تلاش عراق برای پاکسازی مواد منفجره باقی مانده از جنگ با بهره از کمک های بین المللی

با گذشت سه ماه از کشته شدن شش مرد جوان در پی انفجار یک مین زمینی در نزدیکی شهر الزبیر در استان بصره، داغ این فاجعه هنوز برای ساکنان محلی تازه است. آنها به منظور پیشگیری از چنین حوادثی در آینده، خواستار تلاش‌های بیشتری هستند.

این شش نفر دی ماه گذشته در حالی که در بیابانی در نزدیکی شهر قدم می زدند به اشتباه وارد میدان مین شدند.

علی المیاحی، یکی از ساکنان الزبیر، به المشارق گفت: «این رویداد هولناک بود... ما در عرض چند ثانیه شماری از بهترین مردان جوانمان را از دست دادیم.»

او گفت: «ساکنان شهر هنوز از این فاجعه رنج می برند. ما از مقامات دولتی می خواهیم به منظور پیشگیری از تکرار چنین رویدادی یک راه حل عملی بیابند.»

مقامات عراقی می گویند از طریق کمک سازمان های بین المللی در حال تلاش برای پاکسازی بقایای مواد منفجره جنگ و مهمات منفجر نشده هستند.

مقامات عراقی روز ۱۵ فروردین، مصادف با «روز جهانی آگاهی از مین و کمک به عملیات مبارزه با مین»، بار دیگر به مردم نسبت به نزدیک شدن به اشیاء مشکوک و گزارش دادن بی‌درنگ هر شی‌ء از این دست هشدار دادند.

غیرنظامیان می توانند اشیاء مشکوک را از طریق شماره تلفن رایگان ۱۸۲ به ریاست مبارزه با مین، یا شماره ۱۱۵ به ریاست دفاع غیرنظامی گزارش دهند.

بر اساس گزارش کمیسیون عالی حقوق بشر عراق، از آغاز سال جاری، ۱۰ نفر، از جمله چند کودک، بر اثر انفجار مین های زمینی و مواد منفجره دست ساز (آی‌ای‌دی) جان باخته‌اند.

سال گذشته نیز ۴۵ نفر به همین ترتیب کشته شدند.

فاضل الغراوی، کمیسر حقوق بشر، گفت که مین‌روبی به روندی پیچیده برای دولت تبدیل شده است.

پیش از اینکه «دولت اسلامی» (داعش) در سال ۱۳۹۳ بخش هایی از عراق را تصرف کند، مقامات در پاکسازی مین ها در مناطق گسترده‌ای از کشور پیشرفت هایی داشتند.

وی تاکید کرد که با این حال، این پیشرفت‌ها در دوران داعش بی اثر شد؛ چرا که این گروه افراطی مین‌های خودش را کار گذاشت و به این ترتیب پاکسازی میادین مین موجود را دشوارتر کرد. وی افزود که باد، باران، و سیل نیز این مواد منفجره را حرکت می دهد و یا جابجا می کند.

قربانیان بی گناه

الغراوی گفت که بیشتر قربانیان مین «چوپان ها، روستائیان، کوهنوردان، و کودکانی هستند که از روی کنجکاوی به آنها دست می‌زنند، بدون این که از ماهیت آنها آگاه باشند.»

او گفت کسانی که از چنین حوادثی جان سالم به در می برند «معمولاً دچار معلولیت‌های دائمی، از جمله از دست دادن دست و پا، می شوند.»

بر اساس گزارش صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) طی پنج سال گذشته، ۵۱۹ کودک در عراق بر اثر مواد منفجره باقی مانده از جنگ کشته یا دچار معلولیت شده اند.

یونیسف روز ۱۶ فروردین طی بیانیه ای یادآور شد که بیش از ۸۰ درصد از کودکان مجروح پسر هستند که برخی از آنها در مزارع برای چراندن دام کار می کنند یا ضایعات فلزی ساختمان های ویران شده بر اثر جنگ را جمع آوری می‌کنند.

در این بیانیه آمده است، یک دختر و سه پسر در بهمن ماه بر اثر انفجارهای ناشی از بقایای جنگ در استان های بغداد و بابل جان باختند و دو نفر دیگر هم دست یا پایشان را از دست دادند.

به گفته مقامات عراقی، بصره یکی از آلوده ترین استان های عراق به مین است؛ چرا که ۶ درصد این شهر حاوی مهمات منفجر نشده به جای مانده از دوران جنگ ایران و عراق و درگیری های پس از آن است.

یکی دیگر از آلوده‌ترین شهرهای عراق به مین شهر موصل استان نینوا است که به عنوان پایتخت واقعی داعش در عراق عمل می کرد و در جریان نبرد بیرون راندن این گروه ویران شد. به خصوص شهر قدیمی موصل مملو از مواد منفجره ای است که توسط داعش کار گذاشته شده است.

پروژه های امیدبخش

احمد عبدالرزاق، مسئول وزارت محیط زیست، می گوید که در گذشته ۶ هزار کیلومتر مربع زمین آلوده به مین و مواد منفجره در عراق وجود داشت.

به گفته او در حال حاضر ۲۷۰۰ کیلومتر مربع از این دست اراضی وجود دارد که از نصف مساحت قبلی کمتر است.

وزارتخانه های محیط زیست، کشور، و دفاع در تلاش های مین زدایی مشارکت می کنند و وزارت نفت نیز از طریق کمک سازمان های بین المللی، بقایای جنگ را از میادین نفتی خارج می کند.

ایالات متحده برای مین زدایی عراق مبلغ ۶۰۰ میلیون دلار به این کشور کمک کرده است.

به گفته وزارت کشور، تیم های دفاعی غیرنظامی از دی ماه تاکنون تعداد ۱۷ هزار پرتابه و مواد انفجاری را در ۳۰ منطقه پراکنده اند که در مجموع هشت میلیون متر مربع را پوشش می دهد.

تیم های خنثی سازی مواد منفجره نیز ۵۰۰ بمب دست ساز را در شهرهای آزاد شده از داعش خنثی کردند.

عبدالرزاق گفت که وزارت محیط زیست طرحی را به وزارت برنامه ریزی ارائه کرده که شامل «۱۰ پروژه امیدوارکننده به ارزش ۵۰۰ میلیارد دینار عراقی (۳۴۲ میلیون دلار) در جهت پاکسازی مین ها و مواد منفجره از منطقه ای به وسعت ۶۷۰ کیلومتر مربع است.»

او گفت که این پروژه ها به عراق کمک می کند که به تعهدات خود عمل کند؛ تعهداتی که تحت معاهده اتاوا تولید، ذخیره، انتقال، و استفاده از مین های ضد نفر را ممنوع می کند.

او گفت: «هم‌زمان با تلاش‌های مستمر، می‌توان تا سال ۱۴۰۷ این کشور را از مین پاک اعلام کرد.»