نیروهای نیابتی ایران در پی دستیابی به پهپادهایی با قابلیت‌های پیشرفته و تولید آنها

بنا به گفته ناظران هرچند ایران مدت‌هاست تخصص و تجهیزات مورد نیاز را برای ساخت و بهره‌ برداری از وسایل نقلیه هوایی بدون سرنشین موسوم به پهپاد در اختیار نیروهای نیابتی خود در منطقه قرار داده است، اما اکنون این گروه‌ها به دنبال دستیابی به قابلیت‌های پیشرفته‌تری هستند.

علا النشوع، تحلیلگر مسائل استراتژیک گفت: «سپاه پاسداران حمایت فنی و مادی مورد نیاز برای ساخت پهپادها را به‌عنوان جزئی از استراتژی جنگ نیابتی خود، در اختیار متحدانش در عراق، یمن و لبنان قرار می‌دهد.»

او به المشارق گفت اگرچه برخی از این پهپادها فاقد تکنولوژی پیشرفته و دقت هستند، اما این روش حمله کم‌هزینه همچنان «دغدغه امنیتی مهمی» محسوب می‌شود.

به گفته او سپاه پاسداران در حال آموزش دادن نحوه مونتاژ قطعات و تکنولوژی‌های پهپادهای قاچاق شده از ایران در «کارخانه‌های سری در عراق» به هسته‌های ویژه شبه‌نظامیان وابسته به خود است.

النشوع گفت این آموزش‌ها شامل آزمایش، بهره‌ برداری و به پرواز درآوردن پهپادها به سمت هدف و انداختن بمب بر روی آن، یا در مورد «پهپادهای انتحاری» منفجر کردن کل پهپاد پس از برخورد آن به هدف است.

او گفت: «نیروهای نیابتی ایران در پی دستیابی به توانایی ساخت پهپادهایی با قابلیت‌های تکنولوژی پیشرفته هستند که مانع از شناسایی آنها می‌شود، آنها را قادر می‌سازد با دقت به اهدافشان حمله کنند، برد طولانی‌تری داشته باشند و محموله‌های انفجاری بزرگتری را با خود حمل کنند.»

وی افزود این اقدام جزئی از طرح‌های ایران برای تنوع بخشیدن به تهدیداتش علیه امنیت منطقه و تقویت نفوذ نیروهای نیابتی خود است.

به گفته او این استراتژی نیروهای نیابتی ایران را قادر می‌سازد با تکیه بر سلاح‌هایی که خودشان می‌سازند و توسعه می‌دهند به فعالیت‌های خرابکارانه‌ خودشان ادامه دهند.

پیشینه طولانی حملات

نیروهای نیابتی ایران پیشینه‌ای طولانی در انجام حملات پهپادی در سرتاسر منطقه دارند.

ائتلاف عربی دوشنبه (٢ اسفند) اعلام کرد که در تازه‌ ترین حادثه، عربستان سعودی پهپاد حوثی‌های مورد حمایت ایران را که به سمت فرودگاه ملک عبدالله در جازان به پرواز درآمده بود سرنگون کرد. در این حادثه ١٦ غیرنظامی زخمی شدند.

در ٢١ بهمن‌ ماه پس از منفجر شدن پهپاد حوثی‌ها توسط ارتش عربستان سعودی که فرودگاه بین‌المللی ابها را هدف قرار داده بود نیز دوازده غیرنظامی بر اثر ریزش آوار مجروح شدند.

در دی‌ماه سال‌ جاری حوثی‌ها با سه حمله پهپادی و موشکی امارات متحده عربی را هدف قرار دادند و سه غیرنظامی را کشتند.

نیروهای اماراتی ١٣ بهمن‌ «پهپادهای متخاصم» دیگری که امارات متحده عربی را هدف قرار داده بودند، رهگیری و منهدم کردند. یک گروه شبه‌نظامی مرموز عراقی مرتبط با ایران که خود را الویة الوعد الحق می‌نامد مسئولیت این حمله را برعهده گرفت.

اعتقاد بر این است که کتائب حزب‌الله در پوشش نام این گروه فعالیت می‌کند.

همچنین ٢٧ بهمن‌ ماه حسن نصرالله، رهبر حزب‌ الله با افتخار اعلام کرد که حزبش که از حمایت ایران برخوردار است اکنون می‌تواند از پهپاد برای تبدیل موشک‌های خود به سلاح‌های هدایت‌شونده دقیق استفاده کند.

نیروهای نیابتی ایران حملات متعددی را با استفاده از پهپاد در عراق انجام داده‌اند از جمله حمله‌ای که در آبان‌ ماه به منزل مصطفی کاظمی، نخست وزیر عراق صورت گرفت.

«آمادگی» در برابر پهپادها

یک مقام امنیتی عراق به المشارق گفت این کشور سیستم‌های دفاع هوایی خود را به منظور شناسایی و انهدام زودهنگام پهپادها ارتقا داده است.

او گفت نیروهای امنیتی آمادگی و کارآیی خود را در متوقف کردن بسیاری از اقدامات تروریستی بر روی زمین ثابت کرده‌اند، اما حالا نوبت تمرکز بر دستیابی به تکنولوژی پیشرفته و تجربه در زمینه خنثی کردن حملات هوایی است.

به گفته او این مسئله شامل تعیین موقعیت مکانی، ایجاد اختلال و سرنگون کردن پهپادهای مملو از مواد منفجره است.

عراق در اوایل امسال طرحی را برای حفاظت از حریم هوایی خود با نصب سیستم‌های دفاع هوایی مدرن برخوردار از قابلیت شناسایی انواع هواپیماها از جمله پهپادها آغاز کرد.

نیروهای عراقی در اواخر دی‌ ماه حمله‌ای را خنثی کردند که در طی آن سه پهپاد پایگاه هوایی البلد را در نزدیکی بغداد هدف قرار داده بودند. این حمله یک روز پس از پرتاب راکت به منطقه سبز بغداد و تعدادی از اماکن نظامی صورت گرفت.

یک منبع در ائتلاف بین‌المللی ٢٤ بهمن‌ به خبرگزاری شفق گفت سیستم‌های دفاع هوایی عراق «تعدادی پهپاد که از مرزهای شرقی کشور وارد می‌شدند» را شناسایی کردند.

این منبع گفت یکی از این پهپادها در نزدیکی اربیل سرنگون شد و افزود پهپادهای مذکور «نیروهای مشاور ائتلاف بین‌المللی را در اربیل هدف قرار داده بودند.»

مقامات امنیتی عراق ٢٣ بهمن‌ در اقدامی پیشگیرانه به پرواز درآوردن و بهره‌ برداری از هر نوع پهپادی اعم از پهپادهای تجاری را بدون تأیید قبلی ممنوع اعلام کردند.

پشتیبانی سپاه پاسداران از نیروهای نیابتی

اگرچه پهپادهای مورد استفاده توسط نیروهای نیابتی ایران از نظر پیچیدگی تفاوت‌های زیادی دارند اما ارتباط آنها با تهران انکارناپذیر است.

حوثی‌ها از پهپادهای پیشرفته‌ای مانند صمد ٣ استفاده می‌کنند که برد آن تا ١ هزار و ٥٠٠ کیلومتر است، با حداکثر سرعت ٢٥٠ کیلومتر در ساعت پرواز می‌کنند و قادر هستند ١٨ کیلوگرم مواد منفجره را حمل کنند.

پهپادهای حوثی‌ها دارای مشخصاتی شبیه نمونه‌های ساخت ایران از جمله شاهد ١٢٩ مهاجر ٤ و مجاهد ٦ و ابابیل هستند، یا از روی آنها شبیه‌سازی شده‌اند اما نام‌های دیگری به آنها داده شده است.

سال گذشته ارتش عربستان سعودی عکس‌هایی از لاشه یک پهپاد حوثی‌ها موسوم به قاصف را به نمایش گذاشت که از نظر طراحی، ابعاد و توانایی‌ها عملاً با پهپاد ابابیل-تی ساخت شرکت صنایع هواپیماسازی ایران یکسان است.

بنا به گفته تحلیلگران، یافته‌های کلی تحقیقات درخصوص مراکز هدف قرار گرفته توسط پهپادها، از جمله حمله به نفتکش مرسر استریت در تیرماه سال جاری در سواحل عمان از دخالت ایران و نیروهای نیابتی آن حکایت دارد.