گسترش فعالیت های برون مرزی سپاه پاسداران و ناتوانی آن از صیانت از ایران

تحلیلگران به المشارق می گویند که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران با گسترش بیش از حد دامنه فعالیتش در خاورمیانه و فراتر از آن، میهن را در شرایطی آسیب پذیر رها کرده است.

مقامات سپاه پاسداران بیش از چهار دهه است که می گویند هم مداخله های نظامی منطقه ای آنها و هم فعالیت هایشان در داخل کشور با هدف ایمن نگاه داشتن ایران در برابر دشمنانش انجام می شود.

سپاه پاسداران عملاً نیروهای مسلح متعارف ایران (ارتش) را فلج کرده و منابع، بخش عمده ای از بودجه نظامی سالانه، و قدرت تصمیم گیری را قبضه کرده است. مناصب بسیار مهم و حساس، نه تنها در حوزه نظامی بلکه در حوزه های سیاسی و اقتصادی، نیز به مقامات سپاه اختصاص یافته است.

تحلیلگران هشدار می دهند که انبوهی از ناکامی های سپاه در سال های اخیر - از جمله ناکامی آن در محافظت از مرزهای ایران و ناکامی آن در محافظت از برنامه های موشکی و هسته ای اش در برابر خرابکاری بالقوه- تردیدهایی را در مورد اتکاء تهران به سپاه پاسداران و هزینه کردن برای آن به وجود آورده است.

ایدئولوژی برتر از تخصص و فناوری

یک تحلیلگر بازنشسته نیروی دریایی ایران که خواست ناشناس بماند، گفت: «سپاه برای ایدئولوژی بیش از تخصص ارزش قائل است.»

وی به المشارق گفت: «این نیرو اوایل انقلاب [سال ۱۳۵۸] با هدف دور زدن ارتش آموزش دیده و حرفه ای ایران تشکیل شد؛ ارتشی که انقلابی ها آن را فاقد وفاداری و احتمالاً همسو با غرب می دانستند.»

اکنون سپاه ایران را در یمن، عراق، و سوریه درگیر جنگ های نیابتی کرده است. سپاه همزمان از نیروهای نیابتی خود برای گسترش نظریه ولایت فقیه استفاده می کند. این سازمان همچنین در خارج از ایران، از جمله آلمان، علیه اهداف غربی و اپوزیسیون ایرانی، فعالیت های تروریستی کرده است.

اما این اقدامات هزینه داشته است.

تمرکز سپاه پاسداران بر ایدئولوژی و ترجیح دادن آن بر تخصص، آن را از لحاظ نظامی ضعیف کرده است. گواه این امر، حمله دی ماه گذشته ایالات متحده بود که طی آن قاسم سلیمانی، فرمانده ارشد آن را در بغداد کشت.

سپاه در داخل کشور نیز قادر نبوده است از تأسیسات حساس نظامی، هسته ای، و نیروگاهی در برابر اقدامات مشکوک به خرابکاری محافظت کند.

افزون بر این، پنج ستیزه جوی ایرانی عضو داعش در روز ۱۷ خرداد ۱۳۹۶، به ساختمان مجلس ایران و آرامگاه روح الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی، در تهران حمله مسلحانه کردند.

در آن حملات ۱۷ غیرنظامی ایرانی کشته و ۴۳ تن دیگر زخمی شدند. دو روز پس از آن، محمد علی جعفری، فرمانده وقت سپاه پاسداران، گفت که ایران «اطلاعات دقیقی» در اختیار دارد که حاکی از آن است که عربستان سعودی «درخواست» اجرای این حملات را مطرح کرده بود و اسرائیل و آمریکا از آنها حمایت کرده بودند. وی تلویحاً گفت که عربستان سعودی برای اجرای این حملات از «دولت اسلامی عراق و شام» (داعش) استفاده کرده است.

تحلیلگر بازنشسته نیروی دریایی ایران در این خصوص به المشارق گفت: «من شک دارم که سعودی ها دستور اجرای حمله مستقیم به خاک ایران را با استفاده از عناصر وابسته به داعش صادر کرده باشند.» وی تأکید کرد: «داعش برای حکومت ایران هم، مثل همه حکومت ها و ملل دیگر در جهان اسلام، تهدید محسوب می شود.» ‌

او گفت که صرف نظر از اتهامات مطرح شده توسط سپاه پاسداران علیه ریاض، این حقیقت که تروریست ها توانستند آن حملات را اجرا کنند، نشان دهنده ضعف سپاه پاسداران در توانایی جمع آوری اطلاعات است. به گفته او، «اطلاعات دقیق» پس از وقوع حادثه فایده چندانی ندارد.

شاهین محمدی، روزنامه نگار ایرانی مقیم آمریکا، به المشارق گفت: «سپاه پاسداران در اقدامی تلافی جویانه به دیرالزور [چند] حمله موشکی کرد، اما آن حملات ناموفق بود.»

در آن زمان، استان دیرالزور سوریه تحت محاصره گسترده داعش قرار داشت.

حملات داخل ایران

حمله ۱۳۹۶ درون خاک ایران تنها حمله اخیر از این دست نبوده است.

بنا بر اعلام رسانه های دولتی، ستیزه جویانی که لباس پرسنل سپاه پاسداران را پوشیده بودند، روز ۳۱ شهریور ۱۳۹۷ به یک مراسم رژه نظامی در اهواز یورش بردند. آنها در آن حمله ۲۵ تن، از جمله چند غیرنظامی، را کشتند و دست کم ۶۰ تن دیگر را زخمی کردند.

هم داعش و هم یک جبهه ضددولتی قومی عرب در داخل ایران به نام «جبهه مقاومت ملی احواز» مسئولیت این حمله را بر عهده گرفتند. با وجود این، هیچ یک از آن دو گروه شواهد و مدارکی برای پشتیبانی از ادعاهای خود ارائه ندادند.

در پی آن، جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، «تروریست هایی را که یک رژیم خارجی به آنها پول داده است» متهم کرد.

همزمان یک سخنگوی نظامی ایران مدعی شد که مهاجمان «توسط دو کشور در خلیج فارس آموزش داده و سازماندهی شده اند» و با آمریکا و اسرائیل ارتباط داشتند.

سپاه روز ۱۰ مهر در واکنش به این حمله موشک‌هایی را به سوی یک مقر «تروریست ها» در سوریه پرتاب کرد. به گفته سپاه، در آن مقر «۴۰ تن از رهبران ارشد» داعش حضور داشتند. ایران اعلام کرد که در آن حمله همه اعضای داعش کشته شدند.

خبرگزاری فارس ایران اعلام کرد که این موشک ها به شهر مرزی البو کمال در استان دیرالزور سوریه اصابت کرده اند.

اما پنتاگون، وزارت دفاع آمریکا، اعلام کرد که این حملات موشکی «هیچ گونه خسارتی» بر جای نگذاشته است.

این تحلیلگر پیشین نیروی دریایی ایران گفت: «سپاه پاسداران به فناوری قابل اتکایی برای سامانه هدایت موشک، که برای موفقیت آمیز بودن چنین حملاتی مورد نیاز است، دسترسی ندارد.»

وی گفت: «آنها یا اقلام مشابه از چین و کره شمالی خریداری می کنند و یا از روی هرچه که در دسترس شان قرار گیرد، نسخه های بی کیفیت تری می سازند.» او افزود که سپاه پاسداران تلاش کرده است با اولویت دادن به کمیت، و نه کیفیتِ موشک هایی که ایران در اختیار دارد، این کاستی ها را جبران کند.

فقدان تدابیر حفاظتی

سپاه همزمان با بالیدن به داشتن تعداد زیاد موشک برای بازدارندگی دسترسی دشمنان ادعایی ایران، در اجرای اقدامات مناسبی برای محافظت از برنامه موشکی خود ناکام مانده است.

وقوع یک انفجار در روز ۵ تیر در تأسیسات موشکی خجیر منطقه شرق تهران را به لرزه درآورد. این تأسیسات یکی از بزرگترین و پیچیده ترین انبارهای تسلیحاتی ایران است.

در آن زمان، مقامات سپاه نشت تشخیص داده نشده گاز را دلیل این انفجار معرفی کردند، اما این یکی از سه انفجار مهمی بود که حوالی آن زمان روی داد. یک انفجار دیگر روز ۱۲ تیر در تأسیسات سانتریفیوژ نطنز در استان اصفهان روی داد.

دست کم ۱۰ حادثه مهم دیگر از این دست در بازه زمانی اوایل تیر تا اواخر مهر روی داده است. از آن جمله می توان به آتش سوزی ها و انفجارهایی در تأسیسات پتروشیمی و نیروگاه های برق گوناگون اشاره کرد.

این تحلیلگر نیروی دریایی گفت که سپاه پاسداران و سایر مراکز قدرت تندرو قدرت تندرو در ایران «ترجیح می دهند به جای سرمایه گذاری در بهینه سازی و محافظت از زیرساخت های فناوری ایران، مبالغ هنگفتی را برای گسترش شیعه گری در خارج از آن کشور هزینه کنند.»

وی گفت که افزون بر این، به نظر نمی رسد که نه سپاه و نه سایر جناح های تندروی رژیم ایران به محافظت از مردم و اولویت دادن به آنها به سیاست های توسعه طلبانه تهران علاقه چندانی داشته باشند.