بیش از ۳۰ سال همکاری در برنامهٔ موشکی «پیکان» آمریکا و اسرائیل

سامانهٔ پدافند موشکی «پیکان» (اَرو) که به‌طور مشترک توسط ایالات متحده و اسرائیل ساخته شده است، نماد ۳۰ سال همکاری میان دو کشور است.

موشک‌های خانوادهٔ پیکان، شامل پیکان‌های ۲-۴ لایهٔ دوربرد، سامانهٔ پدافند موشکی چندلایهٔ اسرائیل را تشکیل می‌دهد.

این سامانه مکمل «فلاخن داوود» (دیویدز اسلینگ) است. این سامانه متوسط‌‌‌بُرد تا دوربُرد، به‌عنوان جایگزینی برای موشک پاتریوت ایالات متحده، و سامانه‌های کوتاه‌برد «گنبد آهنین» و «پرتو آهنین» ساخته شده است.

اسرائیل با استفاده از این سامانهٔ چندلایهٔ پدافند هوایی قادر است با انبوهی از تهدیدهای ناشی از موشک‌های بالستیک، موشک‌های کروز، و هواپیماهای بدون سرنشین یا پهپادهای ساخت ایران مقابله کند.

به گزارش مجلهٔ «نشنال دیفنس»، پرتو آهنین، که یک سامانهٔ جنگ‌افزاری لیزری با انرژی بالاست، برای خنثی کردن طیف گسترده‌ای از اهداف در حال ورود -- از جمله سامانه‌های هوایی بدون سرنشین، راکت‌ها، و گلوله‌های توپخانه و خمپاره -- با به‌کارگیری یک جنگ‌افزار انرژی هدایت‌شده با قدرت ۱۰۰ کیلووات یا بیشتر طراحی شده است.

پرتو آهنین سبب می‌شود که سامانهٔ پدافند هوایی گنبد آهنین اسرائیل -- که برای رهگیری و انهدام راکت‌های کوتاه بُرد و گلوله‌های توپخانه طراحی شده است -- در برابر تهدیدهای پیشرفته‌تر تقویت شود.

بنا بر گزارشی که سرویس تحقیقات کنگره آمریکا، در اسفند‌ماه گذشته منتشر کرد، ایالات متحده و اسرائیل نسخه‌های مختلف موشک ضدبالستیک «پیکان» را در چهارچوب توافقنامه ۱۳۶۵ تهیه و توسعهٔ مشترک آن را از سال ۱۳۶۷ آغاز کردند.

در این گزارش آمده است که از آن زمان، ایالات متحده کمتر از نصف هزینه‌های سالانهٔ تولید «پیکان» را تأمین می‌کند و مبلغ باقی‌مانده توسط اسرائیل تأمین می‌شود.

ایالات متحده تاکنون بیش از ۴/۵ میلیارد دلار برای توسعهٔ «پیکان» کمک کرده است.

سابقهٔ مشارکت

بنا بر گزارش مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی، نشانگر فناوری «پیکان۱» -- که برای مقابله با موشک‌های بالستیک کوتاه‌بُرد طراحی شده است -- نخستین پرواز آزمایشی خود را در سال ۱۳۶۹ انجام داد و زمان آخرین پرواز آن نیز سال ۱۳۷۳ بود.

پس از آن موشک «پیکان۲» که برای خنثی کردن موشک‌های بالستیک تا بُرد متوسط طراحی شده بود، به‌کار گرفته شد. هر سامانهٔ «پیکان۲» قادر بود بخش‌های بزرگی از خاک اسرائیل را محافظت کند.

اسرائیل نخستین باتری موشک «پیکان۲» خود را در مهرماه ۱۳۷۹ به‌ خدمت گرفت.

این موشک سپس برای اولین بار در اسفند ۱۳۹۵ در درگیری مورد استفاده قرار گرفت. در آن زمان نیروهای اسرائیلی یک موشک زمین‌به‌هوای سوریه را که به‌سوی یک جت اسرائیلی شلیک شده بود، رهگیری کردند. این هواپیمای اسرائیل پس از عملیاتی در خاک سوریه در حال بازگشت به خانه بود.

اسرائیل در سال ۱۳۸۷ تصمیم گرفت تولید موشک «پیکان۳» را برای مقابله با موشک‌های بالستیک میان‌بُرد و برد متوسط آغاز کند. ایالات متحده موافقت کرد که در تأمین هزینهٔ تولید این سامانه مشارکت کند.

«پیکان۳» که از لحاظ سرعت، بُرد، و ارتفاع نسخهٔ پیشرفته‌تر موشک «پیکان۲» محسوب می‌شود، از دی‌ماه ۱۳۹۵ عملیاتی شده است. جایگزینی کلاهک انفجاری موشک «پیکان۲» با فناوری ضربه برای انهدام، بُرد آن را به حدود ۱۵۰۰ مایل (۲۴۱۴ کیلومتر) افزایش داد.

ایالات متحده و اسرائیل در خرداد ۱۳۹۸ یک توافقنامهٔ تولید مشترک «پیکان۳» را امضا کردند.

ایالات متحده از سال ۱۳۸۷ تاکنون حدود ۱/۴ میلیارد دلار برای موشک «پیکان۳» هزینه کرده است.

همکاری مستمر

همکاری ایالات متحده و اسرائیل در زمینهٔ موشک‌های «پیکان» با تولید موشک‌های «پیکان۴» ادامه دارد.

وزارت دفاع اسرائیل در بهمن‌ماه ۱۳۹۹ اعلام کرد که دو کشور روند تولید موشکی را برای جایگزینی «پیکان۲» در دهه‌های آینده آغاز کرده‌اند.

جیکوب گالیفت، مدیر‌کل صنایع هوافضای اسرائیل، در آن زمان در بیانیه‌ای که آن وزارتخانه منتشر کرد، گفت: «سامانهٔ جنگ‌افزاری پیکان، که یکی از نخستین سامانه‌های رهگیری موشک‌های بالستیک در جهان بود، با قابلیت چشمگیری که توسط صنایع هوافضای اسرائیل تولید شده در قالب رهگیر پیکان۴ ارتقاء خواهد یافت.»

انتظار می‌رود موشک «پیکان۴» با طیف گسترده‌ای از تهدیدهای نوظهور، از جمله موشک‌های کروز مافوق صوت دارای قابلیت مانور و جنگ‌افزارهای از نوع وسیله نقلیهٔ سُرخورنده و همچنین موشک‌های بالستیک مجهز به چند وسیلهٔ ورود مجدد یا چندین وسیلهٔ نقلیه با قابلیت هدف‌گیری مجدد مقابله کند.

بنی گانتز، وزیر دفاع وقت اسرائیل، در آن زمان گفت: «نهادهای دفاعی کشور هم‌زمان با توسعهٔ قابلیت‌های تهاجمی حیاتی‌شان، دائماً از طریق توسعهٔ مستمر آرایهٔ چندلایهٔ [پدافند موشکی] خود، برای دفاع از آسمان اسرائیل در برابر تهدیدهای بالستیک تلاش می‌کنند.»‌

گانتز گفت: «توسعهٔ پیکان۴ همراه با شرکای آمریکایی به یک جهش فنی و عملیاتی رو به‌ جلو خواهد انجامید.»‌