نام ژنرال‌های سوری که در سال ۱۳۹۲ مردم غوطه را با گاز سارین قتل عام کرده بودند در لیست سیاه قرار گرفت

روز دوشنبه (۲ آبان)، ایالات متحدۀ آمریکا نام سه ژنرال سوری را به‌دلیل دست داشتن در حملۀ شیمیایی مرداد ۱۳۹۲ در شهر غوطه، از حومه‌های دمشق، در لیست سیاه قرار داد. طی این حملۀ شیمیایی، دست‌کم ۱۴۰۰ تن جان باختند.

آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجۀ ایالات متحده، با اعلام خبر قرار گرفتن نام این افراد در لیست سیاه، بر لزوم «اعلام جزئیات کامل و نابودی برنامۀ سلاح‌های شیمیایی» از سوی رژیم بشار اسد تأکید کرد.

بلینکن گفت رژیم سوریه همچنان باید «طبق تعهدات بین‌المللی خود دسترسی فوری و نامحدود را برای پرسنل سازمان منع سلاح‌های شیمیایی فراهم کند».

سازمان منع سلاح‌های شیمیایی، دیده‌بان جهانی سلاح‌های شیمیایی است و کشورهای عضو این سازمان در خرداد ۱۳۹۷ اختیارات جدیدی برای اعلام فرد مسئول حملات شیمیایی به آن اعطا کردند.

پیش از انجام رأی‌گیری برای این منظور، که با مخالفت سوریه و حامی آن، روسیه، مواجه شد، سازمان منع سلاح‌های شیمیایی از اختیار تحقیقات پیرامون صحت و محل استفادۀ سلاح‌های شیمیایی برخوردار بود.

بلینکن گفت تحریم‌های جدید به‌منظور ارتقای پاسخگویی طراحی شده است.

او گفت: «از میان قساوت‌های رژیم اسد، که بعضی از آنها هم‌ردۀ جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت است، کمتر موردی پیدا می‌شود که ماهیت فجیع و غیرانسانی آن به اندازۀ استفادۀ مکرر از سلاح‌های شیمیایی علیه غیرنظامیان باشد».

طبق این بیانیه، ادارۀ توپخانه و موشک سوریه در مرداد ۱۳۹۲ «با پرتاب راکت‌های حامل مادۀ عصبی سارین، یک مادۀ شیمیایی مرگبار، به‌سمت غوطه، از حومه‌های دمشق، باعث جان باختن دست‌کم ۱۴۰۰ تن شد که بسیاری از آنها کودک بودند».

«سرکوب خشونت‌آمیز» غیرنظامیان

بلینکن گفت سه مقام نظامی سوریه به نام‌های سرتیپ عدنان عبود حلوه، سرلشکر غسان احمد غنام و سرلشکر جودت صلیبی مواس در این حملات مرگبار نقش داشته‌اند.

وی افزود این سه نفر «در موارد آشکار نقض حقوق بشر، از جمله سلب آشکار حق زندگی دست‌کم ۱۴۰۰ نفر در غوطه، دست داشتند».

در مهرماه ۱۳۹۵، دو نفر از این سه فردی که در لیست سیاه قرار گرفته‌اند -- حلوه و مواس -- به‌دلیل اتهام انجام حملات شیمیایی علیه غیرنظامیان تحت تحریم‌های شورای اروپا قرار گرفتند.

طبق بیانیۀ مربوط به قرار گرفتن این افراد در لیست سیاه، حلوه از تیپ ۱۵۵ و تیپ ۱۵۷ ارتش سوریه و مواس از ادارۀ توپخانه و موشک سوریه «مسئول سرکوب خشونت‌آمیز مردم غیرنظامی سوریه» شناخته شدند.

طبق این بیانیه، حلوه به روش‌های مختلفی دست به سرکوب مردم زده است، از جمله «به‌واسطه مسئولیتی که در سال ۱۳۹۲ برای استقرار و استفاده از سلاح‌های شیمیایی و موشکی در مناطق غیرنظامی داشته و همچنین به واسطه نقشی که در بازداشت‌های گسترده داشته است».

جنایات مواس عبارتند از «استفاده از موشک‌ها و سلاح‌های شیمیایی به‌واسطۀ تیپ‌های تحت امرش در مناطق غیرنظامی پرجمعیت غوطه در سال ۱۳۹۲».

نام حلوه و مواس در لیست اسامی دیگری، از جمله ۱۱ نفر از فرماندهان و مسئولان زندان‌های سوریه، نیز بود که سامانتا پاور، سفیر وقت ایالات متحده، در آبان ۱۳۹۵ در جلسۀ شورای امنیت سازمان ملل متحد قرائت کرد.

این ۱۳ نفر به حمله به غیرنظامیان و زیرساخت‌های غیرنظامی و ارتکاب اعمال شکنجه‌آمیز متهم شدند.

در گزارش شبکۀ حقوق بشر سوریه دربارۀ «استفادۀ گسترده و سازمان‌یافتۀ نیروهای وفادار به دولت سوریه از موشک‌های اسکاد»، از غنام به‌عنوان فرمانده تیپ ۱۵۵ مستقر در جنوب قلمون نام برده شده است.

طبق این گزارش که به جزئیات حملات رژیم سوریه علیه غیرنظامیان در سراسر کشور می‌پردازد، این تیپ «دارای حدود ۸۰۰ موشک، از جمله ۲۰۰ موشک اسکاد، و برخی موشک‌های مجهز به کلاهک‌های شیمیایی است».

گرامی‌داشت قربانیان

به‌گفتۀ دیده‌بان حقوق بشر، که تحقیقات گسترده‌ای پیرامون حملۀ بامداد ۳۰ مرداد ۱۳۹۲ در غوطۀ شرقی و غربی انجام داده، این حمله منجر به «کشته‌شدن صدها غیرنظامی، از جمله شمار زیادی کودک» شده است.

دیده‌بان حقوق بشر در گزارش خود در شهریور ۱۳۹۲ گفت: «شواهد حاکی از آن است که مادۀ به‌کاررفته به احتمال زیاد سارین یا مادۀ عصبی مشابهی از نوع سلاح بوده است».

دیده‌بان گفت سلاح‌های مورد استفاده یک «سامانۀ راکتی زمین‌به‌زمین با قطر تقریبی ۳۳۰ میلی‌متر، احتمالاً ساخت سوریه، و یک سامانۀ راکتی ۱۴۰ میلی‌متری زمین‌به‌زمین مربوط به دوران شوروی برای انتشار مادۀ عصبی» بوده است.

دیده‌بان حقوق بشر خاطرنشان کرد نوع راکت‌ها و راکت‌اندازهای مورد استفاده «اکیداً نشان می‌دهد که اینها از آن نوع سامانه‌های تسلیحاتی است که طبق اطلاعات و اسناد موجود فقط در اختیار و مورد استفادۀ نیروهای مسلح حکومت سوریه است».

علائمی که قربانیان این حملات داشتند با علائم قرار گرفتن در معرض گاز عصبی هم‌خوانی داشت.

به‌گفتۀ دیده‌بان حقوق بشر، از جمله این علائم عبارتند از «خفگی؛ تنفس دشوار، نامنظم و منقطع؛ اسپاسم غیرارادی عضلات؛ تهوع؛ کف کردن دهان؛ آبریزش بینی و چشم؛ تشنج؛ سرگیجه؛ تاری دید؛ و قرمزی و تحریک چشم و نقطه‌ای شدن مردمک چشم».

بلینکن در بیانیه خود گفت: «ایالات متحده قربانیان و بازماندگان قتل عام غوطه و قربانیان بسیاری از دیگر حملات شیمیایی را که از نظر ما توسط رژیم اسد انجام شده است به یاد می‌آورد و گرامی می‌دارد».

«ما هر گونه استفاده از سلاح‌های شیمیایی را در هر کجا، توسط هر کس و تحت هر شرایطی به شدیدترین نحو ممکن محکوم می‌کنیم.»

وی افزود: «ما همچنان از تلاش‌های بین‌المللی و آنچه به رهبری مردم سوریه انجام می‌گیرد حمایت می‌کنیم تا مطمئن شویم مرتکبین موارد نقض و سوءاستفاده از حقوق بشر در سوریه به عواقب کارشان می‌رسند».

«حمایت ما از مردم شجاع سوریه که همچنان جانشان را به‌خطر می‌اندازند تا رژیم اسد را به پاسخگویی وادارند متزلزل نخواهد شد و به‌منظور تحقق عدالت برای قربانیان و بازماندگان این قساوت‌ها و ارتقای پاسخگویی مسئولان، از جمله رژیم اسد و متحدانش، هر اقدامی را دنبال خواهیم کرد.»