از بین رفتن اندک حقوق باقی مانده برای زنان ایرانی در نتیجه رویکرد جنسیت‌گرایانه رژیم

حذف زنان از یک تصویر تبلیغاتی مهم در مرکز شهر تهران، تازه ترین یادآور نگاه های جنسیت‌گرایانه رژیم ایران نسبت به زنان است.

این تابلوی تبلیغاتی که در امتداد خیابان ولی عصر، طولانی ترین خیابان تهران، نصب شده و یکی از بزرگ ترین بیلبوردها در پایتخت است، از اواخر مهر ماه، تبلیغاتی را برای لوازم خانگی ساخت ایران نشان می دهد.

در این تصویر ۱۰ مرد کنار انواع لوازم الکتریکی ایستاده اند و ظاهراً جشن گرفته اند. این تبلیغ پس از اعمال ممنوعیت بر لوازم خانگی ساخت کره جنوبی در نتیجه اختلاف میان دو کشور بر سر پرداخت های نفتی منتشر شد. علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، این ممنوعیت را اعمال کرد.

بسیاری از ایرانیان در شبکه های اجتماعی از حذف زنان انتقاد کرده اند. به گفته آنها،‌ زنان نیز در روند تولید در ایران نقش دارند و در کارخانه ها، هرچند به تعداد کمتر از مردان، کار می کنند.

اکثر تابلوهای تبلیغاتی تهران به سازمان فرهنگی و رسانه ای «اوج»، که وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است، سفارش داده می شود.

این تبلیغ نخستین بار نیست که اوج آشکارا زنان را از تصاویر خود حذف می کند.

زنان در سال ۱۳۹۷، که این بیلبورد بخشی از یک کارزار برای تقویت روحیه بازیکنان تیم ملی فوتبال ایران در راه جام جهانی بود، باز هم آشکارا از همان بیلبورد حذف شده بودند.

آن کارزار که با شعار «با هم قهرمانیم» انجام شده بود، چندین مرد عادی و هیجانزده از همه اقوام ایران را نشان می داد، اما هیچ زنی در آن نبود.

واکنش های عمومی و برخی رسانه های داخلی، مدیران اوج را وادار کرد که بعدتر زنان را نیز به تصاویر اضافه کنند.

زمانی که زنان در تصاویر عمومی نشان داده می شوند، نیز اوج آنها را تنها مانند موجودات خانگی -- مثل مادرانی که در خانه به امورات فرزندانشان می پردازند -- به تصویر می کشد. این همان کاری است که در سال ۱۳۹۷ در همین بیلبورد انجام داد.

دیدگاه های جنسیت‌گرایانه

این زن ستیزی در میان مقامات ارشد ایران فراگیر است، این مقامات همزمان با حذف حضور زنان آنها در رابطه با کند بودن رشد جمعیت ایران سرزنش می کنند.

اواخر مهر ماه، ایرنا به نقل از محمد مهدی تندگویان، یکی از مقامات وزارت ورزش و جوانان ایران، گزارش داد که او از پایین بودن تعداد زنانی که آماده ازدواج هستند، گله مند بود.

به گفته تندگویان، به ازای هر ۱۲۲ مردی که آماده و مایل به ازدواج هستند، «فقط» ۱۰۰ زن چنین شرایطی را دارند. وی افزود که این ارقام نشان دهنده روندی به سوی «شیب نزولی کاهش جمعیت» است.

اوایل آذر ماه، دولت ایران اعلام کرد که در سال ۱۳۹۹، میزان تولد نوزادان نیم درصد کاهش داشته و این یک «حقیقت نگران کننده» است.

به نظر می رسد که از نگاه رژیم، زنان صرفاً همین باشند: تسهیل کنندگان رشد جمعیت.

از زمان انقلاب ۱۳۵۷ در ایران مشارکت فعال زنان در جامعه در نتیجه محدودیت های اعمال شده توسط رژیم کاهش یافته است.

بنا بر تازه ترین آمار رسمی منتشر شده توسط مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۴، تنها ۱۲درصد از زنان بیرون از خانه ایفای نقش می کنند.

زنان در ایران به ندرت دارای مناصب رسمی دولتی هستند. اعضای شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام، و مجلس خبرگان همگی مرد هستند و هرگز صلاحیت هیچ زنی برای احراز نامزدی و رقابت در ریاست جمهوری تأیید نشده است. این در حالی است که هیچ قانونی علیه مشارکت زنان در عرصه سیاست ایران وجود ندارد.

این فقدان مشارکت ناشی از تلاش‌های فعال رژیم، به ویژه در دو دوره ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد (طی سال های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۲) برای تشویق زنان به ماندن در خانه بوده است.

برای نمونه، کاهش سنوات خدمت دولتی برای بازنشستگی زنان در سال ۱۳۸۵ به عنوان بخشی از تلاش برای تشویق زنان به ترک کردن نیروی کار دولتی تعبیر شد.

مردان قبل از این که واجد شرایط بازنشستگی شوند باید ۳۰ سال کار کنند، در حالی که زنان که در گذشته شرایطی مشابه مردان داشتند، از زمان احمدی نژاد به بعد، تنها با ۲۵ سال خدمت واجد شرایط بازنشستگی می شوند.

در شرایطی که رژیم این تصمیم ها را به عنوان دستاوردهای مثبت و مزایای ویژه زنان تبلیغ می کند، بسیاری بر این باورند که این تصمیم ها با هدف نگه داشتن زنان در خانه و دور از مشارکت فعال در جامعه گرفته شده است.

بسیاری از کاربران شبکه های اجتماعی نسبت به تصمیم دیگری که اخیراً توسط دولت ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری ایران، گرفته شده است، ابراز نگرانی کرده اند. این تصمیم به زنان دستور می دهد که اگر جزو کارکنان ضروری نیستند، حتی پس از همه‌گیری کرونا هم به دورکاری ادامه دهند.

یک کاربر توییتر نوشت: «اصلاً می شود به زنان اجازه خروج از خانه هایشان را نداد.»

یکی دیگر گفت: «پس آنها واقعاً منظورشان این است که به زنان بگویند که در خانه بنشینند.»

حقوق زنان

بنا بر گزارش اسفند ماه سازمان ملل متحد که توسط جاوید رحمان، گزارشگر ویژه وضعیت حقوق بشر در ایران تهیه شده است، وضعیت حقوق زنان در ایران همچنان اسفناک است.

تمرکز عمده گزارش رحمان بر وضعیت حقوق زنان و دختران بود. او این وضعیت را عمدتاً فجیح و غیرقابل قبول می دانست.

وی در بیانیه ای گفت: «یکی از نگران کننده‌ترین مسائل در ایران امروز در زمینه حقوق زنان و دختران، مسئله ازدواج کودکان است.»

«دولت و دیگر سران کشور باید هم اکنون سن ازدواج را افزایش دهند و سیاست ها و برنامه های بیشتری را برای کاهش این رفتار در کشور به خدمت بگیرند.»‌

گزارش رحمان همچنین نگرانی های جدی را درباره خشونت خانگی بیان کرده است. برخی گام های مثبت مانند وضع قانونی علیه حملات اسیدپاشی اشاره شده است، اما رحمان از دولت ایران خواسته است که کارهای بیشتری انجام دهد.

او گفت: «محافظت های موجود علیه خشونت برای هراست جامع از زنان و کودکان کافی نیست.»‌

رحمان اظهار داشت: «در حالی که برخی گام های مثبت -- از جمله در زمینه آموزش و حقوق شهروندی -- مشاهده شده است، تبعیض جنسیتی فاحشی در قانون، در عمل، و در رفتارهای اجتماعی وجود دارد و این، توان زنان و دختران برای مشارکت و ایفای نقش در جامعه را از آنها سلب می کند.»