افزایش تنش‌ها در پالمیرای سوریه هم‌زمان با سوءاستفادۀ سپاه پاسداران از عدم تمرکز روسیه

قاهره -- ناظران محلی می‌گویند که تنش‌ها در درون و اطراف شهر پالمیرا در سوریه میان شبه‌نظامیان هم‌سو با سپاه پاسداران و شبه‌نظامیان مورد حمایت روسیه در جریان است.

عمار صالح، یک کنشگر رسانه‌ای، گفت که درگیری مسلحانه‌ای روز ۱۴ اردیبهشت میان شبه‌نظامیان سپاه پنجم مورد حمایت روسیه و کتائب حزب‌الله، که یک گروه شبه‌نظامی عراقی هم‌سو با ایران است، در پست ایست و بازرسی الدارالحمرا در جنوب پالمیرا روی داد.

این درگیری در پی آن روی داد که گروهی از عناصر کتائب حزب‌الله، با حمایت شبه‌نظامیان حزب‌الله سوریه و لبنان، به خانه‌ای یورش بردند. آنها قصد داشتند فرد ساکن در آن خانه را که یکی از عناصر سپاه پنجم بود دستگیر کنند.

صالح گفت زمانی که این عنصر تحت تعقیب سپاه پنجم از تسلیم شدن خودداری کرد، این حادثه به خشونت گرایید و به درگیری مسلحانه‌ای تبدیل شد که طی آن این فرد کشته و یکی از شبه‌نظامیان همکارش که به دیدار او رفته بود، مجروح شد.

عناصر سپاه پنجم تحت حمایت روسیه با حمله به مقر شبه‌نظامیان هم‌سو با سپاه در اقدامی تلافی‌جویانه درگیر شدند که طی آن یک شبه‌نظامی کشته و ۱۰ تن دیگر از هر دو طرف مجروح شدند.

این درگیری با مداخلۀ نیروهای روسیه متوقف شد. به‌گفتۀ صالح، گزارش‌ها حاکی از آن است که نیروهای روس مشغول تحقیق پیرامون این درگیری‌ها هستند.

به‌گفتۀ کنشگران سوری، سپاه پاسداران تعداد عناصر مستقر در سوریه را افزایش داده است، به‌طوری که اکنون شمار این عناصر از نیروهای شبه‌نظامی هم‌سو با روسیه بیشتر است.

آنها گفتند که این موجب افزایش تنش میان دو طرف در این منطقه شده است و امکان دارد که به‌عنوان عاملی در درگیری‌های اخیر باشد.

افزایش رقابت برای باج‌گیری

جمیل العبد، فعال رسانه‌ای دیرالزور، گفت اعمال هزینه یا عوارض برای رانندگانی که از این منطقه عبور می‌کنند و برای شبه‌نظامیان یک جریان درآمدی محسوب می‌شود، به رقابت میان نیروهای مورد حمایت روسیه و ایران دامن می‌زند.

وی گفت گاهی شبه‌نظامیان وابسته به ایران کامیون‌های ترانزیتی را که از پست‌های بازرسی‌شان عبور می‌کنند، وادار می‌کنند تا سقف ۱۵۰ هزار پوند سوریه (۶۰ دلار) عوارض بپردازند. وی اشاره کرد که بسیاری از این خودروها کالاهایی را از مناطق تحت سلطۀ شبه‌نظامیان هم‌سو با روسیه حمل می‌کنند.

او گفت: «این اقدام، ضمن تحریک سپاه پنجم، به قرارگرفتن طرف‌ها در حالت آماده‌باش کامل دائمی و آغاز درگیری میان دو طرف می‌انجامد و پس از آن اوضاع با مداخلۀ فرماندهان در هر دو طرف دوباره آرام می شود.»

به‌گفتۀ العبد، در همین حال، دو طرف درگیر رقابتی فزاینده برای جذب جنگجویان جدید در پالمیرا و منطقۀ بیابانی اطراف و نیز شهر و استان دیرالزور هستند.

وی گفت: «این رقابت در سال ۱۳۹۷ آغاز شد و در برخی مواقع - به‌ویژه پس از آنکه آنها شروع به استخدام نیرو برای سپاه پنجم، شبه‌نظامیان نیروهای دفاع ملی، و نیروهای وابسته به گروه واگنر کردند - با برتری جزئی روس‌ها همراه بود.»

العبد گفت که بسیاری از خانواده‌ها در این منطقه، حضور روسیه را به حضور ایران ترجیح می دهند چرا که به باور آنها رژیم ایران قادر به تأمین امنیت و حفاظت کافی از آنها نیست.

توسعه‌‌طلبی سپاه

به‌گفتۀ برخی ناظران، پیش‌بینی می‌شود تنش‌های بیشتری میان شبه‌نظامیان مورد حمایت روسیه و ایران روی دهد؛ چرا که به نظر می‌رسد سپاه پاسداران و گروه‌های وابسته به آن به سوی افزایش تعداد نیروهای خود در سوریه حرکت می‌کنند.

محمد العبدالله، روزنامه‌نگار سوری، می‌گوید ظاهراً سپاه قصد دارد مناطق غیرنظامی و اماکن نظامی بیشتری را تحت سلطۀ خود درآورد.

وی گفت، نیروهای روسیه به‌دلیل ادامۀ جنگ علیه اوکراین، قصد ندارند شمار نیروهای‌ خود را بالا ببرند یا حضورشان را گسترش دهند. او یادآور شد که ایران از این موقعیت برای گسترش حضور خود در سوریه استفاده کرده است.

العبدالله گفت: «بدون شک، این وضعیت به نقطۀ انفجاری غیرقابل بازگشت میان دو طرف تبدیل خواهد شد؛ چرا که روس‌ها به هیچ قیمتی حاضر نیستند از مناطق تحت نفوذ خود در سوریه دست بکشند.»

وی یادآور شد، فشاری که ایران و گروه‌های وابسته به آن در برخی مناطق سوریه با آن مواجه هستند و مواضع‌شان هدف حملات هوایی قرار می‌گیرد، دلیل دیگری برای افزایش استقرار نیروهای سپاه است.

او گفت: «این امر، نیروهای تحت حمایت ایران را بر آن داشته که مخفیگاه‌های تازه‌ای پیدا کنند تا از این طریق بتوانند ضمن بقای حضورشان، زرادخانۀ موشک‌ها و تسلیحات‌شان را حفظ کنند.»

العبدالله گفت که روس‌ها منطقۀ پالمیرا را به‌عنوان «انباری مملو از پول نقد» قلمداد می‌کنند؛ چرا که این منطقه از منابع طبیعی فراوانی مانند فسفات، نفت، و نمک برخوردار است و برای آنها ادامۀ کنترل شدید آنها بر این منطقه اولویت دارد.

دیده‌بان حقوق بشر سوریه گزارش داد که هر دو طرف روز ۱۸ اردیبهشت به شهر پالمیرا نیروهای کمکی نظامی اعزام کرده‌اند.

بنا بر این گزارش، نیروهای کمکی ایران شامل ماشین‌آلات سنگین، یک حفار مکانیکی، و تجهیزات حفاری بود. این گزارش خاطرنشان کرد که شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران در اطراف این منطقه به حفر خندق و تقویت مواضع و پایگاه‌های خود اقدام کرده‌اند.