گروه‌های نیابتی ایران در لبنان و عراق، سد راه حمایت ‌های حیاتی اروپا

اگر ایران بخواهد از بحران ‌های مختلفی که پیش روی خود دارد، چه سقوط اقتصادی و چه انزوای بین ‌المللی، خلاصی یابد، حمایت‌ های اروپا -- خصوصاً فرانسه -- اهمیتی حیاتی خواهد داشت.

اتحادیه اروپا پیشنهاد میانجی ‌گری برای مذاکره پیرامون بازگشت ایران به انطباق با توافق هسته ‌ای سال ۱۳۹۴ موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، را مطرح کرده است تا ایالات متحده نیز به توافق برگردد و تحریم ‌ها را بردارد.

اما ایران تا این لحظه این تلاش‌ ها را پس زده است.

اتحادیه اروپا با ایجاد ابزار ویژه مالی برای حمایت از تبادلات تجاری، نقش مؤثری، ولو با ظرفیت بسیار محدودتر، در فراهم کردن امکان ادامه تجارت ایران در اوج تحریم‌ ها داشته است.

کشورهای اروپایی نیز در اقدامی جداگانه حقوق عملیاتی قابل توجهی در بلوک اروپا به حزب ‌الله لبنان که از نایبان ایران است داده‌ اند، که عمدتاً به دلیل نفوذ فرانسه بوده است.

فرانسه به دنبال این بوده است که درها را به روی تمام احزاب لبنان باز نگه دارد و از فروپاشی توافق هسته ‌ای جلوگیری کند. اما فشارها بر این کشور برای پس زدن حزب ‌الله و ایران افزایش یافته است.

طی سال ‌های اخیر و با افزایش پذیرش یکی بودن شاخه ‌های سیاسی و نظامی حزب ‌الله لبنان، روز به روز کشورهای بیشتری از جمله انگلیس و آلمان این حزب را در لیست گروه‌ های تروریستی قرار داده ‌اند.

از سوی دیگر، اقدامات مخرب ایران از طریق نایبانش در لبنان و عراق باعث تحلیل حمایت اروپا و تضعیف هر تلاش مثبتی برای بهبود وضعیت این کشور شده است.

سلطه حزب‌ الله در لبنان

به گفته تحلیلگران و فعالان لبنانی، در لبنان بحران‌ زده عده زیادی سلطه حزب ‌الله مورد حمایت ایران را ریشه مشکلات کشور می‌ دانند.

مذاکرات انجام‌ شده با صندوق بین ‌المللی پول بر سر یک بسته کمک‌ های حیاتی به بن ‌بست رسیده و بسیاری از مردم لبنان تمام تقصیر را از حزب‌ الله می ‌بینند.

دخالت‌های آشکار این حزب در اداره دولت و اصرار آن بر حضور در هر دولت جدیدی باعث شده است لبنان کارآیی خود و همچنین توانایی برون‌ رفت از بحران را از دست بدهد.

فرانسه نقش پیشرویی در تلاش برای شکستن این بن ‌بست سیاسی ایفا کرده است، چنانکه امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه، در سال گذشته میلادی دو بار به لبنان سفر کرد.

مکرون طرحی به احزاب سیاسی لبنان پیشنهاد کرد که طبق آن یک دولت تخصصی غیرفرقه ‌ای تشکیل بدهند تا به اصلاحات اقتصادی و مبارزه با فساد بپردازد.

اما به گزارش خبرگزاری فرانسه، ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه، در ۲۱ اسفند گفت از زمان بازدیدهای مکرون تاکنون «هیچ اتفاقی نیفتاده است.»

وزیر خارجه فرانسه گفت: «من واقعاً باور دارم هنوز دیر نشده است، اما وقتمان دارد تمام می‌ شود و به سقوط کامل نزدیک می‌ شویم.»

ایالات متحده آمریکا از این اظهار نظر لودریان حمایت کرد و گفت رهبران لبنان «در رویارویی با چندین بحران جاری سکون» نشان داده‌ اند.

ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، گفت: «مردم لبنان -- ما باور داریم سزاوار دولتی هستند که فوراً اصلاحات لازم را برای نجات اقتصاد رو به افول کشور انجام دهد.»

بسیاری از مردم لبنان اصرار دارند که حزب ‌الله نباید در دولت جدید حضور داشته باشد.

گروه‌ های شبه ‌نظامی عامل کاهش حمایت از ایران

در عراق، گروه‌ های شبه ‌نظامی مورد حمایت ایران که ائتلاف بین ‌المللی علیه داعش را هدف گرفته ‌اند موجب تحلیل هرچه بیشتر حمایت اروپا از ایران شده‌ اند. فرانسه یکی از اعضای کلیدی ائتلاف است.

فرانسه یکی از حامیان پروپاقرص استقلال عراق به شمار می ‌رود و سخت برای بهبود امنیت، توسعه و بخش‌ های خدماتی این کشور تلاش کرده است.

به گفته تحلیلگران، گروه‌ های شبه ‌نظامی مورد حمایت ایران با حمله به منافع دیپلماتیک کشورهای غربی و ائتلاف بین ‌المللی در عراق -- و تضعیف تلاش‌ های فرانسه در آنجا -- فاصله فرانسه و ایران را بیشتر می ‌کنند.

خبرگزاری فرانسه اعلام کرد که روز دوشنبه (۲۵ اسفند)، دو راکت به پایگاه هوایی البلد عراق واقع در شمال بغداد که نیروهای آمریکایی را در خود جای داده است اصابت کرد. پنج راکت دیگر نیز به روستایی در همان نزدیکی برخورد کرد و موجب آسیب دیدن یک خانه غیرنظامی شد.

کسی بلافاصله مسئولیت این حادثه را به عهده نگرفت، اما شبکه ناشناخته ‌ای از گروه‌ های شبه‌ نظامی مرتبط با کتائب حزب ‌الله، که از گروه ‌های همسو با ایران است، در حملات مشابهی دست داشته است.

روز ۱۳ اسفند، رگبار راکت ‌های ساخت ایران به پایگاه نظامی عین‌ الاسد در غرب عراق، که محل استقرار نیروهای ائتلاف بین ‌المللی است، اصابت کرد.

سرایا اولیاء الدم، گروه ناشناخته دیگری که مرتبط با کتائب حزب ‌الله است، مسئولیت حمله راکتی ۲۷ بهمن به اربیل را بر عهده گرفت.

تهدیدهای ایران به کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس نیز رسیده، چنانکه گروه الویه الوعد الحق که با کتائب حزب ‌الله مرتبط است مسئولیت حمله ناموفق ۴ بهمن به کاخ یمامه و نقاط دیگری از ریاض را به عهده گرفته است.

این گروه روز ۸ بهمن با انتشار مطلبی تهدید آمیز در تلگرام، تصاویر دستکاری ‌شده آسمان‌ خراش نمادین برج خلیفه در دبی را به نمایش گذاشت که مورد حمله پهپادی قرار گرفته است.

حمایت فرانسه از استقلال عراق

موضع فرانسه نسبت به این حملات واضح بوده است.

مکرون در اولین سفر رسمی خود به عراق در شهریورماه سال جاری بر این نکته تأکید کرد که «مبارزه برای حفظ استقلال عراق ضروری است.»

او با اشاره به شبکه ‌ای از گروه‌ های شبه ‌نظامی که تحت پوشش نیروهای بسیج مردمی فعالیت می‌ کنند و بعضی از آنها همسو با ایرانند، خواستار «عادی ‌سازی» همه نیروهای مسلح در عراق شد.

به گزارش روزنامه نشنال امارات، مکرون گفت: «چالش‌ های زیادی برای تضمین استقلال عراق، چه در داخل و چه در منطقه، وجود دارد.»

او گفت عراق «از چندین نقطه با دخالت خارجی» روبرو شده است.

علی الشکری، مدیر هیئت مشورتی دفتر ریاست جمهوری عراق، پس از دیدار مکرون گفت فرانسه «از همه تلاش ‌های رسمی برای تقویت استقلال عراق حمایت می ‌کند و عراق را کشوری کاملاً مستقل می‌ داند.»

غانم العابد، تحلیلگر مسائل سیاسی عراق، گفت: «حملاتی که توسط گروه‌ های شبه ‌نظامی به رهبری کتائب حزب ‌الله انجام می ‌شود شهرت و اعتبار جهانی عراق را خدشه ‌دار می ‌کند.»

او گفت: «این حملات تلاشی است برای غرق کردن عراق در منجلاب پیامدهای اقتصادی و سیاسی و انزوای بین ‌المللی.»

وی با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی به دنبال «سیاست تضعیف کشورها و مداخله در امور آنها به منظور تحمیل سلطه خود» بوده است، افزود: «ایران همین را می‌ خواهد.»

او گفت که امروز فرانسه و متحدان بین ‌المللی عراق برای مقاومت در برابر توسعه و نفوذ مخرب گروه ‌های شبه ‌نظامی ایران در کنار عراق و دولتش ایستاده‌ اند.