پیمان ابراهیم، سازوکاری برای تسریع توسعه و برقراری امنیت در منطقه

پیمان ابراهیم که مجموعه‌ای از توافق‌نامه‌های عادی‌سازی روابط بین اسرائیل و تعدادی از کشورهای عربی را شامل می‌شود باعث شده است کشورهای شرکت‌کننده در آن هم در خاورمیانه و هم فراتر از آن به سرعت شاهد منافع این پیمان باشند.

این توافق‌نامه‌ها که در ابتدا در شهریورماه ١٣٩٩ به امضای اسرائیل، بحرین و امارات متحده عربی رسید، به هماهنگ‌سازی عملیات امنیتی، تقویت سرمایه‌گذاری و حفاظت از جریان آزاد تجارت کمک کرده است.

پس از امضای این پیمان در سال ١٣٩٩ چند تحول کلیدی رخ داده است. تنها ظرف سه ماه گذشته، فعالیت‌های فراوانی مربوط به این پیمان صورت گرفته است.

در روز ١٢ فروردین‌ماه اسرائیل و امارات متحده عربی بر سر شرایط یک توافقنامه تجارت آزاد برای تقویت روابط تجاری توافق کردند.

اسرائیل توافق لغو تعرفه گمرکی «٩٥% محصولات» مبادله شده بین این دو کشور را رخدادی «تاریخی» خواند.

بر اساس آمار اسرائیل، میزان تجارت بین این دو کشور در سال ١٤٠٠ به ٩٠٠ میلیون دلار رسید.

مذاکرات برای دستیابی به توافق تجارت آزاد در آبان‌ماه سال گذشته آغاز شد و پس از چهار دور مذاکره، از جمله مذاکرات ماه گذشته در مصر بین نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسرائیل و محمد بن زاید آل نهیان، ولیعهد ابوظبی و رهبر بالفعل امارات در روز ١٢ فروردین‌ماه به نتیجه رسید.

بنت گفت: «امروز، روابط خوب ایجاد شده بین دو کشور ما با این توافق‌نامه تجارت آزاد تقویت می‌شود، چراکه این توافق همکاری اقتصادی را به‌طور قابل توجهی بهبود می‌بخشد و این به نفع شهروندان هر دو کشور است.»

ثانی الزیودی، وزیر امور تجارت خارجی امارات متحده عربی گفت: «این توافق بر پیمان تاریخی ابراهیم استوار است و یکی از مهم‌ترین و نویدبخش‌ترین روابط تجاری نوظهور جهان را تقویت خواهد کرد».

اخیراً روابط گردشگری نیز تقویت شده است، چراکه در روز یکشنبه (٢٨ فروردین‌ماه) اولین پرواز مستقیم بین تل آویو، شهر ساحلی اسرائیل و تفرجگاه شرم الشیخ مصر در دریای سرخ انجام شد.

نشست «تاریخی»

اوایل فروردین‌ماه امسال، دیپلمات‌های ارشد چهار کشور عربی، اسرائیل و ایالات متحده نشستی تاریخی را در اسرائیل به پایان رساندند و طی آن متعهد شدند این همکاری‌ها را تقویت کنند.

این مذاکرات باعث شد وزرای خارجه امارات متحده عربی، بحرین، مراکش و مصر برای اولین بار برای یک نشست دو روزه در خاک اسرائیل گرد هم بیایند.

عبدالله بن زاید آل نهیان، وزیر امور خارجه امارات متحده عربی، گفت: «آنچه تلاش می‌کنیم اینجا به آن دست یابیم، تغییر دادن روایت و خلق آینده‌ای متفاوت است». او از این دیدار به‌عنوان فرصتی برای ساختن آینده‌ای متفاوت «برای ما و فرزندان و نوه‌هایمان» یاد کرد و آن را ستود.

او گفت: «وقت آن رسیده است که به سراغ یکدیگر برویم تا رابطه مستحکم‌تری ایجاد کنیم.»

آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، که در این نشست شرکت کرده بود، گفت: «تا چند سال پیش حتی تصور این گردهم آیی هم غیرممکن بود.»

گفتگو درباره احیای توافق هسته‌ای ١٣٩٤ ایران جزو دستور جلسه این نشست بود. تلاش‌ها برای احیای این توافق باعث نگرانی کشورهای عربی متحد ایالات متحده و اسرائیل شده است، چراکه آنها ایران را یک تهدید می‌دانند.

عبداللطیف بن رشید الزیانی، وزیر امور خارجه بحرین گفت این نشست فرصتی برای همکاری بر اساس توافق‌نامه‌های عادی‌سازی روابط، «افزایش رفاه منطقه، حفظ امنیت آن و تحقق آرمان‌های همه مردم آن» بود.

او گفت: «تحولات اخیر مانند حملات مداوم شبه‌نظامیان تروریست حوثی به زیرساخت‌های غیرنظامی انرژی، ضرورت انجام چنین کاری را دوچندان کرده است».

او همچنین به «تهدید مداوم سازمان‌های تروریستی مانند حزب‌الله و دیگر گروه‌های نیابتی و همچنین نیاز به حل و فصل پرونده هسته‌ای ایران اشاره کرد.»

قراردادهای امنیتی

در روز ١٤ بهمن‌ماه گذشته، اسرائیل یک قرارداد دفاعی نیز با بحرین امضا کرد که اولین قرارداد از نوع خود است که اسرائیل از زمان برقراری روابط دیپلماتیک با منامه و ابوظبی، با یک کشور خلیج فارس منعقد کرده است.

بنی گانتس، وزیر دفاع اسرائیل در بیانیه‌ای گفت: «تنها ظرف یک سال پس از امضای پیمان، ما به یک توافق دفاعی مهم دست یافتیم که به امنیت هر دو کشور و ثبات منطقه کمک خواهد کرد.»

گانتس در حین بازدید از مقر ناوگان پنجم ایالات متحده در بحرین گفت، تل آویو خواستار همکاری منسجم‌تر با متحدانش در خلیج فارس به منظور مقابله با «تهدیدهای دریایی و هوایی» شده است.

در روز ٢٣ بهمن‌ماه بحرین تأیید کرد که یک افسر نیروی دریایی اسرائیل در این کشور حاشیه خلیج فارس مستقر خواهد شد. این نخستین باری است که یک افسر ارتش اسرائیل به یک کشور عربی اعزام می‌شود.

وزارت خارجه بحرین گفت انتصاب این افسر اسرائیلی به ائتلاف بین‌المللی با «هدف تأمین آزادی دریانوردی در منطقه» مرتبط است.

پایگاه ناوگان پنجم ایالات متحده در بحرین درست در سمت دیگر خلیج فارس و در مقابل ایران قرار دارد. روزانه صدها نفتکش و کشتی باری از آب‌های این منطقه عبور می‌کنند.

در سال‌های اخیر حملات به خطوط کشتیرانی افزایش یافته است و ایالات متحده و متحدانش، ایران را مقصر چنین حملاتی می‌داند.

گانتس پس از امضای توافق‌نامه دفاعی با بحرین در حساب توییتر خود نوشت: «با توجه به افزایش تهدیدهای دریایی و هوایی، همکاری استوار ما بیش از هر زمان دیگری اهمیت پیدا می‌کند.»

«ما مجدداً بر تعهدمان نسبت به دفاع از حاکمیت متحدان منطقه‌ای خود و همچنین صلح و ثبات در منطقه تأکید کردیم.»

در اواخر بهمن‌ماه یک رزمایش دریایی به فرماندهی ایالات متحده با حضور شرکت ٦٠ کشور و سازمان در خلیج فارس و مناطق اطراف آن به پایان رسید و برای اولین بار اسرائیل در آن شرکت کرد. این رزمایش با حضور نیروهای چندین کشور عربی از جمله عربستان سعودی قرار گرفت.