرار داده اند

تحلیلگران می گویند، سازمان پدافند غیرعامل به رغم نقش غیرنظامی خود، به تدریج تبدیل به یک سازمان نظامی - عملیاتی شده که بیشتر پرسنل آن را نیز اعضای سپاه و بسیج تشکیل می دهد.

این کاربرد دوگانه و تغییر تمرکز، در میانه بی اعتمادی فزاینده مردم ایران نسبت به توانایی سپاه در مدیریت شیوع کووید-۱۹ صورت گرفته است.

امیررضا تقی پوریان کارشناس سیاسی می گوید: «تاسیس سازمان پدافند غیرعامل [۲۰۰۴]، مثل همه سازمان‌های دیگر که به مرور در دوره رهبری علی خامنه‌ای خارج از حیطه اختیار دولت تشکیل شده اند، در واقع بخشی از برنامه او برای تشکیل یک نهاد موازی بود.»

او به دیارنا گفت: «از آنجا که رهبر جمهوری اسلامی معتقد است نهادهای دولتی هماهنگی کاملی با او ندارند، همواره به دنبال گسترش تشکیلات زیر نظر خودش بوده است.»

وی گفت: «او در رابطه با مجلس نیز اقدامات مشابهی انجام داده و از نهادهای موازی مانند مجمع تشخیص مصلحت نظام و شواری عالی انقلاب فرهنگی حمایت کرده است. در واقع خود سپاه یک نهاد نظامی موازی است.»

به گفته تقی پوریان: «خامنه‌ای فقط به نهادهای زیر نظر خودش اعتماد دارد و برای راه‌اندازی این نهادها هم بیشتر متکی به اعضای سپاه پاسداران است. برای همین سازمان پدافند غیرعامل هم نهادی است که به نوعی توسط سپاه پاسداران کنترل می‌شود.»

اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۰ سازمان پدافند غیرعامل را تحت تحریم قرار داد و این سازمان را به ارتباط با برنامه ساخت سلاح های هسته ای ایران متهم کرد.

سرتیپ غلامرضا جلالی از سال ۲۰۱۵ مسئول سازمان پدافند غیرعامل بوده است. کمیته ای به فرماندهی سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح بر این سازمان نظارت دارد.

جلالی تنها به خامنه ای و باقری پاسخگو است.

پنهان کاری و دروغ بحران را طولانی تر می کند

تحلیلگران می گویند، دلیل اینکه سازمان پدافند غیرعامل نتوانسته کووید-۱۹ را به درستی مدیریت کند این است که در سال های اخیر متمرکز بر سرکوب و محدود کردن شهروندان ایرانی در فضای مجازی، درگیری در جنگ روانی و توسعه زیرساخت فن آوری ایران برای مقابله با نفوذ خارجی بوده است.

سازمان پدافند غیرعامل مانند نهادهای دیگر وابسته به نیروهای نظامی متهم به پنهان کاری و دروغ گویی درباره شیوع این بیماری در ایران و در نتیجه طولانی شدن و وخیم شدن این بحران است.

به عنوان مثال سازمان پدافند غیرعامل در روز چهارم فوریه با انتشار بیانیه ای اعلام کرد: «بررسی های میدانی و شواهد موجود نشان می دهد احتمال شیوع بیماری در ایران اندک است.»

تنها یک ماه بعد، شیوع ویروس کرونا در ایران تبدیل به یکی از مرگبارترین کشورها در خارج از چین شد که بیماری از آنجا شروع شده بود.

مجموعا ۱۸۴۰۷ نفر در ایران به این بیماری مبتلا شده اند و در ۲۴ ساعت گذشته ۱۰۴۶ مورد ابتلای جدید به ثبت رسیده است.

اما هنوز حسن روحانی به دفاع از واکنش دولت ادامه می دهد.

رئیس جمهور پس از جلسه هفتگی هیئت دولت در بیانات تلویزیونی گفت: «برخی می گویند چرا دولت کاری نمی کند، ولی به نظر من ما بسیار خوب عمل کرده ایم.»

او در میان وزرایی که ماسک به چهره داشتند گفت: «کارهای بزرگی انجام شده است [از جمله] اقداماتی که هیچ کشور دیگری انجام نداده است.»

انتقاد سخت نسبت به واکنش به کووید-۱۹

ایرانی ها به خاطر پنهان کاری ها و دروغ های اخیر رژیم نسبت به آن بدبین هستند.

فرید مدرسی روزنامه نگار ساکن قم، اوایل ماه مارس توئیت کرد: «تمامی نهادهای حاکمیتی و مردمی برای مبارزه با کرونا بسیج شده‌اند. شگفت اینکه مهمترین نهاد برای این مواقع، سازمان پدافند غیرعامل کجاست؛ چه اموری را پیش‌بینی و اجرایی کرده؟»

هادی یزدانی پزشک ایرانی هم نگرانی های مشابهی دارد.

او هشتم مارس توئیت کرد: «دو تا سازمان داریم به نام‌ سازمان مدیریت بحران کشور و سازمان پدافند غیرعامل که اگر دلیلی برای تأسیس‌شان وجود داشته باشه نقش‌آفرینی در مواقعی مثل بحران کرونا است. شما الان رد و اثری از مدیران این دو تا سازمان می‌بینیند؟ فقط موقع آرامش باید تو رسانه‌ها باشند؟»

محمد دلاوری مجری برنامه تهران بیست که از شبکه ۵ تلویزیون ایران پخش می شود، از نقش جلالی در مدیریت این بحران به سختی انتقاد کرده است.

جلالی سوم مارس در مصاحبه با خبرگزاری فارس به ادعای مضحکی اشاره کرد که ممکن است کووید-۱۹ یک حمله بیولوژیک علیه ایران باشد.

دلاوری هفتم مارس در برنامه خود گفت: «آآقای جلالی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل باید بیاید و به ما پاسخ دهد و بگوید که آیا ما مورد حمله بیولوژیک قرار گرفته‌ایم یا قرار نگرفته‌ایم؟ و اگر مورد حمله قرار گرفته‌ایم، پس مجموعه زیر نظر ایشان چه می‌کرد؟»

کشمکش قدرت زندگی مردم را به خطر می اندازد

درگیری و کشمکش قدرت بر سر اینکه چه نهادی مسئولیت مدیریت بحران کووید-۱۹ را برعهده بگیرد هر روز آشکارتر می شود.

علی زنجانی فعال سیاسی در ایران به دیارنا گفت: «سازمان پدافند غیرعامل اوایل فوریه وضعیت سفید اعلام کرد، در حالی که تعدادی از شهروندان در قم از ویروس کرونا مرده بودند.»

او گفت: «این فقط نشانه بی‌کفایتی این سازمان نیست، بلکه آشکار می‌کند که این سازمان نیز خلاف اساسنامه و ادعای آن، اولویت اصلی‌اش امنیت جانی مردم نیست، بلکه همانند دیگر نهادهای نظامی و حکومتی، مصلحت قدرت حاکمان را در نظر دارد.»

وی گفت: «شیوه غیرحرفه‌ای مواجهه این سازمان با بحران بیماری کرونا، هنوز هم ادامه دارد و امروز حتی در اوج بحران نیز این سازمان و حامیان آن در حال جنگ قدرت با نهادهای بهداشتی هستند و بدون هیچ خجالتی می‌گویند که کسی از یک پزشک دستور نمی‌گیرد و برای همین باید مدیریت از دست وزارت بهداشت خارج شود.»

جلالی یازدهم مارس از دولت روحانی به خاطر انتقال مدیریت بحران به وزارت بهداشت انتقاد کرد و گفت، هیچ کس «عادت نکرده که از رئیس دانشکده پزشکی دستور بپذیرد.»