نگرانی از انجام فعالیت‌های غیرقانونی ناشی از طرح‌های بورس اوراق بهادار ایران- حوثی‌ها

عدن - به‌گفتۀ مقامات و اقتصاددانان، تلاش‌های ایران و حوثی‌ها برای تأسیس بورس اوراق بهادار در صنعا در درجۀ اول با هدف سلطه بر اقتصاد یمن، تسهیل عملیات پولشویی و پنهان کردن تجارت غیرقانونی مواد مخدر صورت می‌گیرد.

مجید عشقی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار ایران در اوایل تیرماه به‌همراه هاشم اسماعیل، رئیس بانک مرکزی تحت کنترل حوثی‌ها در صنعا توافق‌نامه‌ای را برای ایجاد بورس اوراق بهادار در یمن امضا کردند.

بنا به گزارش خبرگزاری فارس ایران، طبق این توافق‌نامه تهران متعهد شد خدمات مشاوره، فنی و ساختاری ارائه کند و مسیرهای تازه‌ای را برای مبادلۀ وجوه پیدا کند.

به‌گفتۀ عشقی هدف از این توافق‌نامه تبادل دانش و زیرساخت‌های لازم برای توسعۀ فعالیت‌های بازار مالی به‌منظور ایجاد بورس اوراق بهادار در یمن است.

معمر العریانی وزیر اطلاعات، فرهنگ و گردشگری یمن هشدار داد این توافق تلاشی از سوی رژیم ایران برای تشدید کنترل خود بر نهادهای دولتی و بخش خصوصی در مناطق تحت کنترل حوثی‌ها است.

او هشدار داد که از بورس به‌عنوان پوششی برای جابجایی وجوه و برداشت ارز و ذخایر نقدی غارت‌شده از خزانۀ دولت یمن به‌منظور سرمایه‌گذاری در بورس ایران استفاده خواهد شد.

العریانی گفت تهران با پذیرش شرکت‌های بخش دولتی و خصوصی یمن در بورس و سهامدار کردن آنها، به‌دنبال تسلط بر اقتصاد یمن است.

او گفت این کار جابجایی وجوه بین حوثی‌ها و تهران را تسهیل می‌کند و نیاز به استفاده از کانال‌های بانکی را برای چنین نقل و انتقالاتی منتفی می‌سازد.

بنا به گفتۀ عادل الشجاع، تحلیلگر سیاسی، ایران می‌کوشد سرمایه‌های بخش دولتی و خصوصی در یمن را به کنترل خود درآورد.

او به المشارق گفت: «تأسیس یک بازار سهام [ایرانی] در صنعا این امکان را به [ایران] می‌دهد تا ارزهای پرمبادلۀ موجود در بانک مرکزی و بانک‌های خصوصی را برداشت کند تا بتواند اقتصاد فروپاشیدۀ خود را تقویت کند».

او افزود ایران از این طریق به دنبال سلطه یافتن بر منابع اقتصاد یمن است، همان‌طور که این کار را در عراق انجام می‌دهد.

پولشویی

عبدالعزیز ثابت، اقتصاددان گفت یکی از اهداف اصلی ایران از ایجاد بورس اوراق بهادار، تسهیل انتقال «پول‌های کثیف» حاصل از تجارت غیرقانونی مواد مخدر است که آن را با همدستی متحدان خود در منطقه انجام می‌دهد.

او به المشارق گفت سپس این وجوه از طریق بخش خصوصی یمن به اقتصاد بازگردانده می‌شود.

به‌گفتۀ او بورس اوراق بهادار در صنعا به‌عنوان سازوکاری عمل می‌کند که ایران می‌تواند از طریق آن تحریم‌های بین‌المللی اعمال‌شده علیه خود را دور بزند.

ثابت گفت این کار به تسهیل فروش نفت ایران و در اختیار گرفتن درآمدهای حاصل از آن بدون نیاز به مراجعه به سیستم بانکی بین‌المللی کمک می‌کند و در نتیجه این کشور از سازوکارهای نظارتی تحریم‌ها می‌گریزد.

به‌گفته فارس النجار، اقتصاددان فضای اقتصادی و مالی در یمن برای ایجاد بورس اوراق بهادار مناسب نیست.

او توضیح داد: «تأسیس بورس اوراق بهادار نیازمند اقتصادی نیرومند است» و اشاره کرد «در حال حاضر، وضعیت اقتصاد یمن شکننده است و بخش خصوصی آن در حال فروپاشی است».

النجار گفت: «با توجه به فقدان مرجع قانونگذاری در یمن، قوانین و مقررات ناظر بر تأسیس و عملکرد چنین بازاری وجود ندارد.»

او گفت: «هدف حوثی‌ها از تأسیس بورس در چنین شرایط دشواری ایجاد بازار سهام واقعی نیست، بلکه تأسیس یک بازار سهام تقلب‌آمیز است تا پوششی برای انتقال وجوه بین ایران و سایر کشورها باشد».

به‌گفتۀ او حوثی‌ها با این اقدام به‌دنبال «در اختیار گرفتن کنترل بخش خصوصی» هستند.

او گفت: «ما شاهد خواهیم بود که شرکت‌های ایرانی و حزب‌الله، سهام شرکت‌های یمنی را خریداری خواهند کرد و در نتیجه نقش حزب‌الله و سلطۀ اقتصادی آن بر بخش خصوصی افزایش می‌یابد».

«این مسئله چه در کوتاه‌مدت و چه در بلندمدت بر تمامی حیات اقتصادی تأثیر منفی خواهد گذاشت.»