امضاء توافق آشتی میان رهبران کشورهای خلیج فارس در نشست سعودی

پس از آن که رهبران عربستان سعودی و قطر در برابر چشم عموم یکدیگر را در آغوش گرفتند، رهبران کشورهای خلیج فارس روز سه شنبه (۱۶ دی) یک توافقنامه همبستگی را امضاء کردند. به این ترتیب، دوحه پس از سه سال اختلاف بار دیگر به آغوش کشورهای منطقه بازگشته است.

محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، اعلام کرد که کشورهای خلیج فارس در جریان اجلاسی که در شمال غربی آن کشور پادشاهی با هدف حل و فصل تحریم سه ساله علیه قطر برگزار شده بود، یک توافقنامه «همبستگی و ثبات» را امضاء کردند.

او با سپاسگزاری از آمریکا و کویت برای میانجیگری کردن در این رابطه، گفت: «‌این تلاش ها به ما کمک کرد که به توافقنامه بیانیه العلا دست یابیم ... ما در این اجلاس همبستگی و ثبات خلیجی، عربی، و اسلامی خود را تأیید می کنیم.»‌

عمان نیز به عنوان یک میانجی در این زمینه فعالیت کرد.

ولیعهد سعودی گفت: «امروز نیاز مبرمی برای متحد کردن تلاش هایمان جهت به پیش بردن منطقه مان و مقابله با چالش های پیرامون مان، به ویژه تهدیدهای که از سوی برنامه هسته ای و موشکی بالستیک رژیم ایران و برنامه های آن رژیم برای خرابکاری و ویرانگری متوجه ماست، وجود دارد.»

«دستاورد تاریخی»

رهبران شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس دو سند را امضاء کردند. یکی از این دو سند اعلامیه العلا، همنام شهر محل برگزاری این اجلاس در سعودی، و دیگری بیانیه نهایی این اجلاس بود.

مفاد این سندها بلافاصله منتشر نشد. اما اندکی پیشتر، زمانی که عربستان سعودی اعلام کرد مرزهایش را به روی دوحه باز می کند، امیدواری ها برای دستیابی به توافقی جهت پایان دادن به این بن بست افزایش یافت.

به گزارش خبرگزاری کویت، شیخ نواف الاحمد الصباح، امیر جدید کویت، اعلامیه العلا را به رهبران شورای همکاری خلیج فارس شادباش گفت. او این اعلامیه را یک «دستاورد تاریخی» خواند.

او در جریان یک سخنرانی در این اجلاس، گفت که این اعلامیه «برای ما یادآور تلاش های عظیمی است» که توسط شیخ صباح الاحمد الصباح فقید، سلف او، برای میسر کردن این آشتی انجام شده است.

او گفت: «نامگذاری اعلامیه ما با عنوان توافقنامه همبستگی، بازتاب دهنده عزم و باور ما به اهمیت آن است. این همچنین بازتاب دهنده باور ما به این موضوع است که برقراری دوباره آن، تداوم خواسته ما مبنی بر وحدت ملت عربی ماست.»

رسانه های سعودی که در سراسر منطقه تأثیرگذار هستند، به سرعت لحنی کاملاً متفاوت با گذشته را در پیش گرفتند و بر «وحدت» و «برادری» تأکید کردند.

انور قرقاش، وزیر امور خارجه امارات متحده عربی، در آن کشور تصویری از مکان خیره کننده مرایا را در رسانه های اجتماعی منتشر کرد. او گفت که «از تالار آینه ها در العلا، صفحه ای روشن و تازه آغاز می شود.»

استقبال گرم

شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، رهبر قطر، روز سه شنبه وارد عربستان سعودی شد. شاهزاده محمد از او به گرمی استقبال کرد و او را تنگ در آغوش گرفت. این دو در مسیر خود به سوی سوی لیموزینی که منتظرشان بود، با هم صحبت می کردند.

حضور شیخ تمیم در این اجلاس نخستین دیدار او از عربستان سعودی از زمان آغاز بحران در خرداد ۱۳۹۶ محسوب می شود.

بدرالسیف، استادیار دانشگاه کویت، در این باره گفت: «این ها نخستین گام ها یا مرحله نخست آشتی است و گام های دیگری نیز پس از این برداشته خواهد شد.»

وی گفت: «هر گامی که به سوی آشتی برداشته شود، بهتر از دست روی دست گذاشتن است.» او افزود: «شورای همکاری خلیج فارس به یک آغاز نو نیاز دارد و می تواند کارهایی بسیار بیشتر از آن چه که تاکنون کرده است، انجام دهد.»

هاشم اهل برا، خبرگزار الجزیره که از دوحه گزارش می داد، گفت که این اجلاس احتمالاً زمینه ساز گفت و گوهای بهتری خواهد بود؛ گفت و گوهایی که در قالب های کوتاه مدت و میان مدت برای حل و فصل سایر مسائل باقی مانده انجام خواهند شد.

اهل برا درباره این اجلاس گفت: «این یک گردهمایی بسیار مهم است؛ چرا که اکنون زمانی است که آنها ناچار خواهند بود گفت و گو درباره برخی مسائل مهم را آغاز کنند.»

وی گفت: «آنها باید درباره روش ها و جنبه های این توافق با یکدیگر گفت و گو کنند.»

او افزود: «آنها بعدها مجبور خواهند شد بگویند که ریشه مشکلات، موضوعاتی است که حل و فصل آنها به زمان نیاز دارد؛ چرا که ما درباره طیف گسترده ای از موضوعات مختلف صحبت می کنیم، موضوعاتی که به منطقه و سایر نقاط جهان مربوط می شود.»

منزوی کردن ایران

ایالات متحده فشارهای خود را برای یافتن راه حلی جهت این بحران تشدید کرده است. آمریکا تأکید دارد که در بحبوحه تنش های فزاینده منطقه ای، وحدت کشورهای خلیج فارس امری ضروری برای منزوی کردن ایران است.

عربستان سعودی رهبری ائتلافی متشکل از کشورهای حاشیه خلیج فارس و فراتر از آن را بر عهده داشت؛ ائتلافی که در خرداد ماه ۱۳۹۶ روابط و ارتباطات ترابری با قطر را قطع کرد. این ائتلاف قطر را به نزدیکی بیش از حد به ایران و حمایت از گروه های اسلامگرای رادیکال متهم کرد. دوحه همواره این اتهام ها را رد کرده است.

احمد ناصر الصباح ، وزیر خارجه کویت، شامگاه دوشنبه در تلویزیون دولتی آن کشور اعلام کرد که «موافقت کرده است فضای هوایی و مرزهای زمینی و دریایی» میان عربستان و قطر را بلافاصله «باز کند.»

به دنبال اعلام این خبر، رانندگانی که در بزرگراه سلوا در جنوب دوحه، به سوی مرز سعودی در ابو سمره در حرکت بودند، بوق های خودروهایشان را به صدا درآوردند و از پنجره های ماشین دست تکان می دادند.

هشام الهاشمی، یک شهروند قطری، گفت: «ما همه سعودی ها را اینجا خواهیم دید و همه قطری ها نیز از سعودی بازدید خواهند کرد. ما مانند گذشته، و حتی بهتر از آن، با هم دوست خواهیم بود.»