ایجاد شبکۀ قدرتمند پدافند هوایی در عربستان سعودی به کمک آمریکا

پس از سال‌ها تبادل همکاری‌های دفاعی و آموزش‌های مشترک بین ایالات متحدۀ آمریکا و عربستان سعودی، این پادشاهی اکنون از محافظت یک شبکۀ نوین پدافند هوایی با قابلیت شکست انواع تهدیدهای نوظهور برخوردار است.

در پی چندین دهه روابط حسنه، ایالات متحدۀ آمریکا و عربستان سعودی و دیگر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس روز یکشنبه (۸ فروردین) رزمایش عزم عقاب ۲۳ را در مرکز جنگ‌افزار هوایی واقع در استان شرقی عربستان سعودی آغاز کردند.

رزمایش عزم عقاب ۲۳ یک تمرین سناریومحور در مرکز فرماندهی است که در پیوند با تمرین‌های آموزش میدانی و سمینارهای فرمانده ارشد برگزار می‌شود.

این رزمایش برای توسعه و به‌کارگیری یک گروه ضربت مشترک ترکیبی با قابلیت پاسخ‌دهی به پیچیدگی تهدیدهای منطقه‌ای و با توسعۀ یک رویکرد منطقه‌ای برای پدافند مرکب هوایی و موشکی طراحی شده است.

ژنرال مایکل «اریک» کوریلا، فرمانده ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده (سنتکام)، گفت: «سنتکام نسبت به تقویت روابط ارتش به ارتش در سراسر منطقه متعهد است».

او گفت: «رزمایش‌هایی مثل عزم عقاب فرصتی برای نشان دادن همکاری نظامی ایالات متحده و [عربستان] سعودی و تحکیم قابلیت همکاری متقابل در سراسر [حوزۀ] شورای همکاری خلیج [فارس] ضمن پیشبرد امنیت و ثبات خاورمیانه است».

در عزم عقاب ۲۳ از امکانات نظامی و مأموریت‌های بسیاری استفاده شده است که از آن جمله یک رویداد آتش زنده شامل امکانات پدافند هوایی مستقر در زمین و پرواز زندۀ هواپیماها علیه سامانه‌های هوایی بدون سرنشین است.

به گزارش خبرگزاری عربستان سعودی، سرتیپ عقاب بن عواد المطیری، فرمانده گروه ضربت مشترک، گفت نیروهای شرکت‌کننده چند تمرین نظری و عملی را اجرا خواهند کرد.

او گفت این موارد شامل عملیات‌های هوایی و موشکی با مهمات واقعی، عملیات‌های دفاعی ضدهوایی، عملیات‌های سوخت‌گیری هوابه‌هوا، عملیات‌های جنگی سطح به دریا، جنگ الکترونیک، تهاجم دریایی و دفاع در برابر سلاح‌های کشتار جمعی است.

سامانه‌های پدافند هوایی

سامانه‌های پدافند هوایی آمریکا همچنان در محافظت از عربستان سعودی در برابر انواع تهدیدهای منطقه‌ای به‌کار می‌روند.

ارتش ایالات متحده چندین دهه است که از آسمان این کشور خلیج فارس محافظت کرده و دو کشور به همکاری با یکدیگر ادامه می‌دهند، چنانکه ایالات متحدۀ آمریکا همچنان مهم‌ترین هم‌پیمان عربستان سعودی در زمینۀ تهیۀ سامانه‌های پدافندی و اجرای برنامه‌های آموزشی به‌شمار می‌رود.

آخرین توافق این‌چنینی در سال ۱۴۰۱ به‌وقوع پیوست که آمریکا خبر فروش سامانه‌های پدافند موشکی به این پادشاهی را اعلام کرد.

به‌گفتۀ وزارت امور خارجۀ ایالات متحده، در این توافق عربستان سعودی ۳۰۰ سامانۀ موشکی پاتریوت ام‌آی‌ام-۱۰۴ای (پی‌اِی‌سی-۲/جی‌ای‌ام-تی) خریداری کرده است، که می‌توان از آنها برای سرنگون کردن موشک‌های بالستیک و کروز دوربرد و همچنین هواپیماهای مهاجم استفاده کرد.

به‌گفتۀ وزارت امور خارجۀ آمریکا، ارزش این موشک‌ها و تجهیزات همراه آن و آموزش‌ها و قطعات مربوط ۳/۰۵ میلیارد دلار است.

عربستان سعودی سال‌ها با تهدیدهای راکتی حوثی‌های یمن، که از تجهیزات و فناوری ایران استفاده می‌کنند، روبه‌رو بوده است.

وزارت امور خارجۀ ایالات متحده در زمان فروش این تجهیزات به عربستان سعودی گفت: «این موشک‌ها برای دفاع از مرزهای پادشاهی عربستان سعودی در برابر حملات پیوسته و برون‌مرزی موشک‌های بالستیک و سامانه‌های هوایی بدون سرنشین حوثی‌ها علیه اماکن غیرنظامی و زیرساخت‌های حیاتی در عربستان سعودی به‌کار می‌رود».

ارتقای پی‌اِی‌سی-۳

به‌گفتۀ مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی، ام‌آی‌ام-۱۰۴ پاتریوت، سامانۀ اصلی پدافند هوایی و موشکی ارتش ایالات متحده، در عربستان سعودی، کویت، امارات متحدۀ عربی و قطر و کشورهای دیگر به‌کار می‌رود.

سامانۀ پدافند موشکی پاتریوت از شش جزء اصلی تشکیل شده است: موشک، موشک‌انداز، مجموعۀ راداری، ایستگاه کنترل، واحد تولید نیرو و دکل آنتن با فرکانس بالا.

ارتقای سامانۀ پاتریوت به سامانۀ پی‌اِی‌سی-۳ (م‌آی‌ام-۱۰۴اف)، که نخستین بار در سال ۱۳۸۰ وارد میدان شد، با موشک‌های ارتقایافته و استفاده از سامانۀ مخابراتی لینک ۱۶ باعث افزایش چشمگیر قابلیت‌های پاتریوت گردید.

به‌گفتۀ یک سازمان غیردولتی به‌نام اتحاد هواداری پدافند موشکی (ام‌دی‌اِی‌اِی)، موشک‌های طرح کاهش هزینۀ پی‌اِی‌سی-۳ از سامانه‌های رهگیر اصابت و انهدام به‌شمار می‌رود که با رهگیرهای قبلی پی‌اِی‌سی-۲ از نوع انفجار قطعه‌قطعه تفاوت دارد.

یک موشک‌انداز پاتریوت اصلاح‌شده می‌تواند با استفاده از روش دو شلیک، ۱۶ موشک پی‌اِی‌سی-۳ سی‌آرآی را شلیک کند و هشت موشک بالستیک مهاجم را هدف بگیرد؛ هدف از به‌کارگیری این روش تضمین انهدام هدف است.

یک توپخانه پاتریوت با شش موشک‌انداز می‌تواند ۴۸ موشک بالستیک را شکست بدهد، که این میزان تقریباً با یک‌سوم قابلیت پرتاب کوتاه‌برد و میان‌برد ایرانبرابری می‌کند.

در کسری از مدت زمانی که خدمۀ ایران برای بارگیری سامانۀ پرتاب موشک‌های بالستیک نیاز دارند، خدمۀ پاتریوت می‌توانند کار بارگیری را به اتمام برسانند.

سامانۀ پیشرفته‌تر پی‌اِی‌سی-۳ با قطعات موشکی بهبودیافته (پی‌اِی‌سی-۳ ام‌اس‌ای) که در سال ۱۳۹۴ وارد میدان شد دارای موتورهای بزرگ‌تر و دوپالسی برای راکت‌های سوخت جامد؛ پره‌های بزرگ‌تر؛ و فعال‌سازها و باتری‌های حرارتی ارتقایافته است، که امکان افزایش سرعت و قابلیت مانور را برای شکست موشک‌های بالستیک و کروز پیشرفته‌تر فراهم می‌کند.

پی‌اِی‌سی-۳ ام‌اس‌ای -- تنها موشک پی‌اِی‌سی-۳ ام‌اس‌ای در دست تولید -- به کمک اصلاحات دیگری که در حوزۀ هدایت، ساختار و نرم‌افزار آن ایجاد شده است می‌تواند نسبت به نمونه‌های پیشین از منطقۀ بسیار بزرگ‌تری دفاع کند.

موشک‌اندازهای پاتریوت فعلی می‌توانند تا ۱۲ موشک پی‌اِی‌سی-۳ ام‌اس‌ای یا ترکیبی از شش موشک ام‌اس‌ای و هشت موشک سی‌آر‌آی را در خود نگه دارند.

همکاری‌های قبلی

در سال ۱۳۹۶، ایالات متحدۀ آمریکا یک توافق تسلیحاتی ۱۰ ساله به ارزش ۳۵۰ میلیارد دلار با عربستان سعودی امضا کرد، که بلافاصله پس از آن ۱۱۰ میلیارد دلار تجهیزات از سوی ایالات متحده به عربستان سعودی فروخته شد.

ضمن امضای این توافق، دو کشور دو قرارداد نظامی به ارزش کلی بالغ بر ۱/۴ میلیارد دلار برای مقابله با هر گونه تهدید از سوی ایران و کمک به حفظ امنیت بلندمدت هم‌پیمانان آمریکا در منطقۀ خلیج فارس امضا کردند.

یکی از این قراردادها ۷۵۰ میلیون دلار ارزش داشت و هدف آن آموزش نیروی هوایی عربستان سعودی با همکاری چند شرکت پیمانکاری آمریکایی بود.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، عربستان سعودی ضمن امضای این قراردادها متعهد شد ۶۶۲ میلیون دلار برای ۲۶ سامانۀ راداری میان‌برد سوار بر کامیون از نوع اِی‌ان/تی‌پی‌کیو-۵۳(وی) هزینه کند، که این سامانه‌ها قادر به هدف‌گیری توپخانه‌های عادی و موشکی دشمن هستند.

افزون بر این، در سال ۱۳۹۶، دولت ایالات متحدۀ آمریکا فروش یک سامانۀ پدافند موشکی پیشرفته موسوم به پدافند مرحلۀ پایانی ارتفاع بالا (تاد) به عربستان سعودی را در ازای پرداخت ۱۵ میلیارد دلار تصویب کرد.