دانشگاه موصل، قطب برنامه تولید سلاح‌ های شیمیایی داعش

تحقیقات سازمان ملل متحد درباره ادعای دست داشتن داعش در تولید و استفاده از سلاح‌ های شیمیایی و بیولوژیکی در عراق «به‌ سرعت رو به پیشرفت» است.

تیم تحقیقات سازمان ملل متحد برای کشف جرایم داعش (یونیتاد) در ششمین گزارش خود به شورای امنیت سازمان ملل متحد گفت یک سلسله تحقیقات بر موضوع استفاده این گروه تروریستی از دانشگاه موصل برای برنامه ساخت سلاح‌ های شیمیایی متمرکز شده است.

یونیتاد، گروهی از محققان سازمان ملل متحد که ریاست آن را کریم اسد احمد خان بر عهده دارد، در سال ۱۳۹۶ برای تحقیق پیرامون جنایات داعش تشکیل شد. شش واحد ویژه تحقیقات میدانی در بغداد، دهوک و اربیل جلودار این تحقیقات هستند.

در گزارش ۱۳ اردیبهشت این گروه آمده است که یونیتاد با گردآوری طیف متنوعی از شواهد به «موارد مکرر استفاده موفقیت‌ آمیز داعش از سلاح‌ های شیمیایی علیه مردم غیرنظامی در فاصله سال‌ های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۵» پی برده است.

این موارد شامل آزمایش مواد بیولوژیکی بر روی زندانیان می‌ شد که منجر به مرگ بعضی از آنها شده است.

نیروهای ضد تروریسم عراق ۲۵ دی ۱۳۹۵ پس از دو سال مبارزه جانکاه پرچم سیاه داعش را از بالای دانشگاه موصل پایین کشیدند و اعلام کردند که دولت مجدداً تسلط کل دانشگاه را به دست گرفته است.

در طول دو سال و نیمی که داعش این دانشگاه را اشغال کرده بود، نیروهای آن کتابخانه اصلی دانشگاه را به آتش کشیدند و ساختمان‌ های محل درس دانشجویان را به انبار سلاح‌ ها و مهمات خود تبدیل کردند.

پس از آنکه نیروهای عراقی و ائتلاف بین‌ المللی دوباره تسلط بیش از ۲۰ کیلومتر مربع از فضای دانشگاه را پس گرفتند، به نشانه‌ های واضحی دست یافتند که داعش از دانشگاه برای اهداف شوم خود، یعنی تولید سلاح‌ های شیمیایی، استفاده می‌ کرد.

پنتاگون ۱۹ بهمن ۱۳۹۵ گفت نیروهای عراقی مقداری مواد شیمیایی داخل دانشگاه موصل پیدا کرده و آزمایش‌ هایی روی آن انجام داده‌ اند که نشان می‌ دهد این مواد گاز خردل گوگردی است.

یک سخنگوی پنتاگون در آن زمان گفت داعش در آنجا سلاح‌ های شیمیایی اولیه تولید می‌ کرد و این دانشگاه «مرکز برنامه سلاح‌ های شیمیایی داعش» بوده است.

حملات شیمیایی به غیرنظامیان

در این گزارش آمده است که تحقیقات اولیه تیم یونیتاد با حمله داعش به شهر دوز خورماتو، اشغال دانشگاه موصل و تغییر کاربری دانشگاه در جهت برنامه تولید سلاح‌ های این گروه تروریستی در ارتباط است.

محققان همچنین مشغول بررسی حمله این گروه افراط‌ گرا به معدن و مرکز فرآوری گوگرد المشرق در نزدیکی موصل هستند.

در این گزارش آمده است: «شواهدی که تاکنون به دست آمده نشان می‌ دهد داعش طی این برنامه دست به آزمایش مواد بیولوژیکی و شیمیایی و انجام آزمایش‌ های دیگر بر روی زندانیان زده، و موجب مرگ‌ آنها شده است.»

«گمان می‌ رود استفاده از مواد شیمیایی تاول‌ زا، گازهای عصبی و ترکیبات سمی صنعتی در این برنامه مد نظر قرار گرفته باشد.»

در این گزارش آمده است: «حملات ادعا شده طبق گزارش‌ ها منجر به مرگ و جراحت غیرنظامیان شده است، از جمله از طریق خفگی و دیگر علائم مرتبط با سلاح‌ های شیمیایی و بیولوژیکی و خصوصاً جوامع اقلیت را تحت تأثیر قرار داده است.»

محققان تا امروز اطلاعات و شواهدی را از سوابق میدان جنگ، شهادت زندانیان، توضیحات قربانیان، تصاویر ماهواره‌ ای، تکنیک‌ های تشخیص از راه دور و تحلیل‌ های ویدیویی گردآوری و تحلیل کرده‌‌ اند.

آنها فرآیند لجستیک و تهیه مواد، زیرساخت‌ های فیزیکی، راهبری و تخصص را نیز مورد بررسی قرار داده‌ اند.

این گزارش اعلام کرد که محققان امسال خلاصه اولیه پرونده را در خصوص دست داشتن داعش در تولید و استفاده از سلاح‌ های شیمیایی و بیولوژیکی در عراق به پایان خواهند رساند.

در این گزارش آمده است: «تحقیقات پیرامون طراحی موفقیت‌ آمیز و استفاده داعش از یک قابلیت بومی تولید سلاح‌ های شیمیایی می‌ تواند لحظه بی‌ سابقه‌ ای را برای مؤاخذه کنشگران غیردولتی در جنگ‌ های مدرن رقم بزند.»

«شواهد واضح نسل‌ کشی»

گزارش ۱۳ اردیبهشت همچنین تکمیل‌ کننده تحقیقات یونیتاد در زمینه حملات داعش به جامعه ایزدیان در منطقه سنجار و قتل عام دانشجویان افسری و پرسنل نظامی غیرمسلح آکادمی نیروی هوایی تکریت (پایگاه اسپایکر) در خرداد ۱۳۹۳ است.

این تیم ۲۰ اردیبهشت، به شورای امنیت سازمان ملل متحد گفت به «شواهد واضح و مبرهنی» مبنی بر نسل‌ کشی جامعه ایزدیان توسط داعش دست یافته است.

خان در بیان خلاصه‌ ای از تحقیقات گفت: «می‌ توانم اعلام کنم که با توجه به تحقیقات مستقل و بی‌ طرفانه، مطابق با استانداردهای بین‌ المللی و رویه‌ های صحیح سازمان ملل متحد، شواهد واضح و مبرهنی وجود دارد مبنی بر اینکه جنایات صورت‌ گرفته علیه مردمان ایزدی قطعاً نسل‌ کشی بوده است.»

او گفت: «شواهد جمع‌ آوری‌ شده توسط تیم همچنین مؤید این نکته بوده که داعش مسئول ارتکاب اعمالی چون نسل‌ کشی، قتل، تجاوز، شکنجه، اسارت، آزار و اذیت و دیگر جرایم جنگی و جرایم ضد بشریت علیه ایزدیان بوده است.»

اجساد ۱۰۴ مرد ایزدی که پس از حمله داعش به سنجار در سال ۱۳۹۳ به دست عناصر این گروه کشته و در گورهای دسته‌ جمعی دفن شده بودند دوباره در بهمن سال گذشته در روستای کوجو از توابع استان نینوا به خاک سپرده شد.

طبق اعلام سازمان ملل متحد، داعش بیش از ۲۰۰ گور دسته‌ جمعی از خود بر جای گذاشته که ممکن است حاوی قریب به ۱۲ هزار جسد باشد.