ایران تلاش می‌کند در بحبوحه بحران سلامت تحریم‌ها را تضعیف کند

در بحبوحه بحران تندرستی رژیم ایران در تلاش بوده است که با قربانی جلوه دادن خود، تحریم‌های اعمال شده علیه خود را تضعیف کند.

در حالی که مقامات ایران ادعا می‌کنند تحریم‌های آمریکا مانع از توانایی آنها برای مقابله با همه‌گیری ویروس کرونای نوپدید (بیماری کووید-۱۹) شده است،‌ کارشناسان امور ایران با رد این ادعاها می‌گویند که مقامات رژیم می‌خواهند توجهات را از بحران سلامت در ایران منحرف کنند.

ایران از زمان گزارش نخستین موارد ابتلا در اواسط ماه فوریه تاکنون برای مهار شیوع این ویروس با مشکل رو به رو بوده است. این بیماری تا روز چهارشنبه (۱۳ مه) جان ۶۷۸۳ تن را در ایران گرفته است.

ایران از صندوق بین‌المللی پول درخواست کرده که یک وام اضطراری به مبلغ ۵ میلیارد دلار برای مبارزه با ویروس کرونا را به آن کشور اعطا کند. اما ایالات متحده، که در صندوق بین‌المللی پول عملا حق وتو دارد،‌ روشن کرده است که به هیچ وجه قصد ندارد با پرداخت این خط اعتباری به ایران موافقت کند.

ایالات متحده در تاریخ ۲۹ فوریه اعلام کرد که آماده است در صورت درخواست رهبران ایران، به آن کشور در مبارزه با ویروس کرونا کمک کند. اما علی خامنه‌ای، رهبر ایران، گفت که کشورش هرگز هیچ کمکی را از آمریکا نخواهد پذیرفت.

ایران کوشیده است ایالات متحده را به عنوان مخالف کمک‌های بشردوستانه معرفی کند و محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، یک کارزار جهانی را برای رفع تحریم‌ها به راه انداخته است.

سیاوش میرزاده، فعال سیاسی مقیم تهران، به المشارق گفت: «واقعیت این است که بی‌کفایتی و ناتوانی مسئولان حکومت در برابر شیوع بیماری کرونا هیچ ارتباطی به تحریم‌ها نداشت.»

وی پرسید: «وقتی شرکت‌های هواپیمایی وابسته به سپاه پاسداران، از جمله شرکت ماهان‌ایر، علی‌رغم هشدارهای بهداشتی در حال جابه‌جایی مسافران بین ایران و چین بودند، تحریم‌ها چه نقشی در این میان داشتند؟»

اخیرا معلوم شده است که ماهان‌ایر در شیوع کرونا در جهان نیز نقش داشته است. ایالات متحده این شرکت هواپیمایی ایرانی را مرتبط با سپاه پاسداران دانسته و آن را تحریم کرده است.

بی‌بی‌سی در تاریخ ۵ مه گزارش داد، در زمانی که ممنوعیت پروازها توسط دولت برقرار بود، پروازهای ماهان‌ایر ادامه داشت و این شرکت از اواخر ماه ژانویه تا پایان ماه مارس صدها پرواز را از ایران به کشورهای منطقه و برعکس انجام داد.

منابع آگاه به بی‌بی‌سی گفتند که ده‌ها تن از خدمه پرواز نشانه‌هایی از ابتلا به این ویروس را بروز داده بودند. آنها افزودند که وقتی کارکنان این هواپیمایی سعی ‌می‌کردند نگرانی‌شان نسبت به نحوه مدیریت بحران و ارائه تجهیزات ایمنی توسط این شرکت را ابراز کنند، وادار به سکوت شده بودند.

هیچ کاهشی در هزینه‌کرد نظامی روی نداده است

میرزاده گفت که مقامات دولت ایران در آغاز نسبت به این بیماری شفافیت به خرج ندادند و اکنون روشن شده است که «حداقل یک ماه قبل از اعلام رسمی شیوع کرونا از آن خبر داشتند.»

او گفت که این امر اجرای رعایت فاصله اجتماعی و محدودیت‌های دیگر را به تاخیر انداخت که در نتیجه موجب تشدید شیوع این بیماری شد.

میرزاده اظهار داشت که دولت همچنین وظیفه مدیریت بحران را «به نظامیان بی‌کفایت، که تنها چاره را در بگیر و ببند و سرکوب صداهای متفاوت می‌بینند» سپرد.

او گفت که در همین حال، مقامات دولت ضمن با ادعای شکست خوردن تحریم‌های ایالات متحده، خواستار رفع تحریم‌ها شده‌اند.‌

وی سپس پرسید: «اگر تحریم‌ها شکست خورده‌اند، چه نیازی به رفع تحریم وجود دارد؟»

میرزاده گفت که رژیم ایران ادعا می‌کند که به خاطر تحریم‌ها قادر به تامین نیازهای مردم نیست، اما با این وجود هزینه‌کرد نظامی را کاهش نداده است.

او گفت: «همین چند روز پیش بود که سپاه پاسداران ماهواره‌ای را به فضا پرتاب کرد.»‌ وی افزود: ‌«این که میلیون‌ها دلار هزینه شده و منابع مالی هنگفتی به همین بهانه در جیب سرداران سپاه سرازیر شده را نمی‌شود پنهان کرد.»

«سپاه پاسداران می‌توانست به جای این هزینه‌های نادرست، در زمینه احتیاجات واقعی مردم سرمایه‌گذاری کند.»

غذا و دارو تحریم نیست

کریم صمدیان، کارشناس علوم سیاسی، به المشارق گفت که در پی شیوع ویروس کرونا در ایران، وزارت خارجه آن کشور درصدد برآمد که «از این فرصت استفاده کرده و راهی برای تضعیف تحریم‌ها پیدا کند.»

او گفت: «روشن بود که ایالات متحده با درخواست ایران جهت دریافت وام از صندوق بین‌المللی پول مخالفت خواهد کرد.»

صمدیان گفت: «دستگاه دیپلماسی ایران تلاش کرد که مخالفت آمریکا را [به منزله] جلوگیری از کمک به ایران برای مقابله با کرونا تعبیر کند. اما می‌دانیم که واقعیت چنین نیست.»

وزارت خزانه‌داری ایالات متحده به کرات گفته است که غذا، دارو، و ضروریات اولیه زندگی تحت تحریم نیست.

او گفت که موضوع این است که ایران برای پیشبرد سیاست‌های منطقه‌ای خود به پول نقد نیاز دارد و حاضر نیست به سازوکارهای مالی «مبادله کالا تن دهد.»

او گفت که دو کانال مالی در اروپا -- که یکی با نام «اینستکس» شناخته می‌شود و دیگری توسط سوئیس ایجاد شده است -- می‌تواند راهی برای دریافت کالا و دارو توسط ایران باشد.

اینستکس به منزله یک شرکت تسویه وجوه عمل می‌کند و شرکت‌های اروپایی را قادر می‌سازد تا بدون آن که در معرض پیامدهای تحریم‌های آمریکا قرار گیرند، با ایران تجارت کنند.

او گفت: «حدود یک سال پیش، وقتی که مشخص شد کانال مالی اینستکس اروپا در نهایت اجازه انتقال وجه نقد به ایران را نمی‌دهد و در واقع سیاست‌های تحریمی آمریکا را نمی‌توان با آن دور زد، نهادهای نظامی امنیتی و جریان‌های نزدیک به آیت‌الله خامنه‌ای به شدت خشمگین شدند.»

صمدیان گفت که این سازوکار اجازه می دهد تجارت بدون جریان مالی مستقیم انجام شود و به این ترتیب، ایران می‌تواند کالا دریافت کند، اما مقامات ایران عمدتا در پس دستیابی به پول نقد هستند.»‌