متلاشی شدن شبکهٔ بین‌المللی قاچاق کاپتاگون توسط عمان با کمک عربستان سعودی

مسقط - روز پنجشنبه (١ تیرماه)، عمان خبر متلاشی شدن یک شبکهٔ قاچاق مواد مخدر و کشف بیش از ٦ میلیون قرص کاپتاگون را در جریان عملیات پلیس سلطنتی عمان با کمک عربستان سعودی اعلام کرد.

خبرگزاری رسمی عمان گفت: پلیس «با همکاری مقامات عربستان سعودی» یک «شبکهٔ بین‌المللی را که مقادیر زیادی مواد مخدر و روانگردان قاچاق می‌کرد» ردیابی کرد و مورد کمین خود قرار داد.

طبق این خبر، این شبکه، مواد مخدر را از طریق مرزهای زمینی و دریایی قاچاق می‌کرد.

بنا به اعلام این خبرگزاری «طی این عملیات، شش میلیون قرص کاپتاگون توقیف شد» که در مخفیگاه‌های مختلف نگهداری می‌شدند و قرار بود صادر شوند.

این خبرگزاری اعلام کرد: «قاچاقچیان قرص‌ها را به‌شکلی هوشمندانه پنهان کرده بودند، اما نظارت هوشمندانه‌تر ادارهٔ کل مبارزه با مواد مخدر و روان‌گردان‌های پلیس سلطنتی عمان و مقامات عربستان سعودی این اقدام را ناکام گذاشت.»

مقدار مواد مخدر توقیف‌شده برای عمان قابل توجه است چراکه معمولاً این کشور مقدار محمولهٔ بسیار کمتری را اعلام می‌کند. هرچند که نیروهای دریایی بین‌المللی، مقادیر زیادی مواد مخدر غیرقانونی، از جمله هروئین را به‌طور مداوم از کشتی‌ها در خلیج عمان توقیف می‌کنند.

ویدئوی منتشر‌شده توسط پلیس در شبکه‌های اجتماعی مأمورانی را نشان می‌داد که کیسه‌های پلاستیکی بسته‌بندی‌شدهٔ قرص‌های کاپتاگون را از جعبه‌های مقوایی سفید و ظروف پلاستیکی گرد بیرون می‌آوردند.

مقامات عمانی مقصد این محمولهٔ مواد مخدر را مشخص نکردند، اما کشور همسایهٔ آن یعنی عربستان سعودی بزرگترین بازار آمفتامین اعتیادآور محسوب می‌شود.

بخش عمدهٔ کاپتاگون منطقه در سوریه و لبنان تولید می‌شود و به بازار مصرف اصلی آن در خلیج فارس قاچاق می‌شود. نام این ماده مخدر از دارویی گرفته شده است که زمانی مصرف آن برای مقابله با نارکولپسی قانونی محسوب می‌شد.

سوریه به کشور پیشتاز در جهان در زمینهٔ تولید کاپتاگون تبدیل شده است. بخش عمدهٔ این محموله‌ها از لبنان و توسط حزب‌الله که متحد رژیم سوریه است به این کشور قاچاق می‌شود.

حلقهٔ افراد مورد اعتماد بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه، به‌شکلی گسترده در این تجارت غیرقانونی دست دارند و امکان تولید و قاچاق کاپتاگون و سایر مواد مخدر غیرقانونی را در کل منطقه فراهم می‌آورند، آن را تسهیل می‌کنند و سودهای هنگفتی از این اقدامات کسب می‌کنند.

جنگ عربستان سعودی با مواد مخدر

عربستان سعودی پس از تبدیل شدن به بازار بزرگ کاپتاگون، از طریق پایان دادن به لغو مجازات اعدام برای پرونده‌های مواد مخدر و آغاز سرکوب گسترده منجر به افزایش شدید دستگیری‌ها به این مسئله واکنش نشان داد.

عربستان خبر توقیف قرص‌های آمفتامین را به‌طور مرتب اعلام می‌کند، اما مشخص نمی‌کند که این قرص‌ها کاپتاگون یا از سایر مواد مخدر هستند.

ابراهیم، یک فروشندهٔ مواد مخدر ٣٧ سالهٔ سعودی که تنها نام کوچک خود را افشا کرد گفت مجبور شده است با احتیاط بیشتری عمل کند، زیرا عربستان مبارزه با مواد مخدر را تشدید کرده است و با سرازیر شدن کاپتاگون از سوریه و لبنان مقابله می‌کند.

ابراهیم که از بندر جده واقع در کرانهٔ دریای سرخ با خبرگزاری فرانسه صحبت می‌کرد، گفت در هفته‌های اخیر چند تن از مشتریانش دستگیر شده‌اند. جده شهری است که تعدادی از محموله‌های انبوه مواد مخدر غیرقانونی در هنگام ورود به این کشور در آنجا توقیف شده‌اند.

بنا به اعلام رسانه‌های دولتی، در حملات مواد مخدر اخیر دست‌کم دو افسر امنیتی سعودی کشته شده‌اند که یکی از این موارد در هفتهٔ گذشته رخ داد.

ابراهیم که عمدتاً کاپتاگون و حشیش می‌فروشد، گفت: «اخیراً چند نفر از مشتری‌هایم در یک مجتمع مسکونی خصوصی دستگیر شدند. قبلاً چنین اتفاقی هرگز نمی‌افتاد.»

یک مقام امنیتی گفت اعمال خشونت‌آمیز صورت‌گرفته توسط مصرف‌کنندگان مواد مخدر باعث توسل به سرکوب شده است.

این مقام که به‌دلیل نداشتن اجازهٔ گفتگو با رسانه‌ها نخواست نامش فاش شود، گفت در یکی از این موارد، یک شخص معتاد به مواد مخدر والدین خود را با ریختن سوخت و آتش زدن آنها کشته است.

هدف قرار گرفتن فروشندگان و مصرف‌کنندگان

بیلبوردهای کنار جاده در سراسر جده از شهروندان می‌خواهند هرگونه فعالیت غیرقانونی مواد مخدر را به مقامات گزارش دهند.

در حالی‌که کارزارهای قبلی مبارزه با مواد مخدر محموله‌های قاچاق را هدف قرار می‌دادند، تازه‌ترین طرح بر آن است تا فروشندگان و مصرف‌کنندگان را در داخل کشور به صفر برساند.

کارولین رز از اندیشکدهٔ مؤسسه نیو لاینز گفت: «طی یک تا دو سال گذشته، شاهد افزایش دستگیری‌های داخلی و استفاده از مجازات اعدام (در پرونده‌های مواد مخدر) بوده‌ایم.»

به‌گفتهٔ رز تغییر استراتژی از توقیف مواد مخدر در مرز به دستگیری فروشندگان تا حدی به‌دلیل «تمرکز بر مسائل امنیتی مربوط به کاپتاگون و تشخیص میزان عمق بعضی از این شبکه‌ها است.»

هدف دیگر این کارزار جلوگیری از رسیدن مواد مخدر به دست جوانان عربستان است، چراکه ٥١% از ٣٢/٢ میلیون نفر جمعیت این کشور کمتر از ٣۰ سال سن دارند.

سلیمان العقیلی، تحلیلگر مسائل سیاسی اهل عربستان گفت: «این کشور در حال انجام یک پروژهٔ اقتصادی عظیم است... و جوانان ستون اصلی این پروژه هستند.»

افزایش میزان اعتیاد

بر اساس آمار وزارت بهداشت که در رسانه‌های داخلی منتشر شده است، مصرف افسارگسیختهٔ مواد مخدر در حال افزایش است و در عربستان سعودی بیش از ٢۰۰،۰۰۰ معتاد وجود دارد.

حمد الشیهان از مرکز تخصصی مشاورهٔ خانواده رشد در ریاض گفت تعداد زیادی از افراد به‌دنبال درمان اعتیاد هستند که عمدتاً به‌دلیل ترس آنان از دستگیر‌شدن است.

او که مدیر درمان این مرکز است در دفتر خود که دست‌کم ١۰ مرد جوان در انتظار ملاقات بودند، گفت: «پس از کارزار اخیر، میزان مراجعه به مرکز افزایش یافته است.»

«ما در حال حاضر هر ماه ١۰۰۰ نفر را پذیرش می‌کنیم درحالی‌که این تعداد قبلاً ١۰۰ نفر بود.»

به‌گفتهٔ او کاپتاگون و سایر مواد مخدر از نوع مت‌آمفتامین از جمله موادی هستند که بیش از همه در این کشور مورد سوءمصرف قرار می‌گیرند. او گفت بیشتر بیمارانش بین ١٧ تا ٢١ سال سن دارند و نیمی از آنها زن هستند.

به‌گفتهٔ العقیلی اگر بیماران الشیهان از دستگیری می‌ترسند، پس سرکوب کارساز بوده است.

او گفت: «پیام این است که اگر از جان خود نمی‌ترسید، باید از دولت بترسید.»

ماه گذشته، شاهزاده عبدالعزیز بن سعود بن نایف، وزیر کشور، به فروشندگان مواد مخدر و قاچاقچیان هشدار داد که راه فراری نخواهند داشت.

او گفت: «این کارزار تازه شروع شده است.»