تلاش ایران برای مهار پیامدهای ناشی از فاجعه هوایی

ایران برای مهار پیامدهای ناشی از رفتار خود در پی بروز فاجعه هوایی که طی آن یک فروند هواپیمای مسافری اوکراینی سرنگون شد و صدها تن از معترضین خشمگین که بیشتر آنها دانشجو هستند برای نشان دادن اعتراض خود به خیابانها ریختند، سخت تلاش کرده است.

یک فیلم ویدئویی جدید منتشر شده که نشان می دهد دو فروند موشک ایرانی آسمان شب تیره را شکافته و به هواپیما برخورد می کنند و هواپیما در حالی که شعله ور شده سرنگون و تمام 176 سرنشین و خدمه هواپیما کشته می شوند.

این فیلم که تا اندازه ای تار است از روی پشت بام در روستایی واقع در چهار مایلی یک پایگاه نظامی ایران گرفته شده و بویینگ 737 را در حالی که آتش گرفته، پیش از منفجر شدن و سقوط نشان می دهد.

ایران تا چند روز پس از این رخداد انکار می کرد که هواپیما توسط موشک های شلیک شده سرنگون شده است.

اما روز شنبه، سرتیپ امیرعلی حاجی زاده، فرمانده هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، تأیید کرد که یک متصدی موشک، هواپیما را با موشک کروز اشتباه گرفته و به روی آن آتش گشوده است.

فیلم های جدیدی که در شبکه های اجتماعی منتشر شده اند، موج تازه ای از تظاهرات را که عصر روز سه شنبه (14 ژانویه) در دانشگاههای تهران برگزار شده نشان می دهد که حاکی از درگیری بین دانشجویان و نیروی مقاومت بسیج یکی از زیرمجموعه های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است.

پیش تر از آن، نزدیک به 200 دانشجو که بیشتر آنها نقاب بر چهره داشتند در دانشگاه تهران گردآمدند و با جوانان بسیجی به شدت درگیر شدند.

به گفته غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضاییه، نزدیک به 30 نفر دراعتراضات مربوط به فاجعه هوایی دستگیر شده اند.

روز سه شنبه، مقامات در تهران گفتند که اولین بازداشت ها در رابطه با شلیک و سرنگونی هواپیما صورت گرفته، هرچند جزئیات دیگری ارائه نکردند.

اختلاف بین حکومت و مردم

مهدی رحمانیان، مدیر مسئول روزنامه اصلاح طلب شرق به خبرگزاری فرانسه گفت که اعتراضات اخیر نشان داد که،« بین مردم و مسئولین اختلاف جدی وجود دارد.»

او گفت،« من امیدوارم ( خویشتن داری پلیس) ادامه پیدا کند و هیچکس کشته نشود، برای اینکه این می تواند شتاب دهندۀ اعتراضات بیشتری باشد.»

به گفته روزنامه همشهری، نشانه دیگری از گسترش و رشد نارضایتی ها آن است که گروهی از هنرمندان شرکت خود در جشنواره فجر را لغو کردند، جشنواره ای که هر سال در مراسم سالگرد انقلاب اسلامی 1979 برگزار می شود.

کارشناسان به المشارق گفتند که حتی پیش از سرنگونی هواپیما، خشم و عصبانیت گسترده ای علیه حکومت ایران در جمهوری اسلامی وجود داشت.

آنها گفتند که حکومت به سرکوب وحشیانه اعتراضات سراسری که در میانه ماه نوامبر( آبان ماه) بر سر وضعیت اقتصادی صورت گرفت، متهم شده است. بسیاری از معترضین دلیل اوضاع بد اقتصادی را مدیریت نادرست می دانند.

تظاهرکنندگان، مسئولین ایرانی را متهم کرده اند که منابع این کشور را صرف سیاست خارجی توسعه طلبانه این کشور با هدایت و رهبری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و شبه نظامیان وابسته به آن می کنند، در حالی که اقتصاد ایران در آستانه فروپاشی قرار دارد.

تحلیل گران گفتند که پیگیری این سیاست خارجی باعث شد که حتی نیازهای اساسی و اولیه مردم ایران برآورده نشود مردمی که به دلیل زیرساخت های ویران و زوال کلی خدمات دولتی در رنج و عذاب هستند.

علی نریمانی، نویسنده ناراضی ایرانی و تحلیل گر سیاسی، حکومت ایران را به « شکست و سهل انگاری» در رابطه با حفظ و نگهداری از زیرساخت ها، متهم کرد.

او به المشارق گفت،« سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بیشتر به گسترش حضور خود در خاورمیانه و حمایت از شبه نظامیان وابسته به خود با فراهم کردن سلاح، تجهیزات و پول برای آنها، علاقمند است.»

او گفت،« مردم ایران به خاطر این سهل انگاری ها، علاوه بر بحران اقتصادی کمرشکنی که با آن روبرو هستند، بسیار عصبانی و خشمگین هستند.»

ایران وادار شد تا بپذیرد که دروغ گفته است

سامی غیط، پژوهشگر مرکز مطالعات راهبردی و منطقه ای الشرق گفت، پس از آنکه،« براساس دهها مدرک و سند تأیید شد که هواپیما توسط موشک هدایت شونده سرنگون شده است،» ایران وادار شد که بپذیرد در مورد سرنگونی هواپیما دروغ گفته است.

به عقیده او، سرنگونی هواپیما،« در اثر سهل انگاری و بی توجهی به جان انسان ها و ایمنی شهروندان صورت گرفت، و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ارتش ایران می بایست در حال انجام عملیات نظامی، فضای هوایی ایران را به روی پروازهای مسافری می بست.»

او همچنین اشاره کرد که یک پایگاه بزرگ که محل نگهداری موشک های بالیستیک است، در فاصله بسیار نزدیکی به فرودگاه غیرنظامی در تهران قرار دارد.

حسین شایان اهل تهران و ناراضی ایرانی به المشارق گفت که واکنش ها به رخداد هوایی را می توان در رسانه های اجتماعی و در تظاهراتی که در بیشتر استان های ایران برگزار می شود، دید.

وی گفت که مردم داخل ایران خواستار تغییر رژیم، برکناری و تحت پیگرد قرار دادن مسئولین ارشد شده اند.

او گفت که سقوط هواپیما،« مردم ایران را تا حد زیادی برانگیخت، به ویژه آنکه مسئولین بر دروغ گفتن به جامعه بین المللی و مردم با تأکید بر اینکه هواپیما به دلیل نقص فنی سقوط کرده، پافشاری کردند.»

رئیس جمهوری حسن روحانی روز چهارشنبه خواستار،« وحدت ملی» شد و بر نیاز به ایجاد تغییرات در شیوه اداره کشور پس از سرنگونی هواپیما، تأکید کرد.

حمله موشکی در انتقام جویی از حمله پهبادی آمریکا که موجب کشته شدن یکی از مهمترین ژنرال های ایران، قاسم سلیمانی که فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود، صورت گرفت.

در مراسم عزاداری برای سلیمانی در زادگاه او کرمان، واقع در جنوب شرقی ایران در روز 7 ژانویه، دست کم 59 نفر از سوگواران در اثر هجوم جمعیت کشته شدند.

از روز جمعه و در اثر جاری شدن سیل که جان دست کم سه تن را گرفته و ارتباط صدها روستا را قطع کرده، ایران دستخوش فاجعه ای دیگر شده است.

با اشاره به بروز فاجعه های گوناگون که روحانی آنها را « غیرقابل تصور» و «غیرقابل پذیرش» توصیف کرد، او گفت که اینها باید منجر به یک « تصمیم بزرگ» درباره نظام سیاسی ایران، بشود.