توافق‌های عادی‌سازی روابط با اسرائیل وسیله‌ای برای مقابله با تهدیدهای ایران از دید کارشناسان

ریاض -- به گفته تحلیلگران مسائل حقوقی و امنیتی، پر واضح است که توافق‌های عادی‌سازی روابط با اسرائیل که سال گذشته به امضا رسید برای تحقق صلح در خاورمیانه و منطقه خلیج فارس و به عنوان سپری در برابر تهدیدهای ایران ضروری است.

امارات متحده عربی و بحرین توافق‌های عادی‌سازی روابط با میانجی‌گری ایالات متحده را ۲۵ شهریور ۱۳۹۹ با اسرائیل امضا کردند و سپس سودان در مهرماه و مراکش هم در آذرماه همان سال این رویه را در پیش گرفتند.

خالد الزعبی، مدرس دانشکده حقوق دانشگاه عجمان در امارات متحده عربی، گفت این توافق‌ها «ضرورت خود را در حفظ امنیت منطقه خاورمیانه و دور کردن هیولای جنگ ناشی از دخالت‌های ایران در منطقه اثبات کرده‌اند.»

این توافق‌ها در سال اول «چنان دستاوردهایی را رقم زده‌اند که تا سال‌های درازی امکان‌پذیر نبود و بنا بر این، درهای جدیدی به روی همکاری‌های مشترک و مذاکرات گشوده‌اند که به نفع مردم منطقه است.»

الزعبی گفت این توافق‌ها از لحاظ اقتصادی نیز به نفع کشورهای منطقه خواهد بود، به ویژه پس از تأثیر همه‌گیری جهانی ویروس کرونا.

مفاد تجاری و اقتصادی توافق‌ها «بدون شک به این کشورها کمک می‌کند روند بهبود را سریع‌تر طی کنند.»

تقویت همکاری‌های اقتصادی

امارات متحده عربی و اسرائیل بر فواید اقتصادی عادی‌سازی روابط تأکید کرده‌اند خصوصاً دبی که همواره به دنبال توسعه بخش‌های گردشگری، فناوری و تجارت خود است.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، عبدالله بن طوق المری، وزیر اقتصاد امارات متحده عربی، روز دوشنبه (۲۲ شهریور) در جلسه شورای آتلانتیک گفت: «پس از گذشت یک سال از توافق‌های ابراهیم، حرف‌ها برای گفتن داریم.»

«ما تبادل سفرا انجام داده‌ایم، بیش از ۶۰ تفاهم‌نامه امضا کرده‌ایم، ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیون [دلار] مبادلات دوجانبه داریم که انجام می‌شود، بودجه‌های میلیارد دلاری داریم که اعلام شده است.»

«در صددیم بیش از یک هزار میلیارد دلار فعالیت اقتصادی طی یک دهه آینده انجام دهیم.»

از سال گذشته تاکنون، تعدادی از استارت‌آپ‌های اسرائیلی در حوزه‌های هوش مصنوعی، فناوری مالی و کشاورزی اقدام به تأسیس نمایندگی در امارات متحده عربی کرده‌اند.

مبادلات تجاری بین دو کشور، که اقتصادشان ضربات سنگینی از همه‌گیری جهانی ویروس کرونا خورده است، در مردادماه پس از انعقاد قراردادهای گردشگری، هوانوردی و خدمات مالی به ۵۰۰ میلیون دلار -- جدا از رقم سرمایه‌گذاری‌ها -- رسید.

الهام فخرو، تحلیلگر اندیشکده گروه بحران بین‌المللی، به خبرگزاری فرانسه گفت: «مزایای اصلی برای امارات متحده عربی ماهیت اقتصادی داشته است.»

«گردشگری، مبادلات فرهنگی، توافق‌های امنیت سایبری و مبادلات دیپلماتیک به نفع هر دو کشور تمام شده است.»

به گفته کنسولگری اسرائیل در دبی، از زمان برقراری روابط تاکنون حدود ۲۰۰ هزار اسرائیلی از امارات متحده عربی دیدن کرده‌اند.

بازگشایی همه‌جانبه

بحرین هم امیدوار است عادی‌سازی روابط باعث جذب گردشگران خارجی شود.

ابراهیم نونو، خاخام ۶۱ ساله گفت بسیاری از یهودیان بحرین در طول درگیری کشورهای عربی و اسرائیل از ترس اینکه مورد حمله قرار بگیرند این کشور را ترک کردند، اما عده دیگری جا ماندند و زندگی بی سر و صدایی در پیش گرفتند.

نونو اخیراً با برگزاری نماز در کنیسه نوسازی‌شده منامه، سنت‌های یهودیت را برای اولین بار طی چند دهه اخیر در معرض دید عموم گذاشته است.

او به خبرگزاری فرانسه گفت این توافق‌ها «باعث بازگشایی همه‌جانبه شد.»

خاخام ایلی عبادی، رئیس انجمن جوامع یهودی خلیج فارس، گفت بازگشت نماز جماعت باعث «احیای تاریخ ما در منطقه» شده است.

او گفت: «ندای نماز جماعت یهودیان بیش از ۲ هزار سال در این منطقه به گوش می‌رسید و متأسفانه در سال ۱۳۲۶ متوقف شد. ادامه آن مثل برگشت به خانه می‌ماند.»

حتی زمانی که کنیسه بحرین تعطیل بود، یهودیان این کشور همچنان در حیات عمومی و تجاری زبانزد بودند.

نانسی خدوری یک نمونه از این افراد سرشناس و نماینده یهودیان در پارلمان بحرین است که امید دارد احیای فرهنگ یهودیت باعث جذب گردشگران خارجی شود.

او به خبرگزاری فرانسه گفت: «افراد بسیار بیشتری از دین یهود مایلند به منطقه سفر کنند و رؤیای فرصت‌های نو در سر می‌پرورانند و مشتاق یادگیری از ساکنان قدیمی منطقه خلیج [فارس] هستند.»

بازدیدکنندگان قطعاً باعث رشد گردشگری و اقتصاد خواهند شد.»

مقابله با ایران

عبدالله العامری، افسر بازنشسته ارتش امارات متحده عربی، گفت به احتمال خیلی زیاد، توافق‌های عادی‌سازی روابط با اسرائیل به کشورهای دیگر هم خواهد رسید.

او گفت: «با شروع اجرا و عملی شدن بسیاری از مفاد [این توافق‌ها]، بدگمانی‌ها نسبت به آن تا حد زیادی از بین رفته است.»

او با اشاره به تلاش‌های تهران برای گسترش نفوذ خود در منطقه، گفت تهدید اصلی برای اکثر کشورهای منطقه ایران و «طرح های» سپاه پاسداران است.

العامری گفت: «مقابله با سپاه پاسداران و وابستگانش یک مسئولیت جمعی و مشترک است و جز با همکاری متقابل همه ما نتیجه‌ای نخواهد داشت.»

وی افزود لازمه این کار «یک بار برای همیشه دور ریختن اختلافات تاریخی گذشته و تلاش برای تحکیم روابط جدیدی [است] که متناسب و همگام با عصر حاضر باشد، خصوصاً از وقتی که تهدید ایران به دلیل پافشاری این کشور برای به دست آوردن و تولید سلاح‌های هسته‌ای افزایش یافته است.»

اگر ایران بخواهد چنین سلاح‌هایی را به سمت هر کشوری نشانه بگیرد، سرنوشت کشورهای منطقه «بدون شک به تباهی خواهد رفت.»

او گفت: «مقابله یکپارچه با این خطر و چشم‌پوشی از اختلافات بین کشورهای منطقه تنها راه دفع این خطر و پایان دادن به گسترش وابستگان سپاه و محدود کردن کارآیی آنهاست.»

عبدالله الدخیل، مدرس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه ملک سعود در ریاض، گفت محدود کردن توافق‌های اخیر به مسئله عادی‌سازی روابط مصداق «جفا در حق این توافق‌ها خواهد بود.»

او گفت این توافق‌ها نوعی سوپاپ ایمنی است که «امکان تشکیل بلوکی هر چند جزئی را برای بعضی از کشورهای منطقه فراهم آورد تا بتوانند تلاش‌های تروریستی طرف‌های متعدد را دفع کنند، چه این طرف‌ها گروه‌های تروریستی افراط‌گرا باشند و چه سپاه و شاخه‌های نظامی آن در منطقه.»

الدخیل افزود: «این توافق‌ها از جمله مهم‌ترین توافق‌هایی است که در عصر نوین برای تحقق صلح در خاورمیانه و تشکیل اتحادهای نو به منظور تضمین امنیت و ایمنی مردم این منطقه حاصل شده است.»