پکن -- از زمانی که شرکتهای چینی و پکنی برای پر کردن شکاف ناشی از تحریمهای سخت غرب وارد عمل شدهاند، روسیه به بزرگترین منبع نفت چین تبدیل شده است.
طبق دادههایی که ادارۀ کل گمرک چین روز ۳۰ خرداد منتشر کرد، این کشور در اردیبهشتماه ۸٫۴ میلیون تن نفت از روسیه وارد کرده است -- که نشان از افزایش سالانۀ ۵۵ درصدی دارد؛ در مقابل این رقم، واردات ۷٫۸ میلیون تنی از عربستان سعودی وجود دارد.
حجم صادرات نفت روسیه به چین با ثبت رکوردی تازه، از ماه گذشته تاکنون ۲۸ درصد رشد داشته و ۵٫۷ میلیارد دلار درآمد برای کرملین به ارمغان آورده است.
بهگفتۀ خبرگزاری بلومبرگ، چین در اردیبهشتماه مجموعاً ۷٫۴۷ میلیارد دلار فرآوردههای انرژی از روسیه خریداری کرده که حدود ۱ میلیارد دلار بیشتر از فروردین است.
در شرایطی که کرملین به تجاوز وحشیانۀ خود علیه اوکراین ادامه میدهد و ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، خود را با پتر کبیر مقایسه میکند که در قرن هجدهم امپراتوری روسیه را گسترش داد، این منبع درآمد برای کرملین بسیار حیاتی بوده است.
شی جینپینگ، رئیس جمهوری چین، روز ۲۵ خرداد در مورد حمایت چین از «حاکمیت مستقل و امنیت» روسیه به پوتین اطمینان خاطر داد.
چین از محکوم کردن تجاوز نظامی همهجانبۀ مسکو به اوکراین سر باز زده و با حمله به تحریمهای غرب و فروش تسلیحات به کییف، برای روسیه پوشش دیپلماتیک فراهم کرده است.
به گزارش رسانۀ دولتی تلویزیون مرکزی چین، شی جینپینگ در تماس با پوتین گفته است که چین «تمایل دارد همچنان حمایتهای دوجانبۀ خود را در مسائل مربوط به منافع اصلی و دغدغههای بزرگی نظیر حاکمیت مستقل و امنیت [به روسیه] ارائه دهد».
از زمان آغاز تهاجم پوتین به اوکراین در پنجم اسفند سال گذشته، که منجر به جان باختن هزاران تن و آوارگی میلیونها نفر شده، این تماس دومین مورد گزارششده بین دو رهبر بوده است.
به گزارش تلویزیون مرکزی چین، شی جینپینگ از وجود «عزم خوب توسعه» در روابط دوجانبه از ابتدای سال جاری میلادی و «در مواجهه با تغییرات و نابسامانیهای جهانی» ستایش کرد.
طبق این گزارش، شی جینپینگ گفته است که پکن تمایل به «تقویت هماهنگی بین دو کشور» دارد.
کرملین گفت رهبران دو کشور نسبت به تقویت همکاریهای اقتصادی توافق کردهاند.
کرملین پس از این تماس تلفنی گفت: «با توجه به شرایط اقتصاد جهانی که بهدلیل سیاست تحریمهای غیرقانونی غرب پیچیدهتر شده است، برای گسترش همکاریها در حوزههای انرژی، مالی، صنعتی، حمل و نقل و دیگر حوزهها موافقت شد».
«آن سوی غلط تاریخ»
ایالات متحدۀ آمریکا بلافاصله با پاسخی سرد نسبت به همراستایی پکن با مسکو واکنش نشان داد.
یک سخنگوی وزارت امور خارجۀ آمریکا در بیانیهای گفت: «چین ادعای بیطرفی میکند، اما رفتارش گویای این نکته است که هنوز روی روابط نزدیک با روسیه سرمایهگذاری میکند».
در ادامۀ این بیانیه آمده است که «چین از قبل انتخابش را کرده است».
در این بیانیه همچنین آمده است که تقریباً پنج ماه از جنگ روسیه با اوکراین میگذرد و «چین هنوز در کنار روسیه ایستاده است. این کشور هنوز تبلیغات روسیه را در سراسر جهان در بوق و کرنا میکند. هنوز در سازمانهای بینالمللی از روسیه حمایت میکند... و هنوز قساوتهای روسیه در اوکراین را انکار میکند و در عوض میگوید که اینها صحنهسازی است.»
«کشورهایی که طرف ولادیمیر پوتین را میگیرند ناگزیر خود را در آن سوی غلط تاریخ خواهند یافت».
در نتیجهگیری این بیانیه آمده است: «اکنون زمان مبهمگویی یا پنهان شدن یا منتظر ماندن برای اتفاقات بعدی نیست. کاملاً واضح است که دارد چه اتفاقی میافتد.»
غرب در اقدامی تلافیجویانه نسبت به تجاوز روسیه به اوکراین، تحریمهای بیسابقهای علیه روسیه وضع کرده و مسکو نیز اروپا و ایالات متحده را متهم کرده است که با این کار، باعث کندی اقتصاد جهانی شدهاند.
مسکو همچنین به دنبال بازارهای جدید و تأمینکنندگان جدید است تا جایگزین شرکتهای خارجی بزرگی شوند که روسیه را پس از تجاوز به اوکراین ترک کردند.
اتحادیۀ اروپا و ایالات متحده آمریکا هشدار دادهاند که هر گونه حمایت پکن از جنگ روسیه یا کمک به مسکو در دور زدن تحریمهای غرب باعث لطمه دیدن روابط خواهد شد.
دوستی «بی حد و مرز»
پکن و مسکو، که زمانی در جنگ سرد دشمنان خونین یکدیگر بودند، طی سالهای اخیر در مقابله با آنچه به نظرشان سلطۀ جهانی آمریکاست، همکاریهای خود را افزایش دادهاند.
این دو کشور به تعبیر خودشان وارد یک رابطۀ «بی حد و مرز» شده و در حوزههای سیاسی، بازرگانی و نظامی به یکدیگر نزدیکتر شدهاند.
آنها در این ماه از نخستین پل جادهای بین دو کشور رونمایی کردند که بلاگووشچنسک در روسیه را به هیهه در چین وصل میکند.
تماس رهبران دو کشور در روز ۲۵ اردیبهشت با شصت و نهمین سالروز تولد شی جینپینگ مقارن شد و از زمان آغاز تهاجم روسیه به اوکراین، اولین ارتباط گزارششده آنها بود.
طبق آمار گمرک چین، پکن بزرگترین شریک تجاری مسکو به شمار میرود، بهطوری که حجم تجارت دو کشور در سال گذشته به ۱۴۷ میلیارد دلار رسیده است.