انزوای بیشتر ایران در نتیجه مشارکت های منطقه ای جدید

به گفته ناظران، تحولات منطقه ای اخیر که سبب نزدیکتر شدن کشورهای عربی به یکدیگر و ایجاد مشارکت های جدید در منطقه شده است، نفوذ ایران را کم می کند و آن کشور را «در سوی دیگر» سیاست های خاورمیانه تنها می گذارد.

این تحولات در زمانی روی می دهند که ایران به شدت منزوی شده است، در آستانه ورشکستگی است، و هم زمان با تحریم های بین المللی و مخالفت های داخلی روبروست.

این کشور به شدت نیازمند تعامل جهانی است. با این حال رژیم ایران کار چندانی برای نشان دادن تعهد خود نسبت به معاهده های بین المللی انجام نمی دهد.

بلکه، درست در زمانی که نیاز دارد هم با ایالات متحده و هم با قدرت های اروپایی روابط خوبی داشته باشد، اعلام کرده است که غنی سازی اورانیوم تا خلوص ۶۰ درصد را آغاز کرده است.

این اقدام نقض تعهدات تهران تحت مفاد توافق هسته ای ۱۳۹۴، موسوم به «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) است. این همان توافقی است که ایران انتظار احیاء شدن آن را دارد و می خواهد قدرت های جهانی به آن بازگردند.

حرکت رو به جلو منطقه بدون ایران

در حالی که ایران مشغول چانه زنی بر سر تعهداتش در قبال جامعه جهانی است، مجموعه ای از کشورها در خاورمیانه از درگیری های مداوم فاصله می گیرند و صفحه خشونت ها و درگیری های چند دهه ای را ورق می زند.

در سال گذشته میلادی پیشرفت های دیپلماتیک عمده ای در خاورمیانه رقم خورد. از جمله این پیشرفت ها می توان به توافق های صلح موسوم به پیمان های ابراهیم میان اسرائیل و چند کشور عربی، و برقراری دوباره روابط میان عربستان سعودی و قطر اشاره کرد.

امارات و بحرین روز ۲۵ شهریور پیمان های ابراهیم با اسرائیل را امضاء کردند. سودان روز ۲ آبان و مراکش روز ۲۰ آذر به این پیمان ها پیوستند. نشانه ها حاکی از آن است که دیگر کشورهای عربی نیز به زودی این پیمان ها را امضاء خواهند کرد.

این پیمان ها بازتاب دهنده شرایط در حال تغییر منطقه است؛ منطقه ای که در آن کشورها اکنون به ضرورت همکاری علیه نفوذ ایران پی برده اند.

ایران این پیمان ها را محکوم کرده است و آنها را تهدید مستقیمی علیه دستورکار توسعه طلبانه خود و مانعی بر سر راه طرح های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی می داند؛ طرح هایی که در برهم زدن ثبات ریشه دارد.

ناظران آذر ماه گذشته در رویدادی که نشان دهنده عمق تغییرات در خاورمیانه بود، صحنه ای را دیدند که زمانی باورنکردنی محسوب می شد: اسرائیلی ها حنوکا را در قلب خلیج فارس جشن گرفتند.

قطر اوایل دی ماه گذشته یک توافق آشتی را با کشورهای همسایه اش در خلیج فارس منعقد کرد. این اقدام مجموعه ای از تغییرات مثبت، شامل بازگشایی حریم هوایی و مرزهای زمینی و دریایی میان قطر و دیگر کشورهای خلیج فارس و نیز مصر، را به دنبال داشت.

ویرانگری نیروهای نیابتی ایران در عراق

هم زمان رژیم ایران با حمایت مداوم از شبه نظامیان نیابتی، خود را بیشتر منزوی می کند.

دولت عراق با پشتیبانی علی السیستانی، روحانی برجسته شیعه، در تلاش است که با نفوذ گروه های مسلح مقابله کند؛ گروه هایی که مشروعیت حکومت و نهادهای رسمی آن را تهدید می کنند.

شبه نظامیان مورد حمایت ایران نیروهای بسیج مردمی (حشد الشعبی) عراق را زیر سلطه خود دارند و عراقی ها به طور گسترده آنها را به عنوان گروه های مسلح سرکشی که ثبات و صلح را در عراق و منطقه تهدید می کنند، می شناسند.

این شبه نظامیان از تصمیم های دولت عراق پیروی نمی کنند؛ بلکه از دستورکار تعیین شده توسط نیروی قدس سپاه تبعیت می کنند.

به دنبال حملات پیاپی به سفارتخانه ها، ترورها، و ناپدید شدن قهری کنشگران، مردم عراق خواستار مهار شبه نظامیان وابسته به سپاه پاسداران شده اند.

این گروه ها در روزهای اخیر فعالیت هایشان را به سطح تازه ای رسانده اند. آنها یک رشته حملات موشکی و پهپادی انجام داده اند که از آن جمله می توان به یک حمله پهپادی «تروریستی» که هفته گذشته در اربیل اجرا شد و نخستین حمله از این دست بود، اشاره کرد.

اما این گونه حملات در مناطقی از خاورمیانه که گروه های نیابتی ایران فعال هستند یک تاکتیک معمول به شمار می رود.

حملات حوثی ها به عربستان سعودی و یمن

یک مقام ارشد وزارت دفاع ایالات متحده روز ۲۶ فروردین به خبرگزاری فرانسه گفت: «شبه نظامیان مورد حمایت ایران پهپادهایی در اختیار دارند که پهنای بال [فاصله دو سر بال] آنها ۱۵ پا (چهار و نیم متر) است.» وی افزود: «این یک پهپاد ساخت ایران مدل سی اِی اس-۰۴ است. ما قبلاً دیده ایم که حوثی ها از آن به عنوان سلاح علیه [عربستان] سعودی استفاده می کنند.»

دی ماه گذشته، پهپادهای مملو از مواد منفجره بر فراز کاخ سلطنتی در ریاض رهگیری شدند.

گروه الویه الوعد الحق (تیپ های «وعده حق») - گروه صوری تازه ای که پوششی برای گروه عراقی مورد حمایت سپاه موسوم به کتائب حزب ‌الله است - مسئولیت حمله ناموفق ۴ بهمن به کاخ یمامه و نقاط دیگری از ریاض را بر عهده گرفت.

حوثی‌ های مورد حمایت ایران (انصارالله) همچنین مسئولیت یک حمله موشکی و پهپادی که روز ۱۷ اسفند قلب صنعت نفت عربستان سعودی را هدف قرار داد، بر عهده گرفتند.

حوثی ها آبان ماه گذشته تأسیسات نفتی آرامکو در جده را هدف حمله قرار دادند.

حوثی ها -- گروهی که سپاه سال ها با ارائه اسلحه، تخصص، و فناوری از آن حمایت کرده است -- نیز به اجرای حملات مرگبار در یمن ادامه می دهد.

تیمی از سازمان ملل متحد که مسئول تحقیق در مورد حمله روز ۱۰ دی به فرودگاه عدن بود - حمله ای که دست کم ۲۶ کشته و بیش از ۵۰ زخمی بر جای گذاشت - یافته های خود را در روز ۹ فروردین منتشر کرد. در این یافته ها، حوثی ها به عنوان عاملان آن حمله معرفی شده اند.

ایران هم زمان با برهم زدن ثبات در منطقه، مخالفت ها در داخل کشور را نیز سرکوب می کند و به نیازهای مردم خود بی اعتناست؛ مردمی که با فشار اقتصادی شدید و ناامیدی از رژیم دست به گریبان هستند.