کارشناسان میگویند که اتکای بیش از حد علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، به سپاه پاسداران، ایران را طی بیش از سه دهه حکومت او به یک دیکتاتوری «مذهبی-نظامی» تبدیل کرده است.
آنها میگویند که جمهوری اسلامی تحت حکومت او به یک دیکتاتوری مذهبی تمامعیار تبدیل شده است، و همان گونه که میتوان از نارضایتی داخلی گسترده و بیثباتی منطقهای مشاهده کرد، شیوه حکومتی او شکست خورده است.
کریم صمدیان، کارشناس سیاسی، به المشارق گفت: «به نظر من حکومت کنونی ایران را دیگر نمیتوان فقط یک استبداد مذهبی دانست.» او یادآور شد که اتکای خامنهای به سپاه پاسداران، رژیم را به یک استبداد «مذهبی-نظامی» تبدیل کرده است.
صمدیان گفت که تصمیم خامنهای برای مشارکت دادن سپاه پاسداران در مسائل سیاسی و اقتصادی ایران ریشه در ناتوانی [او] برای پر کردن جای خالی به جای مانده از سلف او، یعنی روحالله خمینی، دارد.
کارشناسانی مانند صمدیان بر این باورند که مسئولیت اقدامات سپاه پاسداران در داخل و خارج از ایران، که موجب ناکامی داخلی و جهانی ایران شده، مستقیما بر عهده خامنهای است؛ چرا که او مجوز فعالیتهای آنها را صادر میکند.
اولویت دادن به جاهطلبیهای نظامی
صمدیان گفت که فعالیتهای سپاه پاسداران تنها جنبه ناکامی خامنهای نیست.
وی یادآور شد که بسیاری از افراد تهیه و تولید یک سلاح هستهای را به عنوان کلید بقای این رژیم میانگارند و از این رو است که رژیم برای دستیابی به این هدف، میلیونها دلار را صرف تلاش برای دستیابی به یک جنگافزار هستهای کرده و نیازهای مردم را نادیده گرفته است.
او گفت که این اقدام به قیمت بیتوجهی به نیازهای داخلی تمام شده است.
صمدیان با اشاره به سیاستهای شکست خورده خامنهای گفت که نیروی قدس سپاه پاسداران، که تحت فرمان و نظارت مستقیم رهبر جمهوری اسلامی فعالیت میکند، با مداخلههای خود در درگیریهای منطقهای موجب مرگ هزاران تن شده است.
او گفت که نیروی قدس برای ایرانیان میلیاردها دلار هزینه دربر داشته و موجب انزوای کامل ایران در سراسر جهان شده است.
رژیم ایران در جریان اعتراضات ماه نوامبر، که جرقه آن با افزایش شدید قیمت بنزین زده شد، هزاران تن از معترضان را دستگیر کرد و بنا بر گزارشها، دستکم چند صد نفر را به قتل رساند.
صمدیان گفت که اگرچه قیمتگذاری تصمیمی بود که توسط دولت روحانی گرفته شد، اما آن تصمیم و نیز سرکوب معترضان، با حمایت خامنهای انجام شد.
صمدیان با اشاره به گزارشهای منتشره، به المشارق گفت که در واقع، خامنهای سپاه پاسداران را تشویق کرد که «بلافاصله به اعتراضات مردمی خاتمه دهد.»
«رئیسجمهوری واقعی ایران»
مینا بشیری، یک روزنامهنگار مقیم تهران، به المشارق گفت: «برخلاف تصویری که وزارت خارجه ایران میسازد و برخی کشورهای غربی آن را باور میکنند، آیتالله خامنهای یک رهبر مذهبی و معنوی نیست.»
او گفت: «بلکه قدرت سیاسی و نظامی ایران کاملا در دست او است.»
به گفته بشیری، در واقع باید خامنهای را رئیسجمهوری مادامالعمر ایران دانست.
او گفت که حتی یک بار مدیر مسئول روزنامه تندروی کیهان صریحا اعلام کرد که خامنهای «رئیسجمهوری واقعی ایران» است.
خامنهای بارها مدعی شده است که تحریمهای اعمال شده توسط غرب، و به ویژه توسط ایالات متحده، بر فروش نفت ایران تاثیری نمیگذارد. اما فروش نفت ایران به شدت کاهش یافته است.
بشیری گفت، خامنهای بر این باور است که به جای تکیه بر غرب، ایران باید به روسیه و چین نزدیک شود، هرچند چین و روسیه هرگز متحدان واقعی ایران نبودهاند.
توهم شکوه
بشیری گفت: «واقعیت این است که نتیجه اقدامات حاکم مستبد ایران، چیزی جز شکست نبوده است و علت این شکستهای مکرر نیز محاسبات غلط خامنهای است. او قدرت آمریکا و متحدانش را دست کم میگیرد و توهم خودبزرگبینی نسبت به قدرت ایران دارد.»
او افزود: «نمونه دیگر محاسبات غلط خامنهای و سپاه پاسداران درباره کشمکش نظامی و نیابتی با آمریکا در منطقه است.»
او گفت، آنها تصور میکردند که حملات موشکی گروههای شبهنظامی مورد حمایت ایران به منافع آمریکا «موجب پاسخ مستقیم آمریکا نخواهد شد، اما در جریان مرگ قاسم سلیمانی متوجه اشتباه مهلک خود شدند.»
بشیری گفت که خامنهای هنوز هم تصور میکند که وقوع یک درگیری نظامی جدی با ایالات متحده غیرممکن است و درک نمیکند که رفتارهای غیرمسئولانه رژیم ایران میتواند نتایج وخیمی را به بار آورد.
او با اشاره به ایجاد مزاحمت برای شناورهای آمریکایی توسط سپاه پاسداران در خلیج فارس به عنوان یکی از نمونههای محاسبات غلط خامنهای، گفت که این گونه رفتارها به طور بالقوه میتواند به پیامدهای فاجعهباری برای ایران منجر شود.