افزایش نگرانی ها از نفوذ نظامی پکن در نتیجه توافق ایران و چین

توافق راهبردی که ایران در اوایل ماه فروردین با چین امضا کرد ترس از این را که این معاهده منجر به ایجاد جایگاهی نظامی برای پکن در خاورمیانه شود برانگیخته است.

با توجه به جزئیاتی که هر دو طرف در اختیار عموم قرار داده اند، این توافق سرمایه گذاری حدود ۴۰۰ میلیارد دلار در ایران در مدت بیش از ۲۵ سال در ازای تأمین نفت به طور ثابت و احتمالاً به بهایی ارزانتر را مد نظر قرار داده است.

اما تمرکز اصلی نگرانی ها بر مطالبی که آنها بیان نمی کنند قرار دارد و آن، همکاری راهبردی گسترده تر میان دو کشور از جمله تولید تسلیحات، تمرین های نظامی، و همرسانی اطلاعات است.

یک تحلیلگر سابق نیروی دریایی ایران که نخواست نامش فاش شود، گفت که از دیدگاه پکن «هدف از این توافق این است که چین در ایران، و به ویژه در جزیره های جاسک و کیش در خلیج فارس، جای پایی به دست آورد.»

او گفت، همکاری نظامی تقویت شده چین با ایران در نتیجه این توافق «یک نتیجه از قبل تعیین شده است.»

با این توافق رژیم ضعیف، منزوی در جهان، و به شدت تحت فشار ایران که بر لبه پرتگاه فروپاشی اقتصادی ایستاده، تحت سلطه رژیم تقویت شده و جسور چین قرار خواهد گرفت.

بسیاری از ناظران نگران آن هستند که پکن از یکی از ابزارهای اصلی اعمال فشار خود برای مطالبه امتیازات حتی بیشتر از ایران، و حتی احتمالاً امتیازات نظامی، استفاده کند. این ابزار بدهکار کردن از طریق ارائه وام های غیرمقرون به صرفه و تحمیل قراردادهای سنگین به کشورهای آسیب پذیر است.

چین پیش از این یک مجموعه بندرها را در امتداد اقیانوس هند ساخته و از آن طریق گردنبندی از ایستگاه های سوخت گیری و تدارکاتی را از دریایی چین جنوبی تا کانال سوئز به وجود آورده است. با توجه به این توافق، اکنون تمرکز بر بنادر جاسک و چابهار ایران خواهد بود.

این بندرها، که به ظاهر ماهیت تجاری دارند، به نیروی دریایی به سرعت رو به گسترش چین این امکان را می دهند که منطقه عملیاتی خود را گسترش دهد.

تقویت شدن سپاه پاسداران در نتیجه این توافق

مبالغ مالی به دست آمده از این توافق راهبردی همچنین از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران حمایت مستقیم خواهد کرد.

سپاه پاسداران از طریق نیروی قدس، که بازوی برون مرزی آن است، مسئول صدور تروریسم و مسلح کردن شبه نظامیان نیابتی رژیم ایران در سراسر منطقه از جمله در عراق، سوریه، لبنان، بحرین، یمن، و افغانستان بوده است.

این شبه نظامیان از راکت، موشک، و پهپاد برای ویرانگری در این کشورها و بی ثبات کردن آنها استفاده می کنند.

شماری از رسانه ها می گویند ایران از فناوری چینی برای بهبود بخشدین به دقت موشک ها و راکت هایش استفاده کرده است. به گفته این رسانه ها، هر گونه کمک نظامی بیشتر چین به سپاه پاسداران، تهدید امنیتی بزرگی برای منطقه محسوب می شود.

در یک گزارش کمیسیون بررسی اقتصادی و امنیتی ایالات متحده و چین در روز ۷ تیر، آمده است: «اگرچه چین در اواخر دهه ۱۳۷۰ و پس از افزایش نظارت بین المللی در رابطه با ایران پایان همه کمک های موشکی و هسته ای رسمی به ایران را اعلام کرد، اما با اشخاص دولتی و غیردولتی اشاعه دهنده تسلیحات که با نقض تحریم های ایالات متحده و سازمان ملل به برنامه های موشکی کروز و بالستیک ایران کمک می کنند، مقابله نکرده است.»

پس از پایان یافتن یک دهه تحریم تسلیحاتی سازمان ملل متحد علیه ایران در مهر ماه گذشته، رژیم چین اکنون آماده فروش اسلحه به ایران است.

هر گونه فروش چنین اقلامی توسط چین با تحریم های ایالات متحده روبروست.

شاهین محمدی، روزنامه نگار ایرانی ساکن ایالات متحده، می گوید: «همانند همه توافق های اقتصادی مرتبط با ایران بسیاری از شرکت هایی که رژیم برای تجارت با چین به آنها اعتماد می کند، به طور مستقیم یا غیر مستقیم با [سپاه] مرتبط هستند.»

وی یادآور شد که اقتصاد ایران به شدت فاسد است و این فساد سپاه را قادر می کند که به شکل غیرمتوازن از این توافق بهره مند شود. وی افزود که بخشی از این پول صرف سرکوب داخلی می شود.

نگرانی های دیگری نیز در رابطه با همکاری اطلاعاتی میان دو رژیم وجود دارد.

در گزارش ۷ تیر همچنین به گزارش های تحقیقی استناد شده است که فاش کرده اند چگونه همکاری های سطح بالا میان چین و ایران سبب از بین رفتن ده ها دارایی در طول چندین سال شده است.

منافع بیشتر چین در مقایسه با ایران

فقدان شفافیت و خودداری دولت ایران از افشای جزئیات این توافق بدبینی مردم نسبت به آن را افزایش داده است.

در حالی که تندروها و اعضای دولت روحانی عمدتاً از این توافق دفاع کرده اند، بسیاری از افراد دیگر در ایران مخالف آن هستند.

برای نمونه روزنامه شناخته شده «آرمان» سرمقاله ای را منتشر کرد با این مضمون که ایران با مذاکره در مورد توافق با چین در حالی که هنوز تحت تحریم های آمریکاست، از موضع ضعف عمل کرد.

این روزنامه به نقل از تحلیلگران نوشت که کارنامه قبلی چین در ایران نشان می دهد که آن کشور یا در تحویل پروژه ها موفق عمل نکرده و یا آنها را نیمه کاره رها کرده است. افزون بر این، چین تنها در صورتی تحریم های ایران را محکوم کرده که مستقیماً به نفع خودش بوده باشد.

در تیر ماه ۱۳۹۹، اندکی پس از تأیید این توافق توسط کابینه روحانی، رسانه های ایران به نقل از یک مقام وزارت خارجه گزارش دادند که دوطرف به دلیل ترس پکن از واکنش ایالات متحده، جزئیات را محرمانه نگه داشته اند.

به گفته رسانه ها، این محرمانه بودن نشان می دهد که مقامات ایران منافع چین را بر منافع ایران ارجح می دانند.

بنا بر نظرسنجی های عمومی دست کم نیمی از مردم ایران نسبت به افزایش اعتماد ایران به چین بسیار بدبین هستند.

سارا بیگی، یک آموزگار ساکن تهران، نیز همین بدبینی را ابراز می کند.

وی گفت: «از یک سو با خودم فکر می کنم که چینی ها دارند به اینجا می آیند تا همه چیز را تصرف کنند و این پایان تمدن ما خواهد بود. از سوی دیگر، گاه با خود می اندیشم که جمهوری اسلامی چنان کشور ما را ویران کرده که شاید همان بهتر که آن را به چین تحویل دهد.»