نایبان منطقه ای ایران هنوز در حال هضم ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سوم ژانویه و تبعات آن برای عملیاتهایشان هستند.
سلیمانی که زبان عربی را روان صحبت می کرد، مسئول نظارت بر عملیات های برون مرزی سپاه بود و به میزان زیادی در هدایت و هماهنگی اقدامات شبه نظامیان تحت حمایت ایران در منطقه نقش داشت.
از زمان مرگ او، این گروه ها به زحمت پیش میروند و بسیاری در مورد نقش بزرگترین آنها، یعنی حزب الله لبنان در آینده سوال میکنند.
حسن نصرالله فرمانده حزب الله در سخنرانی خود در بیروت فاش کرد که سلیمانی کمی پیش از ترور خود با او دیدار کرده بود و از زمان انتصابش به عنوان فرمانده نیروی قدس سپاه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سال ۱۹۹۸ مرتب به لبنان سفر می کرد.
نصرالله می گوید، پس از انتصاب سلیمانی به این مقام «دیگر لازم نبود به ایران هیات بفرستیم و تقاضای کمک یا پشتیبانی کنیم یا شرایط، مشکلات و وضعیت خود را توضیح دهیم. او نزد ما میآمد و مرتب به ما سر میزد.»
وی گفت: «کمک او به ما ایدئولوژیک، مالی و معنوی بود، بعلاوه این که در کنار ما حضور دايمی داشت.» وی افزود سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به حزب الله «منابع، پول و سلاح» میرساند.
نصرالله گفت، سلیمانی از حزب الله خواسته بود در زمان هجوم «دولت اسلامی» (داعش) در عراق ایفای نقش کند.
کارشناسان امور ایران به المشارق گفتند، این امکان وجود دارد که مرگ سلیمانی منجر به افزایش نقش حزب الله در عراق، که جولانگاه اصلی فرمانده سابق نیروی قدس سپاه بود، شود.
تاثیر بر حزب الله
مهند الحاج علی، محقق مرکز خاورمیانه کارنگی در بیروت گفت، برخلاف نقش وی در عراق که فرماندهی و تصمیمگیری بود، رابطه سلیمانی با حزب الله بیشتر امور هماهنگی را شامل می شد.
او گفت: «سوالی که پیش میآید این است که آیا غیاب [سلیمانی] بر نقش و عملکرد [حزب الله] در منطقه تاثیر میگذارد؟»
او به المشارق گفت: «به عبارت دیگر آیا این حزب نقش بیشتری در مسايل منطقه ای بازی می کند؟ در این صورت، برای موقعیت لبنان پیامدهایی خواهد داشت و خطر در همین جاست.»
او به سخنان نعیم قاسم، دومین فرد حزب الله، پس از مرگ سلیمانی در تهران اشاره کرد که گفته بود، ترور فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مسئولیت جدیدی را بر دوش این گروه شبه نظامی خواهد گذاشت.
حاج علی پرسید: «این مسئولیت ها چیست؟ انتظار داریم این موضوع در روزهای آینده مشخص شود.»
وی گفت، بیانات قاسم ممکن است ارجاع به نقش حزب الله در عراق باشد که در گزارش های مربوط به دیداری در بیروت که به منظور اتحاد و هماهنگی شبه نظامیان عراقی تحت حمایت ایران برای انتقام سلیمانی صورت گرفته بود، مورد توجه قرار گرفت.
وی گفت: «لحن تند حزب الله نشان از ایفای نقش بیشتر دارد.»
ایران سعی دارد راه خود را ادامه بدهد
خلیل حلو، کارشناس نظامی به المشارق گفت، تاثیر غیاب سلیمانی بر رهبران محور ایران احساس خواهد شد و آنها را مجبور به محاسبه دوباره اقدامات و مواضع خود میکند.
وی اظهار کرد، این تاثیر برای حزب الله، فراتر از تضعیف روحیه نخواهد رفت، چراکه این حزب در سوریه تجربه جنگی زیادی پیدا کرده است «و دیگر به کمک مستقیم ایران در میدان نبرد نیازی ندارد.»
وی افزود، اما حزب الله همچنان به خاطر تحریم های مالی علیه این گروه و ایران، که منجر به محدود شدن منابع و کمک های نظامی از جانب ایران شده است در تنگنا قرار خواهد گرفت.
قاسم قصیر، کارشناس امور گروه های افراطی می گوید، با اینکه سلیمانی کشته شده است اما نیروی قدس مانند گذشته به راه خود ادامه خواهد داد.
وی به المشارق گفت، سپاه پاسداران و حزب الله هرکدام از طریق یک چارچوب نهادینه عمل می کنند، بنابراین غیاب افراد خاص، فارغ از موقعیت رفیع آنها، تاثیری بر جریان عملیات ها نخواهد گذاشت.
وی گفت، شاهد این موضوع «انتصاب سریع جانشین سلیمانی است.» او اشاره کرد که در دیدارهای اخیر، شورای امنیت ملی ایران حدود ۲۰۰ میلیون دلار به نیروی قدس اختصاص داده است.
قصیر گفت که این نشان می دهد که رژیم ایران به دنبال تشدید فعالیت خود در منطقه است و اعتقاد دارد واکنش به ترور سلیمانی «شامل فعالسازی واحدهای میدانی حزب الله نخواهد بود» بلکه در عراق رخ می دهد.