رنج مسلمانان شین‌ جیانگ در قاب ملودرام موزیکال پکن

پکن -- فیلم موزیکال جدیدی که دولت چین در شین ‌جیانگ ساخته به سینماهای چین رسیده است و تصویر روستایی پر رنگ و آبی از همبستگی قومی در منطقه نشان می ‌دهد -- تصویری که به وضوح عاری از واقعیت اردوگاه‌ های «تحصیل مجدد»، نظارت جمعی و سوءاستفاده‌ های وحشتناکی است که ویژگی حقیقی منطقه محسوب می ‌شود.

بیش از یک میلیون اویغور و دیگر مسلمانان ترک ‌زبان، از جمله اقوام قزاق و قرقیز، در اردوگاه ‌های شین‌ جیانگ محبوس شده‌ اند و قربانی «نسل ‌کشی» می ‌شوند.

پکن ابتدا وجود این اردوگاه‌ ها را تکذیب کرد و اینک از آنها دفاع می ‌کند و می‌ گوید این اردوگاه ‌ها «مراکز آموزش فنی و حرفه‌ ای» هستند که برای توقف تروریسم و بهبود فرصت‌ های شغلی ایجاد شده ‌اند.

اما شواهد واضح برده ‌داری و کار اجباری در صنعت پنبه شین ‌جیانگ روز به روز بیشتر اعتراض جهانیان را برمی ‌انگیزد و تحقیقات درباره تجاوز سازمان ‌یافته، عقیم ‌سازی و سوءاستفاده از زنان اویغور موجب خشم جامعه بین‌ المللی شده است.

وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، گفت رفتار این کشور با اقلیت‌ های قومی شین‌ جیانگ «نمونه بارزی» از پیشرفت حقوق بشر در این کشور است.

الهام ‌گرفته از هالیوود

با افزایش خشم عمومی، چین در داخل و خارج دست به یک کارزار آشکار برای بهبود وجهه عمومی خود زده است تا بتواند صورت ماجرا را تغییر دهد.

آهنگ‌ های رپ، نمایشگاه‌ های عکس و الآن هم یک فیلم موزیکال جدید -- «بال‌ های ترانه‌ ها» -- در صدر اقدامات انجام‌ شده برای تغییر چهره فرهنگی منطقه‌ اند، در حالی که عده زیادی از سلبریتی ‌ها ظاهراً در حرکتی خودجوش به دفاع از صنعت ننگین نساجی شین‌ جیانگ برخاسته ‌اند.

پکن همه اتهامات سوءاستفاده را رد می ‌کند و در عوض شین ‌جیانگ را مأمنی را برای همبستگی اجتماعی و احیای اقتصادی نشان داده که سال‌ ها افراط‌ گرایی خشونت ‌آمیز را به لطف مداخله خیرخواهانه دولت پشت سر گذاشته است.

این فیلم، که طبق گزارش ‌ها با یک سال تأخیر اکران شده است، حول محور سه مرد از گروه ‌های قومی مختلف می‌ چرخد که رؤیای شهرت در سر دارند و از فرهنگ‌ های متنوع کوهستان ‌های برفی و بیابان‌ های بزرگ این منطقه وسیع الهام موسیقایی می‌ گیرند.

روزنامه دولتی گلوبال تایمز با به تصویر کشیدن بخش‌ هایی از این فیلم گزارش کرد که آثار موفقی نظیر «لالالند» هالیوود «الهام‌ بخش استودیوهای چینی» برای تولید آثار موفق داخلی شده ‌اند.

اما در این فیلم موزیکال دوربین ‌های نظارتی و بازرسی‌ های امنیتی که شین ‌جیانگ را دربرگرفته حذف شده است.

با اینکه بالغ بر نیمی از جمعیت شین‌ جیانگ مسلمانند، از دیگر مواردی که به طرز قابل توجهی در این فیلم غایب است می‌ توان به دین اسلام و مساجد و زنان محجبه اشاره کرد.

در یک صحنه، یکی از شخصیت ‌های اصلی که یک اویغور با صورت کاملاً اصلاح‌ شده آبجو به دست به سلامتی کسی می ‌نوشد.

بررسی واقعیت ناگوار

در داخل چین، فضای خفقان بر بحث پیرامون موضوع اویغورها حاکم است.

در بهمن‌ ماه، چین بدون فوت وقت برنامه کلاب ‌هاوس را بست؛ این برنامه یک پلتفرم صوتی است که در آن بحث‌ های سانسورنشده مختلفی، از جمله در موضوع شین‌ جیانگ، داغ شده بود و اویغورها می‌ توانستند زندگی خود را بی ‌پرده برای کاربران مهمان از جامعه چینی‌ های هان تعریف کنند.

همان گشایش اینترنت «واقعی» در چین، هر چند کوتاه، فضای نایابی را برای موشکافی حرف‌ های نگو در حوزه سیاست و جامعه فراهم کرد، شکلی از کثرت صداهایی که در حالت عادی توسط حزب کمونیست چین خفه می ‌شوند.

الکس سو، یک ویراستار ۳۰ ساله در یک شرکت فناوری نوپا در پکن، گفت طی مدت کوتاهی که عضو کلاب‌ هاوس بوده یک گفتگوی تکان ‌دهنده نظرش را جلب کرده است؛ در آن گفتگو، مسلمانان اویغور روایت ‌های شخصی خود را از تبعیض آزار دهنده در شین ‌جیانگ بازگو می ‌کرده ‌اند.

او در یک مصاحبه تلفنی به نیویورک تایمز گفت: «این اطلاعات واقعاً از آن دست اطلاعاتی است که در حالت عادی در سرزمین اصلی [چین] به دست ما نمی‌ رسد.»

لری اونگ، از شرکت مشاوره سینواینسادیر واقع در آمریکا، به خبرگزاری فرانسه گفت پکن «می ‌داند دروغی که هزار بار تکرار شود به واقعیت تبدیل می ‌شود.»

از نظر دیگران، ظاهراً برنامه تبلیغاتی اخیر در خصوص شین ‌جیانگ مؤثر بوده است.

یکی از طرفداران سینما بعد از تماشای «بال ‌های ترانه‌ ها» در پکن به خبرگزاری فرانسه گفت: «من شین ‌جیانگ رفته ‌ام و فیلم خیلی واقع ‌بینانه است.»

او از معرفی خود امتناع کرد و گفت: «مردم خوشحال و آزاد و بازند.»

فعالان حقوق اویغورها بلافاصله فرضیات فیلم را محکوم کردند.

نوری تورکل، وکیل آمریکایی اویغورتبار و عضو ارشد مؤسسه هادسن در واشنگتن، به نیویورک تایمز گفت: «این تصور که چون اویغورها می ‌توانند بخوانند و برقصند پس نسل ‌کشی در کار نیست، چنین چیزی جواب نمی‌ دهد.»

«امکان نسل ‌کشی در هر جای زیبایی وجود دارد.»

حمله متقابل «گرگ‌ های مبارز» چین

دیپلمات ‌های چینی معروف به «گرگ‌ های مبارز» اخیراً در گفتمان و پاسخ خود به مسائل بین ‌المللی و داخلی، از جمله موضوع شین‌ جیانگ، رفتار تهاجمی‌ تری پیدا کرده ‌اند و به فحاشی در توییتر -- که در چین مسدود است -- روی آورده ‌اند و به منتقدان تهمت می ‌زنند و بحث توطئه را پیش می ‌کشند.

اصطلاح «دیپلماسی گرگ ‌های مبارز» در سال ۱۳۹۸ به موضوع صحبت همگان تبدیل شد؛ در آن زمان نمایندگانی از جانب چین -- که برجسته ‌ترین آنها ژائو لیجان، سخنگوی وزارت امور خارجه چین، بود -- در شبکه ‌های اجتماعی موضع دفاعی جنجالی در قبال کشورشان اتخاذ کردند.

این نام از فیلمی در مورد یک سرباز نیروهای ویژه چین که شبیه رامبو بود گرفته شده است.

اخیراً در پی تشدید فشارهای بین‌ المللی نسبت به رفتار پکن با مسلمانان شین ‌جیانگ، فعالیت این نمایندگان بیشتر شده است.

در اوایل فروردین با اعمال تحریم‌ های اتحادیه اروپا، انگلیس، کانادا و ایالات متحده در خصوص موضوع شین‌ جیانگ، هوآ چونیینگ، سخنگوی وزارت امور خارجه چین، تا آنجا پیش رفت که موضوع تازه ‌ای را مطرح کرد و گفت بحث شین ‌جیانگ ساخته و پرداخته آژانس اطلاعات مرکزی ایالات متحده است و با هدف ایجاد بی ‌ثباتی در چین به وجود است.

ترکیه روز سه ‌شنبه (۱۷ فروردین) پس از اینکه دفتر سفیر چین در شبکه‌ های اجتماعی دو سیاستمدار عالی ‌رتبه ترکیه را به خاطر انتقاد از سرکوب مسلمانان به دست پکن محکوم کرده بود، وی را احضار کرد.

در همان روز، دادگاهی در چین دو مقام دولتی سابق در شین ‌جیانگ را که اویغور بوده‌ اند به اتهام انجام «فعالیت‌ های جدایی‌ طلبانه» به اعدام محکوم کرد.

مقاومت نسبت به این موضوع به مرز فرهنگ عامه نیز رسیده، به طوری که یک آهنگ رپ در اسفند ماه منتشر شد و «دروغ‌ های مهاجران غربی» در مورد پنبه صادراتی منطقه را به باد انتقاد گرفت؛ از سوی دیگر، تلویزیون دولتی سی ‌جی ‌تی ‌ان نیز قصد دارد مستندی درباره ناآرامی ‌هایی که پکن را به سرکوب واداشته است پخش کند.